منشاء یابی توفانهای گردو غبار در جنوب غرب ایران

توفان گرد و غبار یکی از مخاطرات اقلیمی در مناطق خشک ونیمه خشک دنیا می باشد که پیامدهای نامطلوب بسیاری به همراه دارد. با توجه به موقعیت جغرافیایی ایران در کمربند خشک و نیمه خشک دنیا بخش های وسیعی از آن همواره در معرض وقوع گردو غبارها قرار می گیرد بطوریکه گر د وغبار در سالهای اخیر در جنوب غرب ایران به مسئله ای متداول تبدیل شده است. بدین جهت در این تحقیق به منطور بررسی منشاء توفان های گرد و غبار در جنوب غرب ایران دوره ی آماری (2012-1990)، در 12 ایستگاه سینوپتیک منطقه جنوب غرب ایران(لرستان، خوزستان)، تعیین و پس از استخراج روزهای همراه با گرد و غبارتحلیل ها ی آماری برای تک تک ایستگاهها صورت گرفت در مرحله ی بعد جهت به نمایش گذاشتن تغییرات فضایی زمانی گرد وغبارها نقشه های آن در محیط نرم افزارarcmap تهیه و مورد تحلیل قرار گرفت، سپس دو موج شاخص که بالاترین شدت و وسعت را در منطقه داشتند انتخاب و با روش سینوپتیکی ( با هدف تشخیص الگوهای موثر ایجاد توفان های گر دو غبار) و تکنولوژی سنجش از دور ( با هدف شناسایی مناطق منشاء گردوغبار ) به عنوان روشی متداول در هواشناسی دنیا مورد بررسی قرار گرفت. نقشه های هوا از سایتncep/ncar و تصاویر ماهواره ای noaa/avhrr از سایت noaa/class دانلود و مورد استفاده قرار گرفت. نتایج تحلیل آماری نشان داد که گرد و غبارها از سال 2000 به بعد همواره سیر صعودی داشته اند. همچنین مشاهده نقشه ها نشان می دهد که گردو غبارها از شمال به جنوب منطقه افزایش دارند. تحلیل سینوپتیکی الگوهای فشار برای دو موج شاخص نشان دادکه در مورد اول اختلاف ارتفاع بین پر ارتفاع مستقر بر روی شمال افریقا و کم ارتفاع روی ایران در سطح 850 هکتوپاسکال باعث شکل گیری یک کم فشارقوی در سطح دریا در منطقه مطالعه شده است. این کم فشار قوی با قدرت مکش بسیار بالا توانسته هوای گرد و غباری بیابانهای اطراف بویژه بیابانهای عربستان را به منطقه مطالعه بمکد. در مورد دوم نیز اختلاف فشار بین دو سیستم پر ارتفاع روی عربستان و خلیج فارس و کم ارتفاع روی مدیترانه در سطح 850 باعث وزش باد از مناطق بیابانی اطراف به منطقه شده است. نقشه سطح زمین این توفان نیز نشان داد که کم فشار سودان بادهای گرم و خشک عربستان که آلوده به ذرات گرد و غبار هستند را به منطقه ما وارد می کند. پردازش تصاویر ماهواره ای نیز شبه جزیره عربستان(ربع الخالی)، و عمان را مناطق خیزش گرد وغبار معرفی کرد. کلمات کلیدی: جنوب غرب ایران، تحلیل آماری گرد وغبار ، تحلیل سینوپتیکی گرد وغبار ، تحلیل ماهواره ای گرد وغبار.