پاسخ به این سوال که «اندیشه سیاسی آخوند ملامحمدکاظم خراسانی در عرصه مشروعیتِ حکومت در عصر غیبت چه بود، و این اندیشه چه نسبتی با مشروطه خواهی وی داشت؟»، مبتنی بر توجه به وجود دو مقام و مَنظَر در اندیشه ورزی سیاسی است: نتیجه یک مقام را «اندیشه سیاسی ثابت»، و نتیجه منظر دیگر را «الگوی سیاسی»، بیان می کنیم. «اندیشه سیاسی ثابت»، عبارت است از مجموعه گزاره های انتزاعی، کلی و دائمی در حوزه سیاست که اصالتا...

پژوهش حاضر با عنوان «مقایسه مواضع سیاسی سنجابی و بختیار در مواجهه با انقلاب اسلامی»، در اصل، پاسخی به این پرسش است که «چرا سنجابی و بختیار با وجود حضور تقریباً 30 ساله در یک جبهه و دارای یک خط و مشی نسبتاً واحد سیاسی، در پی شتاب گرفتن جنبش انقلابی، یکی با امام و دیگری با شاه همکاری کردند؟» پس از مطالعه اسناد و داده ها و نیز مقایسه دوره های تاریخی این فرضیه مطرح شد که: «سنجابی در پی چیرگی گفتمان ا...

وطنیّات آثاری درباره­ی وطن، دوست داشتن آن، مسایل و حوادث مربوط به آن و داشتن احساسات و عواطف مشترک اجتماعی، سیاسی، زبانی، مذهبی نسبت به آن است. وطنیاّت هم از لحاظ حجم اشعار و هم از لحاظ نوع رویکرد و مسایل مطرح­شده در آن، در عصر مشروطه، نسبت به سایر ادوار شعر فارسی بی­سابقه بوده است.از آن­جا که قالب مسمّط از سوی شاعران دوره­ی مشروطه به عنوان مؤثّرترین قالب برای انتقال مفاهیم به کار گرفته شده است، ای...

مردم‌سالاری یکی از پرسش‌های اساسی در ساحت فکر و اندیشه سیاسی ایران در دوران معاصراست. این پرسش تاکنون، با رویکردهای مختلفی پاسخ داده شده است که یکی از آنها رویکرد اجتهادی است. این رویکرد با استخدام الگوی روش‌شناختی اجتهاد ومراجعه به متون و منابع دینی، تلاش نموده است پاسخی درخور به این مسأله ارائه نماید. حاصل این تلاش‌ها ارائه نظریه‌هایی در باره نظام سیاسی اسلامی است که در این مقاله به عنوان نمو...

مشروطه در تاریخ ایران، رویدادی مهم، تأثیرگذار و سرنوشت ساز به شمار می رود. معمولاً از این رویداد به عنوان گذار از خودکامگی به قانون گرایی در ایران یاد می شود و تحلیلگران و محققان تاریخ ایران انتظار داشته اند پس از وقوع آن، ایران وارد جرگۀ کشورهایی شود که با تأسیس نهادهای بایستۀ یک نظام مشروطه راه خود را در جهت ایجاد جامعۀ مدنی باز کند. اما چنین نشد و مشروطه خواهی در ایران متحمل نزاع های بسیاری ش...

این تحقیق در راستای جامعه شناسی تاریخی شعر فارسی انجام شده است و در آن تلاش شده رابطه ی میان تحولات اجتماعی و سیاسی و دگرگونی محتوایی شعر فارسی در سالهای 1285 تا 1320 بررسی و مشخص شود. این تحقیق شامل دو بخش توصیفی و تبیینی است. در بخش توصیفی به دنبال آن بودیم که توصیف جامع و دقیقی از فضای محتوایی و درونمایه های اصلی شعر و روحیات شاعران در ادوار مشروطه و پهلوی اول ارائه دهیم و در نهایت با مقایسه...

به رغم بنیادهای متباین دین و دولت، با برآمدن صفویه به عنوان نخستین دولت ملی در ایران که به پیوند دین و دولت منجر گردید، بنیادهای سلطنت از مشروعیتی دینی برخوردار گشتند و روحانیت و علمای شیعه نیز در این جایگاه از نقشی بنیادین در ترویج فرهنگ تشیّع، بسترسازی برای عمل به قوانین و احکام فقهی شیعه، احیای امر به معروف و نهی از منکر، تأمین مصالح عامّه و دفاع از حقوق مردم و سرانجام تعمیق و بسط مباحث علمی د...

ارتباط و همکاری روحانیت و روشنفکران در تحولات یکصدساله اخیر کشور ایران منشاء¬رویدادهای سرنوشت¬سازی بوده¬است. چنانکه تاثیر آن در جریان نهضت مشروطه، ملی شدن صنعت نفت و انقلاب اسلامی انکار ناپذیر می¬باشد. نکته قابل توجه در این وقایع سه¬گانه، اتحاد و همکاری نزدیک بین روحانیون و روشنفکران در ابتدای مبارزه و دوری و تفرقه پس از آن می¬باشد. در جریان نهضت مشروطه و ملی شدن صنعت نفت جدایی روحانیت و روشنفک...