مشکل مسکن را شاید بتوان به عنوان یکی از مسائل مشترک بیشتر شهرهای دنیا به شمار آورد که چگونگی ایجاد و برنامه ریزی آن? با بسترهای مختلف اقتصادی? سیاسی? اجتماعی و فرهنگی در ارتباط می باشد. در کشورهای در حال توسعه به دلیل رشد سریع جمعیت و شهرنشینی? مهاجرت های داخلی? فقدان منابع مالی کافی? مشکلات مربوط به عرضه زمین و مهمتر از همه نبود خط مشی های سیاستگذاری و برنامه های مناسب در خصوص زمین و مسکن? این مشکل به صورت بحرانی درآمده است. در این تحقیق با بررسی روندها و عوامل تاثیر گذار بر سیاستگذاری های بخش مسکن و زمین شهری کشور? به تببین و تجزیه و تحلیل پیامدهای مختلف ناشی از این سیاستگذاری ها (خصوصا در بخش عرصه مسکن اقشار کم درآمد) پرداخته شده است? همچنین از این دریچه طرح مسکن مهر را نیز به چالش کشیده و تبعات مثبت و منفی آن را بیان ارزیابی و پیش بینی کرده ایم. روش تحقیق در این طرح بسته به موضوع اهداف و ماهیت تحقیق? توسعه ای_کاربردی بوده و برای جمع آوری اطلاعات و داده های مرتبط با موضوع های طرح? به بررسی متون و اسناد رسمی منتشر شده در زمینه سیاستگذاری های پیشین در بخش مسکن و زمین شهری روی آورده شده است. همچنین برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش استنباطی بهره برده ایم و نیز با توجه به تجارب موفق جهانی و دیگر روش های تجربی مناسب در این زمینه? در پایان روش ها و راهکارهای پیشنهادی را ارائه داده ایم. در این تحقیق در رابطه با "مشکل تامین مسکن مناسب برای اقشار کم درآمد شهری" عمده ترین دلایل و نتایج به دست آمده در این باره را می توان عدم تخصیص مناسب و منطقی یارانه های زمین و مسکن به اقشار و مناطق نیازمند? نبود برنامه های مدون و بلند مدت به منظور تامین مسکن اقشار کم درآمد و یا مقطعی بودن این برنامه ها در دولت های پیشین? نامناسب بودن شرایط و قوانین وام های مسکن به منظور دسترسی اقشار ضعیف و متوسط شهری به مسکن مناسب و خروج خانوارهای کم درآمد از چرخه نظام اعتبارات تامین مالی مسکن? ناکافی بودن وام ها? یارانه ها و حجم اعتبارات بانکی در بخش مسکن نسبت به تقاضای مسکن اقشار کم درآمد? نادیده گرفتن معضل مسکن در کلان شهرها و مهمتر از همه عدم مداخله دولت در امر زمین شهری به منظور کنترل تقاضاهای سرمایه ای در بازار مسکن (سوداگری) و کاهش قیمت زمین از سهم هزینه مسکن در دو دهه گذشته دانست. البته در نمونه موردی (شهر سنندج) در رابطه با مشکل تامین مسکن برای اقشار کم درآمد? عمده ترین دلایل عبارتند از: نبود برنامه های مدون و بلند مدت به منظور تامین مسکن اقشار کم درآمد و یا مقطعی بودن این برنامه ها در دولت های پیشین و ناکافی بودن وام ها? یارانه ها و حجم اعتبارات بانکی در بخش مسکن نسبت به تقاضای مسکن اقشار کم درآمد. کلید واژگان: مسکن? اقشار کم درآمد? مسکن مهر? عرضه مسکن? سیاستگذاری? مشکل تامین مسکن? زمین شهری? بازار مسکن و قیمت زمین

توسعه پایدار یکی از نظریات مطرح در سالیان اخیر در جهت حل مشکلات شهرها می باشد که تاکید آن بر پاسخگویی به نیازهای جوامع انسانی در حد ظرفیت های محیط و بدون کاهش سرمایه های طبیعی برای نسلهای آتی است. در ایران علیرغم اینکه فعالیت های قابل توجهی در سالهای اخیر در جهت تکمیل ادبیات نظری این مبحث صورت گرفته است، فقدان توجه به مقوله بکارگیری شاخص های مناسب برای ارزیابی توسعه پایدار شهری و همچنین عدم توجه به شناسایی مدل ها و روش های ارزیابی پایداری شهری کاملا مشهود می باشد. لذا هدف اصلی این پژوهش معرفی مدلی برای ارزیابی اطلاعات علمی زیست محیطی ، اجتماعی، و اقتصادی در شهرهای ایران و بطور مشخص، مناطق ?? گانه شهر تهران، و با توجه به شاخص های جهانی موجود در زمینه توسعه پایدار در حین توجه نمودن به در دسترس بودن. موثق بودن، و همیشگی و فراگیر بودن داده های مورد استفاده می باشد تا بتوانیم پیشرفت برنامه ها و سیاست های شهری در راه رسیدن به اصول پایداری را ثبت نماییم. جهت پرداختن به این موضوع، در این پژوهش ابتدا سعی شده است که یک لیست از شاخص های پایداری قابل استفاده در سطح شهری و با توجه به داده ها و اطلاعات موجود در نظر گرفته شود. سپس، شاخص های منتخب با استفاده از دو روش مطرح در زمینه ارزیابی توسعه پایدار شهری که شامل روش ارزیابی آماری نسبی و مدل بنچ مارک می باشد، جهت رسیدن به اندیس های پایداری در هر کدام از حوزه های مرتبط با مقوله توسعه پایدار شهری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته، و با توجه به نتایج حاصل، به سوالات پژوهشی مطرح گردیده پاسخ داده شده است. نتیجه حاصل از این پژوهش، نشان دهنده این مساله بوده است که مناطق ?? گانه شهر تهران در هیچکدام از حوزه های سه گانه توسعه پایدار، در وضعیت پایدار قرار نداشته اند. از طرف دیگر، بررسی های انجام شده نشان می دهد که مناطق شهری تهران، ضعیف ترین عملکرد را در حوزه پایداری زیست محیطی داشته و عملکرد بهتری در زمینه پایداری اقتصادی دارا می باشند. همچنین، تفاوت محسوسی در توزیع جغرافیایی این ناپایداری ها در حوزه های اجتماعی و اقتصادی دیده می شود، به گونه ای که مناطق نیمه جنوبی شهر تهران از پایداری پائین تری در این حوزه ها برخوردار می باشند. در پایان، این پژوهش به ارائه پیشنهاداتی جهت بهبود وضعیت توسعه پایدار شهری در شهر تهران، و پیشنهاداتی برای تحقیقات آتی پرداخته است.

