بررسی و تحلیل اقلیم شناختی آفت زنجره خرما در استان هرمزگان

چکیده زنجره یکی از آفات مهم درخت خرما است که هر ساله خسارات زیادی به نخلستان های کشور و استان هرمزگان وارد می کند. در مقایسه با کل خسارت های وارده به نخلستان ها، خسارت ناشی از زنجره خرما، دراستان هرمزگان 35 تا 40 درصد برآورد می شود. از آنجا که بیشتر آفات کشاورزی با شرایط اقلیمی ارتباط دارند، رابطه عناصر اقلیمی با آفت در یک دوره آماری از سال زراعی 81- 1380 تا 89-1388 مورد بررسی قرار گرفت. اطلاعات آماری مربوط به آفت از سازمان جهاد کشاورزی و داده های اقلیمی(داده های روزانه دما، رطوبت نسبی، باد، بارش و ساعات آفتابی) از مرکز هواشناسی استان هرمزگان اخذ شد. سپس اقدام به تهیه جداول و رسم نمودارهای مربوطه گردید. از طریق آزمون t به معنی دار بودن تفاوت سطح مبارزه با آفت در شهرستان های مورد مطالعه (حاجی آباد و بندر عباس) اقدام و نتیجه گرفته شد که سطح مبارزه در شهرستان بندرعباس بیشتر بوده است. همچنین برای تعیین مقدار رابطه میزان سطح مبارزه در هر شهرستان با عناصر اقلیمی از رگرسیون چندگانه استفاده شد. در ادامه با توجه به اهمیت و نقش متغیرهای مستقل(عناصر اقلیمی) در پیشگویی سطح مبارزه با آفت که نمایه ای از میزان جمعیت آفت آن سال است از مقدار بتا استفاده شد. نتیجه کار نشان داد که رابطه بسیار بالایی بین عناصر اقلیمی و حالات طغیان و افت (حداقل وجود) آفت در دو شهرستان حاجی آباد و بندرعباس وجود دارد. به عنوان مثال، میزان بتای به دست آمده برای داده های شهرستان حاجی آباد در مورد سرعت باد 88 درصد، خشکسالی 77 درصد، رطوبت نسبی 60 درصد و ساعات آفتابی 41 درصد و در شهرستان بندرعباس، در مورد رطوبت نسبی 93 درصد و سرعت باد 71 درصد و ساعات آفتابی 45 درصد بوده است. همچنین توسط ضریب همبستگی پیرسون معناداری زمان ریزش آفت و عناصر اقلیمی بررسی شد و نتیجه گرفته شد که بین رطوبت نسبی، بارندگی و سرعت باد با زمان ریزش آفت رابطه معناداری وجود دارد. کلید واژه: درخت خرما، زنجره خرما، هواشناسی کشاورزی، حشره شناسی پزشکی، استان هرمزگان