یکی از صفاتی که برخی مقامات‏نویسان به احمد جام نسبت داده‌اند «امّی ‏بودن» وی است. آنان، با انتساب چنین صفتی به شیخ جام، همة گفته‏های او را برگرفته از الهام ربّانی و کشف و شهود عارفانه می‌دانند. اگر، بنا به نوشتة این مقامات‏نویسان، همة آثار و نوشته‏های احمد جام متأثر از «الهامات غیبی» باشد، این همه شباهت میان آثار او با نوشته‏های مشایخ متقدم چه می‏شود؟ و چگونه می‏توان این مشابهت‏ها را توجیه کرد؟ آ...

از آنجاکه تفاسیر صوفیه مورد قدح و طعن قرار گرفته، نویسنده رساله نخست درباره مکتب و مسلک آنها گفتگو کرده است ، لذا در بخش اول راجع به مفهوم لغ و اصطلاحی تصوف سخن به میان آورده و به ترتیب در بخشهای دیگر، مسئله کشف و شهود و آنگاه مکتب و روش تفسیری صوفیه و عرفاء، آمده و در پایان به طور فهرست وار، بخشی از کتب تفسیری صوفیه معرفی شده است .

شناخت حال رجالی راوی گاه با فرایند توثیقات عام میسر می شود که طی آن جمعی از راویان تحت ضابطه ای خاص توثیق می­شوند. واکاوی دقیق برخی توثیقات عمومی از جمله مسائلی است که درمطالعات راوی شناسی از اهمیت بسزائی برخوردار است. پژوهش حاضر پس از شناسائی شخصیت رجالی وحدیثی احمد بن محمد بن عیسی اشعری وگزارشی از نظریة «توثیق مشایخ اشعری»، با روش کتابخانه­ای ورویکرد توصیفی ـ تحلیلی، به نقد این نظریه پرداخته ...

چکیده نقشبندیه یکی از فرقه های صوفیه در ایران است که پیروی از سنت و حفظ آداب شریعت و دوری از بدعت اساس این طریقه به شمار می آید. در آن نه خلوت است، نه عزلت، نه ذکر جهر، نه سماع و مرکز اصلی آن ماوراءالنهر بوده است. این فرقه به نام خواجه بهاءالدین نقشبند در قرن هشتم هجری قمری رونق گرفت و در واقع ادامه ی طریقه ی خواجگان است که به جهت تعالیم خاص خود خیلی سریع در ماوراءالنهر، داغستان، هندوستان و د...

این پژوهش مشتمل بر سوالات اساسی از جمله اینکه آیا عرفان اسلامی مبتنی بر شریعت محمدی (ص) همان تصوف است؟ فرقه ذهبیه که مدعی تنها فرقه ناجیه و ام السلاسل صوفیه است، آیا وجه تمایز و برتری بر دیگر فرق صوفیه دارد؟ رویکرد ذهبیه نسبت به آیات قرآن و روایات معصومین چگونه است؟ و سوالات فرعی همچون اصول و فروع تصوف چیست و آیا با اصول و فروع مکتب اهل بیت یکی است یا خیر؟ نام ذهبیه از چه زمانی وجود داشته و سبب...

سفر از جمله موضوعاتی است که همواره مورد تأکید صوفیه بوده و از دو جنبه مورد توجه قرار گرفته است: 1- سفر آفاقی 2- سفر انفسی. سفر آفاقی، سیر و سفر در شهرها و سرزمین های مختلف است که صوفیان به آن توجّهی خاص داشته و در اکثر متون متصوّفه، فصلی به آن اختصاص یافته است. آنها در این سفر، قصد رسیدن به اهداف خاصّی را داشته، رعایت آداب و رسوم معینی را برخود واجب می شمردند. سفر انفسی، سفر دل و سیر و سلوک عرفا...

بسیاری از محققان از جمله مشایخ صوفیه در طول تاریخ، تعاریف متعددی از عرفان و تصوف ارائه کرده اند. نخستین تعریف از آنِ معروف کرخی (وفات: 200 هـ. ق) می باشد. نیکلسون در پیدایش و سیر تصوف 78 تعریف از تصوف، ذکر کرده است که البته این تعاریف تنها از سه کتاب (تذکره الاولیاء، رساله قشیریه و نفحات الانس) برگرفته شده اند و هیچ کدام آن طور که باید جامع و مانع نیستند. به نظر می رسد در این میان، دکتر شفیعی کد...

صوفیه مراحل و کیفیات مدارج سیر و سلوک خود را با عنوان حال و مقام طبقه‌بندی کرده‌اند که نشان‌دهندة موقعیت باطنی سالک و میزان پیشرفت و تعالی اوست. با توجه به جایگاه ارزندة امام علی(ع) در اسلام، متون متقدم تصوف نقل قول‌های فراوانی را از آن حضرت در بر دارند و بسیاری از مفاهیم عرفانی را که در تصوف مطرح می‌شود، می‌توان در قرآن کریم و تعلیمات و سخنان امام علی(ع) ملاحظه نمود. صوفیان به درستی ت...

عرفان و تصوف یکی از جلوه های اصیل و گسترده در فرهنگ و تمدن اسلامی می باشد. که مادر بسیاری از ملتها و اقوام شاهد وجود آن هستیم وبا سیری درتاریخ افکارملل ومذاهب می بینیم که اندیشه دوری از ظواهر دنیوی وتوجه به امور اخروی تنها خاص یک ملت یا قومی نبوده است.و اگر با تعمق به آن بنگریم خواهیم دید که اصل و منشا آن یکی است و تفاوت آنها عمدتاً در پیدایش شرایط و بسترهای رشد آن در جوامع می باشد. اگر چه تا کن...

جامع السلاسل، تألیف مجدالدین علی بدخشانی، شرح احوال پیران و مشایخ مشهور صوفیه و سلسله های آنان را در بر دارد. مجدالدین علی فرزند ظهیرالدین محمد فرزند شیخ خلیل الله بدخشانی، صوفی و نویسنده افغان تبار شبه قاره، این اثر را در 1048 یعنی در روزگار فرمانروایی شاه جهان گورکانی (1037-1068 ق) تألیف کرده است. وی در دیباچه کتاب می نویسد: «چون نگاشته های پیشینیان مانند سیرالعارفین و رشحات و هر یک ویژه گر...