گردشگری شهری در چارچوب یک الگوی فضایی گونه های متفاوتی دارد که بر بنیان جاذبه های موجود در شهر، رویدادها و انگیزه های گردشگری استوار است. محدوده مرکزی شهرها به سبب آنکه گنجینه ای گرانبها از تاریخ و فرهنگ جامعه را در خود جای داده اند، عموماً مقاصد مهمی در جذب گردشگر محسوب می شوند. با توجه به رابطه متقابل میان توسعه گردشگری و باززنده سازی بافت های تاریخی، بهره برداری از میراث فرهنگی و تاریخی به ویژه در جهت توسعه مقاصد گردشگری، برای جوامع عرضه کننده آن منافع بسیاری در زمینه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی خواهد داشت، ضمن آنکه توسعه گردشگری می تواند در جهت حفظ و احیای این فضاها نقش بسزایی داشته باشد. با این حال، تعامل انسان با فضاهای شهری تاریخی و فرهنگی در قالب گردشگری، ضمن اثرات مثبتی که هم برای گردشگر و هم برای بافت های تاریخی به ارمغان می آورد، در صورت بی توجهی و فقدان برنامه ریزی همه جانبه و استراتژیک، می تواند متضمن اثرات منفی قابل توجهی نیز به ویژه برای جامعه میزبان باشد. با این پیش فرض کلی، پژوهش بر آن بوده است تا ضمن بررسی آثار مثبت و منفی توسعه گردشگری بر بافت های تاریخی در زمینه های گوناگون اقتصادی، اجتماعی و کالبدی و با استفاده از تجارب جهانی در امر باززنده سازی فضاهای شهری کهن و اصول و معیارهای مستخرج از جمع بندی آنان، مولفه ها و عناصر فضایی- عملکردی باززند ه سازی بافت های تاریخی با محوریت توسعه گردشگری شهری رادر قالب مدلی مفهومی شناسایی نماید. گزارش حاضر، پژوهشی تحلیلی- توصیفی و مبتنی بر مطالعات اسنادی و کتابخانه ای و پیمایش های میدانی می باشد. بدین منظور پس از تدوین مدل مفهومی ساختار فضایی- عملکردی باززنده سازی بافت های تاریخی با رویکرد گردشگری شهری، محدوده مرکزی شهر تهران به عنوان نمونه موردی تحقیق، به تفکیک مولفه های اصلی باززنده سازی فضاهای تاریخی شهرها و بر اساس عناصر موثر در هر بخش، در قالب ماتریس سوات مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفته است. نتایج این تحلیل حاکی از آن است که عواملی چون فرسودگی بافت و بناهای ارزشمند تاریخی، گریز جمعیت اصیل و فعالیت های متناسب با هویت محدوده، زیرساخت های ناکارآمد، حرکت دشوار سواره و پیاده، اغتشاش سازمان فضایی و ناخوانایی ساختار کالبدی از جمله موانع و کاستی های عمده محدوده برای تبدیل شدن به مرکز فرهنگی و گردشگری شهر تهران است.

تحولات عظیم اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی کشور و فناوریهای نوین اثرات متقابل عظیمی بر ساختارهای شهرهای بزرگ داشته است . این تغییرات و پیشرفتها از یک سو و ابعاد وسیع خسارتهای ناشی از بلایای طبیعی و حوادث انسان ساز از سوی دیگر موجب ان شده است که پژوهش های کاربردی گسترده ای درزمینه ایمن سازی شهرها و پیشگیری از بحران صورت پذیرد . از جمله مهمترین شاخه هایی که مورد توجه این پزوهش ها قرار گرفته است مبحث پدافند غیرعامل می باشد که روز به روز نیاز و توجه به آن محسوس تر گردیده است . در این پژوهش بر اساس اهمیت مطلب و با در نظر گرفتن نمونه موردی مورد مطالعه خود ( حوزه میانی غربری شهر مشهد ) اقدام به انجام مطالعاتی با در نظر داشتن اهدافی چون بررسی نقش مکانیابی و به تبع ان امکان پیشنهاد ضوابط مکانیابی در جهت استقرار کاربری ها ؛ نیز امکان استفاده از تجارب کشورهای صاحب سبک و پیشرو در مبحث ودر نهایت امکان ارائه راه حل های شهرسازانه چهت تقویت شاخص های ایمن سازی با تاکید بر پدافند غیرعامل در حوزه میانی غربی شهر مشهد ، شده است . در این پژوهش روش تحقیق حاکم مورد استفاده تلفیقی از دو روش توصیفی و استنباطی می باشد . در بحث تجزیه و تحلیل داده ها نیز از مدل delphi ، روش ahp و ماتریس swot جهت تجزیه و تحلیل و بررسی جایگاه حال حاضر حوزه مورد مطالعه و ارائه راهکارهای قابل اتکا درزمینه ارتقا ان استفاده گردیده است . برجسته سازی و نمود ابزارهای شهرسازانه در قالب ارائه ضوابط و پیشنهاداتی در زمینه مباحث کلیدی شهر از جمله بافت شهری ، کاربری های خاص و عمده و موارد دیگر که در انتها ذکر گردیده است در جهت پیشگیری یا کاهش خسارتهای بحران های احتمالی با تاکید بر بحران های انسان ساخت حاصل این پژوهش می باشد .

چیکده امروزه موضوع امنیت شهری، یکی ازمسائل مهم در شهرها می باشد. عوامل متعددی در ایجادشهر امن موثر می باشند. یک عامل موثر در امنیت شهری، پیشگیری از جرم و ناهنجاری محیطی است. بخشهای مختلفی از جامعه درپیشگیری از جرائم و ناهنجاری های محیطی و رفتاری سهیم هستند و دیدگاه های مختلفی در این مورد بیان شده است: تعدادی از محققان مانند جین جیکوب، اسکار نیومن بطور مستقیم به جنبه طراحی محیطی، طراحی منظر و تأثیر آن بر کنترل جرم و ناهنجاری محیطی، تأکید کردند و برخی دیگر به جنبه های اجتماعی و روانشناسی موضوع و ارتباط آنها با جرائم پرداخته اند. هر دو مورد، برجرائم و ناهنجاریهای محیطی ورفتاری تأثیرات ژرفی دارد. با توجه به مطالعات صورت گرفته، عوامل اجتماعی مانند فقر، بیکاری، ناهماهنگی اجتماعی، میزان بالای جمعیت جوان باعث ایجاد محیطی مستعد و در معرض جرم و ناهنجاری محیطی می شود، اما فاکتورهای اجتماعی تنها عوامل و جنبه های تعیین کننده جرائم و ناهنجاری های اجتماعی نیستند، طرح و کالبد فیزیکی فضا، نقش مهمی در توسعه یا پیشگیری از جرم و ناهنجاری دارد. نتایج بدست آمده در یک نمونه موردی (محله عسگرخان ارومیه) مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت به راهنمای طراحی و معیارهای منجر شده که به شهرسازان و معماران در امر طراحی محیطی مکان امن یاری می کند. کلمات کلیدی: امنیت شهری، جرم و ناهنجاری اجتماعی، فضای عمومی.

گسترش سریع شهرها در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم و استفاده بی رویه انرژی به تبع آن، شهرها را با مسئله ای به نام بحران انرژی مواجه ساخته است که خطر اصلی آن فقدان منابع انرژی تجدیدناپذیر در آینده می باشد. در این میان حمل و نقل یکی از پر مصرف ترین بخش های مصرف انرژی به خصوص انرژی های تجدید نا پذیر است. تکیه بر تکنولوژی های جدید و استفاده از انرژی های نو اگرچه می توانند موثر باشد به تنهایی نمی تواند مثمر ثمر واقع شود و مجموعی از تغییرات برای ایجاد تغییر الگوی شهرها برای کاهش استفاده از ماشین ضروری می نماید. هدف این پژوهش یافتن ارتباط بین حمل ونقل و کاربری زمین و میزان مصرف انرژی می باشد. در راستای هدف پژوهش، مطالعات جامعی در ادبیات جهانی به منظور یافتن این ارتباط انجام گرفته است و یافته های آن در نمونه موردی داخلی مورد پژوهش قرار گرفته است. نمونه مورد مطالعه شهر تهران به سبب ویژگی های منحصر به فرد آن، وجود مناطق مختلف با ویژگی های کاربری متفاوت که امکان مقایسه را فراهم می کند، می باشد. برای بدست آوردن این ارتباط از تحلیل های آماری و امکانات نرم افزاری spss (رگرسیون تک متغیره و چند متغیره) استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که تراکم مسکونی، اختلاط کاربری، تعادل اشتغال/کاربری، دسترسی با حمل و نقل، دسترسی به حمل و نقل، و تعداد تقاطع های چهار راهی، مولفه های حمل و نقل و کاربری، با کیلومتر سفر و همچنین نوع حمل و نقل عمومی و در نتیجه با میزان مصرف انرژی ارتباط دارند.

