ارزیابی اثرات اقتصادی – اجتماعی پروژه های ملی – منطقه ای سیستان

پروژه های عمرانی در نظام اقتصادی و بودجه بندی کشور از اهمیت بالایی برخودار بوده و بخش عمده ای از بودجه کشور را نیز به خود اختصاص می دهند. پروژه های ملی – منطقه ای به آن دسته از پروژه ها گفته می شود که برای مناطق مختلف کشور در سطح وزارتخانه تعریف شده و دارای ردیف های اعتباری خاص بوده و قاعدتاً اثرات آنها فرامنطقه ای و فرابخشی است و در اکثر موارد بین چند شهرستان و استان قرار دارند. سیاست گذاری منطقه ای شکلی از تصمیم گیری ها در سطح ملی برای مناطق است که فارغ از نگرش بخشی، اقداماتی را با در نظر گرفتن ماهیت عوامل و عناصر در نظر می گیرد و در واقع توانایی بیشتری برای تعادل های بین منطقه ای داشته و به نیازهای ویژه هر منطقه و مسائل اجتماعی متفاوت آنها می پردازد. در همین راستا ناشناخته بودن اثرات توسعه اقدامات و سیاستگذاری های منطقه ای در سیستان عمده ترین دلیل انجام مطالعه حاضر است. در همین رابطه کلیه اثرات پروژه های شاخص اجرا شده با تأثیرات منطقه ای در ده سال گذشته در منطقه سیستان همانند پروژه انتقال آب سیستان به زاهدان، زهکشی سیستان، چاه نیمه چهارم، جاده ترانزیت، کارخانه سیمان، دیوار مرزی، پل ابریشم، تغییر سازمان فضایی منطقه از یک شهرستان به سه شهرستان، تبدیل سکونتگاههای روستایی به شهرها، توسعه آموزش عالی و غیره مدنظر می باشد. پژوهش حاضر از نوع توسعه ای و روش انجام آن توصیفی _ تحلیلی و با مدل ahp و با استفاده از نرم افزارexpert choice و spss مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که در اولویت بندی کلی پروژه ها از دیدگاه پاسخگویان( کارشناسان اداری و غیراداری)، پروژه توسعه آموزش عالی با وزن (0.333) بیشترین تأثیر را در بین پروژه های مورد بررسی داشته و پروژه انتقال آب زابل به زاهدان و دیوار مرزی با وزن (0.011) کمترین تأثیر را در بین پروژه های مورد بررسی داشته اند. همچنین براساس آزمون من وینتی، بین دیدگاه کارشناسان اداری و غیر اداری در زمینه تأثیر اشتغالزایی اقدامات انجام شده طی سال های (90-80) در منطقه سیستان تفاوت معناداری وجود نداشت. در پایان پژوهش، راهکارها و پیشنهاداتی برای بهبود تصمیم گیری در عرصه برنامه ریزی منطقه ای در مناطق مرزی و خاص همانند سیستان ارائه شده است.