بررسی تاثیر شخصیت بر رفتار شهروندی سازمانی در دانشگاه علوم پزشکی تهران

چکیده هدف از اجرای این تحقیق، بررسی و تبیین رفتار شهروندی سازمانی از دیدگاه شخصیتی بود. رفتار شهروندی سازمانی به آن رفتارهای اختیاری و ارادی اطلاق می شود که فراتر از شرح شغل، فاقد پاداش رسمی و آشکار بوده، لیکن آنجام آن به نفع کارکرد کارا و اثربخش سازمان و دیگران است. در پایه ای ترین مفهوم سازی، رفتار شهروندی سازمانی مشتمل بر دو بعد رفتارهای نوع دوستانه و اطاعت عمومی است. تز اصلی تحقیق چنین است که ویژگیهای خلقی و شخصیتی در چهارچوب «پنج عامل بزرگ» (مشتمل بر برونگرایی، مقبولیت، ثبات هیجانی، وظیفه شناسی، و تجربه اندوزی) هر یک به سهم خود می توانند در بروز یا عدم بروز رفتارهای شهروندی سازمانی ایفای نقش کنند. به عبارتی، فرض بر این است که ویژگیهای شخصیتی مانند برونگرایی، مقبولیت، و ثبات هیجانی با رفتارهای نوع دوستانه، و صفات شخصیتی مانند وظیفه شناسی و تجربه اندوزی با اطاعت عمومی رابطه دارند. این تحقیق تجربی و کاربردی در نمونه 215 نفری از کارکنان مراکز بیمارستانی دانشگاه علوم پزشکی تهران صورت گرفت. به منظور گردآوری داده های مربوط به ویژگیهای شخصیتی کارکنان از پرسشنامه جان (1991) و به منظور گردآوری داده های مربوط به رفتارهای شهروندی از پرسشنامه اسمیت و همکاران (1398) استفاده شد و آنگاه داده های گردآوری شده با استفاده از تکنیک مدلسازی معادلات ساختاری تحت نرم افزار لیزرل تجزیه و تحلیل شدند. نتایج تحقیق تجربیِ حاضر نشان داد که صفات شخصیتیِ برون گرایی و مقبولیت بر احتمال بروز رفتارهای نوع دوستانه و صفت شخصیتیِ وظیفه شناسی بر احتمال بروز اطاعت عمومی تأثیر مثبت معنادار داشتند. لیکن تأثیر صفت شخصیتیِ ثبات هیجانی بر نوع دوستی و تأثیر صفت شخصیتیِ تجربه اندوزی بر اطاعت عمومی، معنادار نبود. از نتایج تحقیق چنین بر می آید که اگر افراد دارای ویژگیهای شخصیتی برونگرایی، مقبولیت یا سازگاری پذیری با دیگران، و وظیفه شناسی باشند، آنگاه می توان انتظار داشت که فراتر از انتظارات و فراتر از شرح وظائف خود عمل کنند. واژگان کلیدی: شخصیت، رفتار شهروندی سازمانی، مراکز بیمارستانی دانشگاه علوم پزشکی تهران، مدلسازی معادلات ساختاری.