یکی از علل وجودی علم شهرسازی ارتقای کیفیت زندگی شهروندان می باشد. امروزه به دلیل گسترش ارتباطات، جامعه شهری با دیگر فرهنگ ها آشنا شده و در نتیجه در سطح نگرش مردم تغییر بوجود آمده است. این تغییرات در فرهنگ و مد زندگی جامعه نمود پیدا کرده وبه صورت "تغییر در نیازها"ی شهروندان متجلی شده است. به نظر می رسد همین امر در میزان رضایت ساکنان از محل زندگی خود تاثیر گذار بوده و باعث ایجاد نگرش های متفاوت در حوزه کیفیت محیط شده است. در این پژوهش با توجه به عوامل موثر در کیفیت محیط و رضایتمندی سکونتی که توسط صاحب نظران و نظریه پردازان این عرصه ارائه شده است، به شناسایی شاخص های میزان رضایتمندی سکونتی، در سه سطح واحد مسکونی، واحد همسایگی و محله پرداخته، و سپس جهت جمع آوری اطلاعات در محدوده از ابزار پرسشنامه استفاده شده است که طی آن سوالاتی متناسب با شاخص های رضایتمندی سکونتی و برگرفته از چارچوب نظری پژوهش آمده است. در ادامه با استفاده از نرم افزار spss19 جهت تحلیل پرسشنامه ها به روش تحلیل رگرسیونی چند متغیره، شاخص های موثر در رضایتمندی سکونتی از نگاه ساکنان محله سهیل تهران، مشخص شده است. و در نهایت میزان رضایتمندی سکونتی ساکنان در سه سطح مذکور و میزان تاثیرگذاری هریک از عوامل به دست آمده است. تغییر در روابط همسایگی و مشارکت آنان از نکات قابل توجه به دست آمده در این پژوهش است. کیفیت مسکن مهمترین عامل موثر در میزان رضایت ساکنان محله از محل زندگی خود بوده و شاخص های مربوط به محله و واحد همسایگی در رده های بعدی قرار می گیرند.

شهرها همواره به دلیل تمرکز محیطی کانون هجوم مخاطرات زیست محیطی می باشند و این مسئله به خصوص در شهرهای کشورهای درحال توسعه، نمود بیشتری می یابد. این مساله سبب وارد آمدن خسارات جبران ناپذیری به محیط زیست گشته است به گونه ای که محیط زیست به عنوان آسیب پذیرترین حوزه در توسعه شهرها به شمار می رود. به دنبال چنین اثرات منفی حاصل از رشد و توسعه بی برنامه بر روی محیط زیست، توجه به ارزیابی اثرات زیست محیطی ناشی از توسعه در طرح-های توسعه شهری از ضروریات به حساب می آِید. امروزه ارزیابی اثرات زیست محیطی (eia) در اکثر پروژه ها و طرح ها مورد عمل قرار می گیرد اما به دلیل محدودیت ها و مقیاس کوچک حوزه عمل آن و لزوم توجه به اثرات عمده ناشی از راهبردها و سیاست های توسعه، سطح دیگری از ارزیابی زیست محیطی با رویکرد استراتژیکی مورد توجه قرار گرفته است. هدف ارزیابی زیست محیطی استراتژیکی (sea) ارزیابی اثرات ناشی از راهبردها و سیاست ها و در نظر گرفتن اثرات تجمعی حاصل از برنامه ها و طرح ها است و هم اکنون در بسیاری از کشورهای توسعه یافته جهان مورد استفاده قرار می گیرد. مزیت عمده sea توجه آن به اهداف و مفاهیم توسعه پایدار است و در سال های اخیر مورد توجه برنامه ریزان توسعه قرار گرفته است. با توجه به ماهیت استراتژیک sea و روند تهیه برنامه های توسعه شهری در کشور، sea از توان تطبیقی مناسبی برای به کارگیری در چنین طرح هایی برخوردار است که در این پژوهش به آن پرداخته شده است. تحقیق حاضر با هدف ارزیابی زیست محیطی راهبردهای توسعه در نمونه ای از این نوع طرح های شهری (طرح جامع شهر لاهیجان) تدوین شده و تلاش کرده است تا با به کار گیری این روش ارزیابی(sea) و معیارهای متناسب با آن، راهبردهای توسعه طرح مذکور را مورد ارزیابی قرار دهد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که راهبردهای توسعه طرح جامع شهر لاهیجان با احتساب 55.3 درصد از نمره کل، در سطح متوسطی از انطباق با اهداف توسعه پایدار قرار گرفته است. البته برخی از معیارها و زیرمعیارها قوت و ضعف بیشتری را در مقایسه با رویکرد توسعه پایدار با استفاده از مدل seaنشان می دهد که به تناسب آنها نیز، اولویت های برنامه ریزی مشخص شده است.

رشد سریع جمعیت و گسترش کالبدی شهرها زندگی انسان شهری را با چالش های زیست محیطی بسیاری مواجه کرده است. با آشکار شدن پیامدهای نامطلوب طرح های توسعه شهری بر محیط های شهری که معمولا مسائل زیست محیطی را نادیده می گرفتند،ضرورت ایجاد تغیراتی در فرایند این طرح ها با نگاهی انسانگراو پایدار و همچنین نگرش بلند مدت و راهبردی به وجود آمد. یکی از اینگونه طرح ها که بر اساس رویکرد توسعه پایدار شکل گرفته است، استراتژی توسعه شهری (cds) میباشد. این رویکرد که توسط سازمان ائتلاف شهر ها پیشنهاد شده است اساساً بر رشد اقتصادی پایدار شهرها و کاهش فقر تأکید دارد و از این راه زمینه توسعه همه جانبه و پایدار شهری را هموار می کند. هدف از این پژوهش بررسی راهکارهای رفع چالش های زیست محیطی شهرها در طرح های توسعه شهری با تأکید بر روشcds بوده است. در این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است با تکیه بر ساختار cds ابتدا چالش های زیست محیطی محدوده مورد مطالعه( شهر کرمانشاه) را به کمک مشاهده، مصاحبه و پرسشنامه پیدا نموده، سپس با استفاده از ماتریس تحلیل سوات به تدوین استراتژی های موثر زیست محیطی شهر کرمانشاه می پرداخته شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که طرح های استراتژی توسعه شهری بدلیل ماهیت راهبردی و مشارکتی آن( بر خلاف طرح های جامع شهری) به نحو مطلوبی می توانند چالش های اساسی شهرها بویژه مسائل زیست محیطی را مشخص کرده و استراتژی های موثری برای رفع این چالش ها اتخاذ کنند.

خیابان در ابتدا عنصر اصلی ساختار شهر بوده و به عنوان یک فضای شهری انسان محور شناخته شده است. اما با ورود به دوران صنعتی شدن و مدرنیته به شکل ماشین محور در آمده است. در کشورهای جوامع پیشرفته شکل خیابان ها به جایگاه اصلی خود در زندگی مردم بازگردانده شده است. اما کشورهای در حال توسعه در مرحله گذار خیابان از نقش تراوری به نقش اجتماعی اند. در این بین ارتباط خیابان ها با محیط زیست و اجتماع فراموش شده است و شرایط نامطلوب و ناپایدار برای زندگی در خیابان و بافت اطراف بوجود آورده است. خیابان های کامل، با در نظر گرفتن نیازهای اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی جامعه مورد نظر، سعی بر ایجاد زمینه ی حضور کلیه افراد با هر توانایی جسمی و حرکتی دارد. در واقع بازگشت به معیارهای خیابان های شهری جمع پذیر از نخستین اهداف استفاده از آن است. در این پروژه ابتدا به معرفی فضاهای شهری پرداخته، سپس نظریات نظریه پردازان خیابان بررسی گردیده و معیارهای مطلوبیت از دیدگاه نظریه پردازان با معیارهای مطلوبیت خیابان های کامل تطبیق داده شده است و با بررسی نمونه های موفق در جهان، اهداف و سیاست های رسیدن به این دسته از خیابان ها شناسایی شده است. در بررسی نمونه موردی، خیابان شهید بهشتی واقع در منطقه منطقه 1 شهرداری اصفهان و محدوده منطقه 3 اصفهان تاریخی برای بررسی ویژگی های خیابان های کامل انتخاب گردیده است. لذا ابتدا معیارهای مطلوبیت خیابان های کامل در این خیابان با کمک روش های عکسبرداری، برداشت های میدانی، مصاحبه با افراد، مطالعه اسناد بالادست در راستای رسیدن به اهداف، استفاده از پتانسیل ها در جهت تبدیل خیابان شهید بهشتی به خیابان کامل، و حضور پذیر کردن خیابان برای استفاده کنندگان حال و آینده، دسته بندی و تحلیل شده است. سپس با استفاده از روش فهرست معیارها، معیارها ارزیابی و رتبه بندی شدند. در نهایت با توجه به پروژه محور بودن تحقیق صورت گرفته به ارائه اهداف، راهبرد و چارچوب طراحی شهری و در نهایت طرح جامع سه بعدی در حوزه طراحی پرداخته شده است.

