وندهای منفی‌ساز از جمله عناصر زبانی‌اند که در نظام واژه‌سازی کاربردی گسترده دارند. نقش و نوع هر یک از این وندها از سایرین متفاوتند. برای مثال وند ??- در ترکیب با ضمایر و قیود، جملات بدون شخص می‌سازد که در آن از شکل مصدری فعل استفاده می‌شود، در حالی که جزء ??- در ترکیب با ضمایر و قیود، جملات فاعلی می‌آفریند. تفاوت معنایی حاصله از اتصال پیشوندهای منفی‌ساز مختلف به ریشه یکسان و ترکیب‌پذیری هر یک ا...

چکیده عنوان این پژوهش)ترکیب واشتقاق (در«تاریخ بلعمی»است،«ترکیب واشتقاق »دو روش اصلی برای ساخت واژه ها در زبان فارسی است.ترکیب از به هم پیوستن دویاچند تکواژ آزاد شکل می گیردواشتقاق از پیوندیک تکواژ آزاد باتکواژهای وابسته(وندها)ساخته می شود. باتوجه به این که کتاب تاریخ بلعمی یکی از قدیمی ترین کتب نثرفارسی است، بابررسی ساختمان واژه های آن می توان الگویی مناسب از ساختواژه درنثر قرن چهارم ارائه د...

هدف این مقاله تجزیه و تحلیل مشخصه های حنجره در نظام تقابلی انفجاری های زبان فارسی معیار است. برای این منظور، در چارچوب رویکرد اشتقاقی، بازنمایی زیرساختی مشخصه های حنجره در انفجاری ها، و قواعد واجی برای اشتقاق بازنماییِ روساختیِ آن ها به دست داده شده است. تعمیم توصیفی که از داده های آوایی به دست می آید، نشان گر هم نواییِ قواعد واجی به سوی محدودیت هایی است که نظام تقابلی مشخصه های حنجره را در انفجار...

در این پایان نامه ترکیب سازی های مولوی در مثنوی ذیل عنوان هایی چون:ترکیب های وند داروشبه وند دار،صفت های فاعلی مرکب مرخم،صفت های مفعولی مرکب،ترکیب های اسمی،ترکیب های وصفی،ترکیب های مصدری وکلمات پیوندی بررسی شده اند.در این پایان نامه به این نتیجه می رسیم که مولوی در مثنوی ترکیب های پرشماری به دست داده است که گویای هنر بی چون او در عرصه ی بلاغت زبان وروساخت کلام است.ترکیب سازی های پی در پی شاعر ه...

ساختمان واژگان را در بخشی از دستور زبان بنام صرف بررسی می کنند. صرف یا به عبارت دیگر ساختمان واژه دو گونه است: تصریفی و اشتقاقی. صرف تصریفی آن است که به بررسی نقش نحوی کلمه می پردازد و ساخت اشتقاقی واژه، کلمه را از نظر دو عامل مهم یعنی پیشوندها و پسوندها بررسی می کند. و آن ها را از نظر میزان فعالیت یعنی فعال بودن یا نیمه فعال بودن و یا غیر فعال بودن مورد بررسی قرار می دهد. عده ای از وندها در زم...

موضوع این پایان نامه تحلیل روند وندشدگی اسم و صفت دورة باستان از دیدگاه دستوریشدگی است. این پژوهش سیر تحول و تبدیل 14 اسم و صفتِ دورة باستان به پسوند در دورة نو زبان فارسی را با بهرهگیری از مثالهای سه دورة باستان، میانه و نو نشان میدهد. سپس روند دستوریشدگی این 14 پسوند اشتقاقی و شبهوند را بر اساس سازوکارهای دستوریشدگی هاینه (2003) میسنجد تا در نهایت نشان دهد آیا پسوندهای اشتقاقی زبان فارسی فراین...

یکی از عرصه های مهم هنرنماییِ شاعران مربوط به ساخت و کاربرد ترکیباتِ اشتقاقیِ جدید است. برخی از شاعران ادبیات فارسی به این امر توجه بیشتری کرده اند و برخی هم کمتر. در بین شاعران ادبیات کهن فارسی، سعدی در کلیات خود توجه ویژه ای هم به کاربرد ترکیبات اشتقاقی داشته است و هم خود او ترکیباتی را ساخته و پرداخته است. در این پایان نامه توانایی ترکیب سازی سعدی مورد بررسی قرار گرفته است. ترکیبات اشتقاقیِ کلیا...

پایان نامه حاضر به بررسی فعل های“?????” و“???????” با پیشوند های مختلف و نحوه بیان آن در زبان فارسی اختصاص دارد. افزوده شدن پیشوند به فعل معمولا در معنای فعل تغییراتی به وجود می آورد که شناخت آنها برای نحوه صحیح آموزش و ترجمه به فارسی بسیار حائز اهمیت است. روش تحقیق در این پایان نامه مقایسه - تحلیلی می باشد. پایان نامه حاضر از دو بخش تئوری و عملی تشکیل شده است. بخش تئوری شامل تعریف فعل و ان...

جهت شناخت پدیده خط، پژوهشگاه دستور و املای فرهنگستان زبان ایران در یک آزمون املایی موارد چندگانگی املایی را به منظور بررسی گرایشهای املایی پاسخگویان گنجانیده است . در این آزمون 132 جمله که نکات مورد نظر در آنها ملحوظ شده بود به 25 نفر دیکته شد و سپس با استفاده از پرسشنامه املایی نکات مورد نظر استخراج، دسته بندی، آمارگیری و توجیه شد. نکات مورد نظر در این آزمون عبارت بودند از: میان دو واژه (بی، ا...

این رساله پژوهشی است در باره برخی از فعل های فارسی براساس نظریه مولفه های معنایی . این دیدگاه متعلق به چیف می باشد. نظریه چیف جمله را مجموعه ای از واحدها می داند که بر گرد واحد "اسنادی" جمع شده اند. واحدهای اسنادی را "فعل" و واحدهای اسمی را "اسم" می نامند. اسم و فعل واحدهای معنایی هستند نه واحدهای روساختی . فعل شامل حالتها و رویدادها و اسم شامل اشیاء فیزیکی و انتزاعی است . فعل هسته مرکزی جمله ا...