رضایتمندی سکونتی یکی از اساسی ترین موضوعات پیرامون محیط مسکونی است و از آنجا که این نوع از رضایتمندی به سنجش رضایت از تمام حوزه های زندگی مرتبط است، می توان آن را بالاترین سطح رضایت از زندگی دانست. از این رو در این پایان نامه کوشش شده است تا تأثیرات عوامل موثر بر رضایتمندی سکونتی ساکنان دو محله منظریه و خواهر امام در شهر رشت، با ویژگی های متفاوت(سنتی و مدرن) بررسی شود و میزان رضایتمندی سکونتی دو محله در سه سطح «محله، واحد همسایگی و واحد مسکونی»، مورد مقایسه قرار گیرد. ادبیات نظری تحقیق که پایه اصلی پژوهش است به مطالعه مفهوم رضایتمندی سکونتی، مقیاس ارزیابی آن، بررسی نظرات متخصصان این امر و ... پرداخته و سپس از اجتماع نظرات متخصصین، عوامل موثر بر رضایتمندی سکونتی به دست آمده و این معیارها به صورت پرسشنامه تدوین و در هر دو محله با توجه به نظرات ساکنین تکمیل شدند و در مرحله بعد پرسشنامه های تکمیل شده، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. بدین منظور، از تکنیک رگرسیون چند متغیره با استفاده از نرم افزار spss بهره گرفته شد تا معیارهای کیفی به دست آمده به داده های کمی تبدیل شده و دقت تجزیه و تحلیل را افزایش دهد. در نهایت از تحلیل های پژوهش و یافته های تحقیق، راهکارهایی جهت ارتقای رضایتمندی سکونتی در هر محله ارائه شد. البته لازم به ذکر است، راهکارهای بیان شده و نتایج تحقیق، خاص نمونه های موردی پژوهش است و طبق نظر هاریهان(یکی از متخصصان این امر)، عوامل موثر بر رضایتمندی سکونتی در هر محله و با توجه به ویژگی های ساکنین آنها متغیر است.

با شروع هزاره سوم تخمین زده می شود که تقریباً نیمی از جمعیت جهان در مناطق شهری اسکان یابند. یعنی مکان هایی که بیشترین منابع را مصرف و بیشترین ضایعات و آلودگی ها را تولید می کنند. از سال های 1970 به بعد در مورد اینکه الگوی فعلی توسعه و رفتار و عملکرد انسان ها در شهرها، باعث بروز مشکلات زیست محیطی و اکولوژیکی مانند افزایش گرمای زمین، گازهای گلخانه ای و تغییرات اقلیمی شده است یک توافق کلی وجود دارد. به طور کلی تغییرات اقلیمی در بستری از رخدادهای پیچیده به وقوع می پیوندد و در این میان سهم طراحی و توسعه شهرها در کاهش این تغییرات چشمگیر می نماید. در تحقیق حاضر با شناسایی عوامل کالبدی دخیل در ایجاد تغییرات اقلیمی و جستجوی ردپای این عوامل در اکو شهرهای موفق جهانی به تدوین سیاست های کاهش تعییرات اقلیمی با استفاده از ابزارهای کالبدی شهری می پردازد. همچنین، سیاست های مذکور را در کلانشهر مشهد به عنوان نمونه موردی مورد تحلیل قرار داده و درنهایت به تدوین سیاست ها و راهکارهای بهینه کالبدی در راستای کاهش اثرات تغییرات اقلیمی در شهر مشهد دست خواهد یافت.

تراکم از موضوعات مهم و پایه ای در شهرسازی و ابزار هدایت و کنترل توسعه شهری است که آینده اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیست محیطی و کالبدی شهر را رقم می زند. تراکم ساختمانی می تواند به عنوان ابزاری در جهت نیل به اهداف، اصول و معیارهای توسعه شهری مطلوب و پایدار نظیر حفظ محیط زیست، رفاه، سیمای مطلوب شهری، کارایی اقتصادی، پاسخگویی به نیازهای اجتماعی فرهنگی و تحقق عدالت اجتماعی بکار گرفته شود. جهت دستیابی به اهداف، اصول و معیارهای توسعه شهری مطلوب و پایدار، توزیع تراکم ساختمانی می باید در راستای اصول و معیارهای فوق الذکر صورت پذیرد . لذا ضروریست تمام عوامل موثر بر آن، با در نظر گرفتن ابعاد زمان، مکان و مقیاس، همراه با پیش بینی تبعات حاصل از تصمیمات در مقیاس ملی و محلی مورد توجه قرار گیرد. این تحقیق با عنوان "مدلسازی توزیع تراکم ساختمانی با استفاده از gis در مناطق 9 و 11 شهر مشهد " بر آن بوده است که علاوه بر پی جویی شاخص های موثر بر توزیع تراکم ساختمانی، نوع و نحوه ارتباط بین این شاخص ها و در نهایت نحوه توزیع تراکم ساختمانی را دنبال کند و برنامه ریزان را در کشف چرایی و چگونگی روند توزیع تراکم یاری رساند. لذا این تحقیق پس از شناسایی متغیر های موثر بر توزیع تراکم ساختمانی مبتنی بر مبانی نظری و شرایط حوزه مورد مطالعه و اطلاعات در دسترس کوشیده است با بهره گیری از روش ها و مدل های کاربردی و نرم افزارهایی که قابلیت تلفیق متغیرهای تاثیرگذار بر روند توزیع تراکم ساختمانی را دارا باشند، پراکنش تراکم ساختمانی در سطح حوزه مورد مطالعه(مناطق 9 و 11 مشهد) به انجام برساند. مدل تحقیق حاضر مبتنی بر روش تحلیل تلفیقی متناسب با اهداف تحقیق تدوین شده است که در تحلیل های آماری (غیر فضایی) از رگرسیون چندگانه جهت آزمون همبستگی میان متغیرهای مستقل و وابسته و روش تحلیل سلسله مراتبی(ahp) جهت تعیین وزن معیارها و زیرمعیارها استفاده شده و در تحلیل های فضایی،بکارگیری روش روی هم گذاری شاخص ها(index overlay) و ابزارهای تحلیل فضایی سیستم اطلاعات جغرافیایی(gis) مبنا قرار گرفت و مدل تحلیل تحقیق در فرآیندی یکپارچه از شاخص سازی تا حصول نتایج تحقیق تدوین گردید. در نهایت پس از انجام تحلیل های فضایی و آماری مذکور، نتایج، وجود رابطه معنادار بین شاخص های اقتصادی، اجتماعی جمعیتی، کالبدی فضایی ، عملکردی ، محیطی به عنوان متغیرهای مستقل و تراکم ساختمانی به عنوان متغیر وابسته(تعداد طبقات) را تایید می کند. نتایج حاصل از مدل پیشنهادی نشان می دهد که بیش از 45.12 درصد محدوده مورد مطالعه بیشینه تراکم ساختمانی(تراکم ساختمانی زیاد و خیلی زیاد) ، 35.21 درصد با حالت تراکم ساختمانی متوسط و 19.68 درصد تراکم ساختمانی کمینه (کم و بسیار کم) را شامل می شوند. بیشینه تراکم ساختمانی در مرکز حوزه و کمینه آن در جنوب و جنوب غربی حوزه متمرکز شده است.

این تحقیق با هدف طراحی فضای باز محله ای برای کودکان در جهت رشد و یادگیری و ارتباط آنان با همسالان در محله شکیب واقع در منطقه 14 شهر تهران به عمل آمده است. تحقیق بر اساس هدف از نوع حل مسئله و از لحاظ روش، تلفیقی از دو روش توصیفی-تحلیلی و توصیفی-موردی می باشد. به این منظور چارچوب طراحی فضای باز محله ای بر اساس ویژگیهای رشد و یادگیری کودکان، انواع بازیهای کودکان، محیط مورد نیاز بازی و مروری بر تجربیات جهانی و داخلی تدوین شد و در مراحل شناخت و تحلیل سایت و نیز طراحی مورد استفاده واقع شد. به منظور شناخت سایت، 8 بعد زمینه ای، عملکردی، کالبدی، فضایی، زیست محیطی و اجتماعی در محدوده سایت مورد مطالعه واقع شد. به منظور شناخت ابعاد اجتماعی و گرایشات کودکان پرسشنامه ای تدوین شد. جامعه آماری مورد بررسی، کودکان 12-1 ساله محله شکیب و تعداد جامعه نمونه 100 نفر از کودکان بودند که به وسیله پرسشنامه مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج حاصل از این این پرسشنامه گرایشات فرهنگی، الگوهای استفاده از فضا و فضاهای مورد استفاده کودکان را نمایان ساخت. پس از تکمیل مرحله شناخت با استفاده از تکنیک swot ارزیابی صورت پذیرفت و راهبردهایی حاصل شد. این راهبردها در مرحله تدوین اهداف و استراتژیهای طراحی با اصول و ضوابط حاصل از چارچوب طراحی تلفیق شده و طراحی صورت پذیرفت. مهمترین راهبردهای طراحی سایت در بخش فضاهای مورد نیاز رشد و یادگیری عبارتند از: توجه به گرایشات کودکان در طراحی فضای بازی پاسخگوی رشد و یادگیری، ایجاد فضای آموزش زیست محیطی، ایجاد فضاهای سلسله مراتبی یادگیری و رشد و در بخش فضاهای مکمل نیازهای رشد و یادگیری این راهبردها عبارتند: از بهسازی و آرامسازی معابر مواصلاتی بوستانها و گره های پرخطر ترافیکی به منظور حضور ایمن کودکان در خیابانهای محله، استفاده از عناصر طبیعی به منظور جذابیت فضا، طراحی فضاهای چند عملکردی برای استفاده های مختلف کودکان، ایجاد تنوع و پیچیدگی در کالبد فضا و ارتباطات فضایی.

سالمندی دوره کمال، پرباری و بلندای زندگی هر انسانی است. برآوردهای سازمان ملل حاکی از آن است که تا 40 سال آینده جمعیت افراد 60 سال به بالا ، حدود 24 درصد جمعیت ایران خواهد بود که روندی سریعتر از سایر گروه های جمعیتی خواهد داشت. در فصل اول این پژوهش به بیان کلیاتی در مورد آن می پردازیم. این کلیات در مورد بیان مسئله پژوهش و ضرورت انجام آن، سوالات و اهداف تحقیق، روش انجام پژوهش و نحوه گرد آوری اطلاعات، پیشینه تحقیق، جامعه آماری و روش تجزیه و تحلیل داده ها می باشد. در فصل دوم که به مبانی نظری پژوهش اختصاص دارد، در ابتدا تعریفی از سالمندی ارائه می شود و به بیان نظریه های مختلف در رابطه با سالمندی می پردازیم . سپس با به ویژگی های جسمی و روحی سالمندان و ساختار جمعیتی سالمندان در جهان و ایران اشاره می شود. معیارهایی که در سازمان بهداشت جهانی برای رسیدن به شهری سالمند دوستانه مورد بررسی قرار گرفته توضیح داده خواهد شد و دو تجربه از مطالعات و پروژه های انجام شده ر زمینه پژوهش حاضر را ارائه خواهیم کرد. در فصل سوم به توضیح کامل روش و مراحل تحقیق، چگونگی تدوین معیارها، توضیح روش های تجزیه و تحلیل داده ها به عنوان روش انجام سنجش کیفیت می پردازیم. در فصل چهارم ابتدا ناحیه مورد مطالعه را معرفی خواهیم کرد و در ادامه توضیح علت انتخاب این ناحیه را شرح میدهیم . سپس به سنجش کیفیت معیارهای مطرح شده به روش آزمون t تک نمونه ای و فریدمن خواهیم پرداخت و وضعیت اقدامات را با آزمون خی دو می سنجیم. در فصل پنجم به جمع بندی مطالب گفته شده و بررسی دستیابی به اهداف تعریف شده در پژوهش می پردازیم، و در پایان راهکارها و پیشنهاداتی را برای ارتقاء کیفیت معیارهای ناحیه ارائه می دهیم.

هدف از این تحقیق ارتقای کیفیت زندگی از طریق طراحی شهری با تکیه بر عوامل سازنده اکولوژیک سیمای سرزمین در جهت رسیدن به محیطی پایدار از طریق آشتی انسان با طبیعت می‏باشد. در جهان کنونی با کاهش کیفی و کمی استانداردهای سبزینگی و محیط‏زیست در شهرها، و متعاقبا کم شدن لکه‏ها و کریدورهای سبز، تنوع زیستی کاهش یافته و بنابراین کیفیت و شرایط منظرشهری تنزل یافته‏است. هدف از این تحقیق شناخت و آنالیز ساختار شبکه اکولوژیک منطقه و ارائه راهکارهای مناسب برای بهبود شبکه اکولوژیک شهر اصفهان در محدوده مرکزی و حول زاینده رود در راستای تقویت محیط زیست‏شهری می‏باشد. در این راستاابتدا با استفاده از روش توصیفی-‏تحلیلی به‏کاربست رویکرد اکولوژی سیمای‏سرزمین در طراحی شهری پرداخته‏شده‏است. و برای تحلیل داده ها از روش تحلیلی sowt استفاده گردیده است. هدف گذاری و ارائه طرح در قالب چهار سطح منطقه ای، سطح کلان (راهبردها)، سطح میانی (سیاست ها) و سطح خرد در مقیاس مطلوب و مورد نظر طراحی شهری انجام شده است. در این تحقیق با تاکید برحضور و استفاده از آب، از طریق روش روی هم‏گذاری لایه‏های گودرون و فورمن چارچوب طراحی‏شهری اکولوژیک تدوین و ارائه شد. سپس برمبنای آن در محدوده مرکزی اصفهان طرح پیشنهادی لایه‏های ‏سبز، طرح جامع اکولوژیک با تاکید بر اکوتون در محدوده طراحی‏ پیشنهاد ‏شده‏است. تا بتوان با کمک گرفتن از ایجاد مسیرهای سبز و لکه های اکولوژیکی در بافت و ساختار شهری موجود و همچنین استفاده از راهکارهای درخور و کارآمد اکولوژیکی شهری تا حد امکان، شرایط طبیعی و اکولوژیکی اصفهان قدیم به ویژه مادی های آنرا احیا نموده و از این طریق در جهت پایداری زیست محیطی و ارتقاء کیفیت فضاهای شهری در این شهرگام بر داشت. در انتها راهبردها و راهکارها و رهنمودهای طراحی شهری در مقیاس سایت و نیز به طور کلی برای هر پروژه مشابه با رویکرد اکولوژیک و با تاکید برآب ارائه شده است. واژه های کلیدی: طراحی شهری اکولوژیک، شبکه اکولوژیک، منظرشهری، کناره‏رودهای شهری، زاینده‏رود، مادی.

فضاهای شهری به عنوان عرصه عمومی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی نه تنها باید واجد ویژگی های زیبایی شناختی باشند بلکه می باید پایه بستر حیات مدنی و محیطی امن برای آسودگی خاطر شهروندان نیز باشد. با توجه به اهمیت محیط های شهری امن سعی بر آن است که از طریق طراحی شهری بتوان از بروز ناهنجاریهای رفتاری در فضا جلوگیری نموده و به فضای امن دست یافت. یک شهر امن باید در برابر خطرات، حوادث و تصادفات طبیعی و انسان ساخت، آسیب پذیری های اجتماعی و فیزیکی ایمن باشد و افراد در آن احساس امنیت کنند. بنابراین هدف در این پژوهش ایجاد مکان های شهری امن در راستای کاهش ناهنجاری های رفتاری از طریق طراحی محیط فیزیکی مطلوب می باشد. با توجه به بررسی انجام گرفته می توان عوامل کالبدی - زیباشناختی، فعالیتی - کارکردی، دسترسی - ارتباطات و معنایی – ذهنی را به عنوان عوامل اصلی در طراحی محیط های مطلوب شهری امن بیان نمود. در این پژوهش ابتدا در بخش نظری پژوهش، برای بازگویی نظریه ها و اقدامات انجام گرفته مشابه در این زمینه در دوران گذشته، از روش توصیفی و مطالعات اسنادی و در بخش عملی، از روش فرآیند طراحی و برای ارزیابی آلترناتیوها از روش ارزیابی دست یابی به هدف، برای ارائه پیشنهادات و طرح برای ایجاد فضاهای شهری امن، درباره نمونه مورد مطالعه )محله دروازه مراغه(، استفاده می شود.

تئوری شهر خلاق که نخستین بار توسط ریچارد فلوریدا مطرح گردید ،یکی از رویکردهای نوین در برنامه ریزی شهری است که بطور کلی بر بالا بردن کیفیات زندگی بشر به خصوص جذب و حفظ طبقه ای تاثیر گذار (که فلوریدا آنها را طبقه خلاق می نامد) تاکید دارد.استفاده از این دیدگاه به عنوان رویکردی برای برنامه ریزی محله ای می تواند چارچوب مشخصی در برنامه ریزی به ما ارائه نماید که با تکیه بر منابع انسانی خلاق به حل معضلات فعلی در کنار توسعه و شکوفائی محلی دست یابیم.شهر مشهد به عنوان یکی از مهم ترین مراکز مذهبی ،فرهنگی ایران و جهان برخوردار از طیف وسیعی از خدمات ،امکانات و تنوع فعالیت های اقتصادی و تمرکز بخش اعظم مراکز گردشگری زمینه ساز حضور طبقه خلاق بوده اما عدم وجود بسترهای بروز خلاقیت در شهر مشهد و کیفیات زندگی مورد نیاز این طبقه ، موجب گردیده است که بسیاری از هنرمندان ونخبه گان و افراد خلاق از مشهد خارج شده و به پایتخت و یا خارج از کشور مهاجرت نمایند. اصلی ترین هدف پژوهش حاضر شناسایی و تدوین معیارها ی برنامه ریزی محله ای بر اساس رویکرد محله خلاق بوده است و کاربست این معیارها بر روی نمونه موردی پژوهش( محله کوهسنگی مشهد) .به منظور تدوین معیارها و شاخص های محله خلاق در پژوهش حاضر ،به بررسی تعاریف و مفاهیم پایه خلاقیت از دیدگاه اندیشمندان این تئوری نظیر ریچارد فلوریدا ،چارلز لاندری و ... پرداخته شده است ودو گروه عمده معیارهای مکانی (کیفیات مکان ،خوانائی ، دسترسی، ...) و غیر مکانی (3 معیار تکنولوژی ، توانائی و قدرت تحمل و تسامح) شناسایی گردیده است .از کنار هم قراردادن این نظریات و تجارب جهانی شهرها و محلات خلاق 11 معیار و 36 شاخص استخراج گردیده است . بعلاوه این معیارها بر مبنای چهار سنجه : 1. قابل سنجش و ارزیابی بودن 2. معنی دار بودن به لحاظ ویژگی های بومی 3. عدم همپوشانی با سایر معیارها 4. شفاف و صریح بودن ، مورد پایش وغربال قرار گرفته و در پایان معیارهای منتخب به 10 معیار و 28 شاخص تقلیل یافته است که این معیارها شامل: توانائی(استعداد)،تکنولوژی(فناوری)،تحمل(تسامح)،دسترسی،کیفیت مکان(محیط طبیعی و مصنوع)،سرزندگی( فعالیتی و فرهنگی هنری) ،مشخصه های اقتصادی (اشتغال،مسکن ،... ) ،مشخصه های اجتماعی(مکانهای سوم ،مشارکت ، ...) ،دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی و اصالت می گردد.محله کوهسنگی مشهد با توجه به دارا بودن جاذبه های گردشگری،بافت طبیعی غنی و متمایز از شهر مشهد ،تعدد مراکز فرهنگی هنری و قدمت و پیشنه تاریخی خود در میان محلات مشهد از جایگاه مناسبی برخوردار است . و لذا بر اساس معیارهاو شاخص های مستخرج از چهارچوب نظری پژوهش ،خلاقیت محلی مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفته است و در نهایت به تدوین راهبردها و سیاست های اجرائی جهت برنامه ریزی و ساماندهی محله خلاق کوهسنگی دست یافته ایم. 1) هدف پژوهش : نخست ، شناسایی و تدوین معیارهای برنامه ریزی "محله "خلاق بر اساس تئوری ها،الگوها و معیارهای جهانی رویکرد" شهر" خلاق و دوم شناخت و برنامه ریزی ، ساماندهی محله کوهسنگی براساس رویکرد شهر خلاق و ارائه راهبردهایی جهت ارتقاء معیارهای خلاقیت بر اساس این رویکرد. 2) روش پژوهش: توصیفی،تحلیلی 3) نتیجه گیری : تحلیل ساختار های گوناگون محله کوهسنگی با تکیه بر معیارهای محله خلاق نشان میدهد که حضور پذیری طبقه خلاق در محله کوهسنگی نسبت به سایر محلات شهر مشهد از جایگاه به نسبت بالاتری برخوردار میباشد. اما نکته واجد توجه، عدم تناسب شاغلین مشاغل خلاق با سطح تحصیلات و گروه های سنی طبقه خلاق می باشد. بعلاوه در این محله نیز نظیر سایر محلات شهر عدم وجود کیفیات و خدمات مورد نیاز طبقه خلاق زمینه ساز مهاجرت گردیده است. نتایج تحلیل ها نشان میدهد که بروز جلوه های هنری در سطح محله کوهسنگی و تسلط موضوعات فرهنگی و آداب ورسوم محلی بر روی این آثار هنوز جذب کننده طبقه خلاق در محله کوهسنگی میباشد. اما به شدت در حال کمرنگ شدن وادامه این روند نیازمند توجه و برنامه ریزی دقیق میباشد. لذا برای ده گروه معیارهای محله خلاق مورد سنجش در محله کوهسنگی 43 گروه راهبرد ارائه گردیده است که هر یک در غالب سیاستهای اجرائی بسط داده شده اند.در پایان نتایج نشان میدهد که بر اساس تئوری شهر خلاق میان ویژگی های فردی طبقه خلاق نظیر سن سطح تحصیلات ،خلاقیت هنری و شغل با میزان خلاقیت محلی ارتباط مثبت و صعودی وجود دارد اما این رابطه ، میان ویژگی های فردی طبقه خلاق محله کوهسنگی مشهد و میزان خلاقیت محلی برقرار نیست .

تاکنون همواره شهرسازان به مسائلی مانند زیباشناسی، کاربری زمین، حمل و نقل، تاسیسات زیربنایی و روبنایی و امثال آن پرداخته اند و کمتر به مسئله مصرف بهینه انرژی در شهر توجه کرده اند. با توجه به اینکه منابع انرژی فسیلی زمین محدود و غیرقابل تجدید هستند و همچنین این منابع تامین کننده مواد اولیه بسیاری از لوازم مصرفی ما هستند و استفاده بی رویه از آنها، محیط زیست را آسیب پذیر کرده است، استفاده از آنها نابخردانه است. علیرغم پتانسیل بسیار مناسب به منظور کاربرد انرژی های پاک در کشور ما، بواسطه نبود سیاست گذاری های کلان در زمینه بکارگیری انرژی های تجدیدپذیر، فقدان تکنولوژی مناسب و وجود رقیب سرسخت منابع ارزان سوختهای فسیلی، بهره برداری از پتانسیل های مزبور در کشور ما و بخصوص شهر تهران بعنوان بزرگترین مصرف کننده انرژی کشور کماکان جدی گرفته نشده است. در این پژوهش با توجه به اهداف، شرایط اقلیمی شهر تهران و منطقه 22 بررسی و راهکارهایی در جهت بهینه سازی مصرف انرژی از طریق طرحی اقلیمی ارائه میگردد. همچنین پتانسیل شهر تهران برای بهره برداری از انواع مختلف انرژی های تجدیدپذیر سنجیده شده و تجارب شهرهای موفق در زمینه استفاده از انرژی های پاک مورد بررسی قرار گرفته و راهکارهای قابل اجرا در زمینه استفاده از انرژی های پاک در تهران ارائه میگردد. در این پژوهش از استراتژی رویکرد برنامه ریزی انرژی روتردام (reap) که دارای سه مرحله کاهش مصرف، استفاده از منابع انرژی تجدیدشونده، تامین تقاضای انرژی باقیمانده بصورت پاک و کارا میباشد، استفاده شده است.

عبور از نقطه عطف تاریخی در تغییر وضعیت جمعیت جهان به سمت شهرنشینی در سال 2008 میلادی و لذا رشد روزافزون جمعیت و تمرکز شدید آن در شهرها، زندگی بشر را با بحرانهای ناگواری از جمله تخریب محیط زیست، گسترش آسیب های اجتماعی و اقتصادی و فراگیر شدن پدیده هایی هم چون فقر، بی عدالتی، ناهمگونی فزاینده جمعیت و ... مواجه ساخته است. در پی تلاش های مکرر برای برقراری تعادل همه جانبه در زندگی بشر، مفهوم توسعه پایدار به عنوان مهمترین چالش هزاره سوم میلادی مطرح شده و بنابراین جوامع به منظور دستیابی به اهداف پایداری، ملزم به ارزیابی و بازبینی مسیر پیموده شده خواهند بود. در این راستا تلاشها و تحقیقات فراوانی صورت گرفته که هر کدام به فراخور اهداف، شرایط و نیازمندی های خود، دریچه ی تازه ای به سوی مفهوم توسعه پایدار گشوده اند. اما در این بین، توجه به برخی از ابعاد و جنبه های ارزیابی پایداری مورد غفلت واقع شده است. در تحقیق حاضر ضمن معرفی انواع روش های ارزیابی پایداری توسعه در جوامع گوناگون، تلاش می شود تا باب نگرشی تازه و فراگیر در این خصوص گشوده شود و لذا در این راستا به وجود و ضرورت توجه به ابعاد محتوایی و رویه ای در روند ارزیابی پایداری جوامع تأکید می گردد. عموماً روش های به کاررفته تاکنون به ارزیابی پایداری در بعد محتوایی و توجه به شاخص های زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی پرداخته اند، اما نوآوری تحقیق حاضر در این است که این بعد به طور هم زمان در کنار بعد رویه ای که شامل فرآیندها و سیاست های پشتیبان در موفقیت توسعه پایدار می باشد، مورد توجه قرارگرفته و با تکیه بر پشتوانه های نظری مطرح شده به بررسی پایداری توسعه در دو منطقه 7 و 22 تهران با استفاده از ابزارها و تکنیک های آمار توصیفی و آمار استنباطی و همچنین نرم افزار spss پرداخته می شود. بعد از مقایسه این دو منطقه به لحاظ شاخص های محتوایی (زیست محیطی، اجتماعی، اقتصادی) و همچنین شاخص های رویه ای (سرمایه اجتماعی، سرمایه نهادی، ظرفیت سازی)، منطقه 22 وضعیت مطلوب تری را نشان داده که می تواند گواه تأیید این منطقه در به همراه داشتن داعیه پایداری در سالهای اخیر باشد.

برخوردگاه پیرا- شهری به دلایل مختلف اتفاق می افتد و در نتیجه این رویارویی، پایداری منابع مهم طبیعی و کیفیت زیست تحت اثرات منفی قرار می گیرد. مشکل تخریب محیط زیست به واسطه اقدامات و فعالیت های انسان یکی از مسائل مهم جهانی است که بسیاری از کشورها با آن مواجهند. با توجه به اثرات تخریبی، ارزیابی اثرات زیست محیطی(eia) به عنوان ابزاری جهت پیش بینی اثرات ناشی از توسعه شهری برای دستیابی به توسعه پایدار مورد توجه قرار گرفته است. هدف از این تحقیق شناخت روش های ارزیابی و پیش بینی اثرات زیست محیطی ناشی از توسعه شهری در منطقه 3(محیط پیرا_شهری) و ارائه راهکارهایی برای کاهش یا حذف اثرات منفی می باشد. در این تحقیق از روش ماتریس ایرانی جهت ارزیابی اثرات زیست محیطی ناشی از توسعه شهر مراغه در منطقه 3 استفاده شده، که اثر هر پیامد را با اختصاص عددی بین 5-(خیلی بد یا مخرب) و 5+(خیلی خوب یا مفید) می سنجد. طی مطالعات انجام گرفته از محدوده مهمترین پیامدهای توسعه؛آلودگی صوتی، فقدان فضای سبز و پارک، نبود حائل سبز بین خیابان شهید چمران(شریانی درجه 1) و مناطق مسکونی، تغییر اراضی کشاورزی و باغات به کاربری مسکونی و قطع درختان، آلودگی ناشی از انباشته شدن زباله ها و سیستم دفع فاضلاب و آب های سطحی، استقرار تعمیرگاه ها و صنایع کارگاهی، توسعه فعالیت های غیر کشاورزی، طول زیر ساخت های ریلی و ... است. از جمله راهکارهای کاهش این اثرات تعیین محل مناسب و سطل زباله برای زباله های صنعتی و تعمیرگاه ها، جلوگیری از تخریب و تعرض به اراضی کشاورزی از طریق نظارت مسئولین، افزایش تعداد سطل های زباله در سطح منطقه، سالم سازی محیط و جلوگیری از ریخت و پاش موادی که ممکن است بطور مستقیم و یا غیرمستقیم به عنوان غذا برای موجوداتی از جمله عقرب، رطیل، مار و ... مورد استفاده قرار گیرند، نظارت و ارزشیابی مداوم مدیریت و لزوم پایبندی آن ها به قوانین و مقررات موجود، استفاده از امکانات جاذب صوتی و حفاظ، مکان یابی مناسب پارک و گسترش فضای سبز و ... می باشد.

طرح های توسعه و عمران شهری مشخص کننده مسیر گسترش و توسعه شهرها می باشند. به عبارت دیگر این طرح ها به برنامه ریزی برای رشد آتی شهرها می پردازند از این رو بایستی با بررسی وضع موجود جامعه و پیش بینی برای آینده آن به ارائه طرح های مناسب بپردازند. آنچه که تحقیق حاضر به دنبال آن است عبارت است از آنکه پیشنهاداتی که در طرح های توسعه و عمران شهری در خصوص کاربری های فراغتی (که خود مشتمل بر چندین کاربری است) ارائه گردیده، آیا منطبق بر ساختار اجتماعی جامعه می باشد یا خیر؟ اصلی ترین هدف در تحقیق حاضر، هماهنگ سازی هر چه بیشتر پیشنهادات طرح های توسعه و عمران شهری با ساختار اجتماعی جامعه با تأکید بر کاربری های فراغتی (به عنوان یکی از مهمترین کاربری های اثرگذار در ارتقای سطح فرهنگ و کیفیت زندگی جامعه) می باشد. سایر اهدافی که تحقیق به دنبال دستیابی به آنها می باشد عبارت است از: تدوین اصول مکان یابی بهینه کاربری های فراغتی؛ شناسایی کمبودهای شرح خدمات طرح های توسعه شهری رایج در کشور، در زمینه کاربری های فراغتی؛ شناسایی کاستی های کاربری های فراغتی در محدوده نمونه موردی تحقیق (محله قنات کوثر تهرانپارس). تحقیق حاضر، تحقیقی است کاربردی و با رویکردی انتقادی به بررسی طرح های توسعه و عمران شهری (با در نظر گرفتن اهداف فوق الذکر) می پردازد. روش تحقیق مورد استفاده توصیفی و تحلیلی بوده و ابزارهای آن شامل روش مشاهده و بررسی اسنادی می باشد. تجزیه و تحلیل داده ها نیز پس از مشخص شدن شاخص های اجتماعی و انواع کاربری ها و عملکردهای فراغتی امکان پذیر خواهد بود. نتایج حاصل از تحقیق، حاکی از آن است که اگرچه در شرح خدمات طرح های توسعه و عمران شهری برای شناخت وضع موجود جامعه، مطالعه ابعاد مختلف محیطی، اجتماعی، اقتصادی و کالبدی ضروری دانسته شده اما ارائه پیشنهادات طرح صرفاً با دیدی کالبدی صورت پذیرفته است. از این رو نواقصی در شرح خدمات طرح ها به چشم می خورد که تحقیق حاضر سعی در مشخص نمودن آنها و ارائه پیشنهاداتی جهت رفع این نواقص را دارد.

فضاهای شهری دارای قابلیت¬های محیطی هماهنگ با شایستگی¬های فردی را می¬توان ارزشی انکارناپذیر در مطلوبیت شهرهای امروز، به¬شمار آورد. اجتماع¬گریزی و بی¬میلی افراد به معاشرت که در اثر کمبود قابلیت¬های محیط جهت وقوع رفتارهای اجتماعی می¬باشد؛ موجب پیدایش فضاهایی فقیر از زندگی اجتماعی است که حضور صرف و منفعلانه افراد در آن¬ها منجر به حضور فعالانه و تعاملات اجتماعی نمی¬شود. در پژوهش حاضر فضای شهری بسان نظامی از قرارگاه¬های رفتاری(دارای دو مولفه محیط و الگوی رفتار)، در¬نظر ¬گرفته¬شده که فعالیت¬های جاری در این واحد تحلیل فضای اجتماعی، به دو دسته¬ی ضروری و انتخابی (فردی،اجتماعی) قابل تفکیک است. هدف پژوهش حاضر، پرداختن به بررسی عوامل موثر و چگونگی افزایش احتمال وقوع رفتارهای اجتماعی مردمی است که استفاده¬کنندگان اصلی فضاهای شهری می¬باشند. افرادی که به¬صورت پیاده از فضاهای باز عمومی شهر بهره می¬برند. بدین منظور، ابتدا بر پایه مطالعات نظری، بررسی مفاهیم، نظریات در حوزه طراحی شهری، نحوه زندگی اجتماعی در فضاهای شهری ایران و تجارب جهانی، مولفه¬های سازنده کیفیت زندگی اجتماعی، شناسایی شده و سپس با انتخاب روش تحقیق کیفی به تبیین تاثیر قابلیت¬های محیطی بر کیفیت زندگی اجتماعی در فلکه اول صادقیه پرداخته شده است. مشاهدات مربوط به کیفیات محیطی در نقشه¬های مربوطه و مشاهدات کیفی رفتارهای مردم در این فضای شهری به¬وسیله نقشه¬های رفتاری جمع¬آوری و به¬وسیله نقشه¬های تحلیلی و تطبیقی، تحلیل شده است و در مواردی که انجام مشاهدات کافی و یا میسر نبوده¬، مصاحبه با استفاده¬کنندگان از فضای فلکه انجام شده¬است. مطلوبیت شاخص¬های مولفه¬های محیطی و انسانی، با فراهم آوردن بستری جهت حضور افراد، احتمال کنش فعال جمعی در فضاهای شهری؛ زندگی اجتماعی؛ را افزایش می¬دهد.

فضای عمومی در دنیای مدرن شاید تنها مکان برقراری ارتباط فیزیکی بین افراد باشد یعنی اهمیت این فضا برای ایجاد روابط اجتماعی،سیاسی و...بسیار زیاد و شاید برای بقای شهر اساسی است.خصوصیاتی در فضاهای عمومی باعث می شود فضایی عمومی متروکه و خالی باشد و فضای دیگر مملو از جمعیت.این تفاوت در استفاده از فضاها درگیر عوامل متفاوتی است مانند عوامل مذهبی،فرهنگی،کالبدی،سیاسی و اقتصادی.اراضی عباس آباد به عنوان یکی از چهار تپه اراضی شهر تهران در دامنه سلسله جبال البرز،با مساحتی بالغ بر 560 هکتار واقع در مناطق3،6،7 شهر تهران به دلیل داشتن مساحت قابل ملاحظه،شرایط محیطی،عدم ساخت و ساز در آنها و...به عنوان فضای عمومی محسوب می گردد و در مجموعه فرصتهای مکانی مرتبط با توسعه پهنه مرکزی شهر تهران از جایگاه و ارزش بی بدیلی برخوردار می باشد.در سالهای متمادی طرح های بسیاری توسط مهندسین مشاور ایرانی و خارجی برای این اراضی طرح ریزی شده است،اما مساله اصلی در تحقیق پیش رو این است که آیا این طرح ها معیارهای یک عرصه عمومی را دارا می باشد؟ما در این تحقیق به دنبال شناخت معیارهای فضاهای عمومی هستیم.در این پژوهش ابتدا تعاریفی از فضاهای شهری و فضای عمومی ارائه می گردد،انواع فضاهای عمومی معرفی می شود،طرح های توسعه شهری به منظور مشخص شدن جایگاه اراضی عباس آباد در این طرح ها توصیف می گردد و سپس معیارهای ارزیابی نمونه موردی که توسط نظریه پردازان و بررسی مراکز شهری استخراج گردیده و تلفیق گشته،معرفی می شود و در نهایت تعریف عملیاتی از معیارهایی که در این تحقیق مدنظر است به همراه شاخص های مورد سنجش آنها ذکر می شود.در مرحله بعد به منظور پاسخ گویی به سوالات به صورت زیر عمل شده است:برای پاسخ گویی به سوال اول پژوهش با استفاده از اسنادی که مربوط به اراضی عباس آباد می باشد و با مراجعه به سازمانهای مربوطه اطلاعات جمع آوری می گردد و ارزیابی آنها از طریق روش ahp صورت می پذیرد.به منظور پاسخ گویی به سوال دوم پژوهش،جمع آوری اطلاعات از طریق برداشتهای میدانی،مشاهده و پرسشنامه انجام گرفته و ارزیابی آنها از طریق روش فهرست معیارها صورت می پذیرد.در نهایت تمامی طرح ها به انضمام اهداف آنها جمع آوری شده تا مشخص گردد کدام یک در خوانایی بیشتر با اهداف فضاهای عمومی است و می توان شاید آن را به عنوان فضایی عمومی تلقی کرد.هدف از این تحقیق ارزیابی طرح های اراضی عباس آباد به منظور دستیابی به مفهوم فضای عمومی و انتخاب برترین طرح و ارائه راهکارهایی برای بهتر شدن آن می باشد.با انجام روند پژوهش،یافته های تحقیق نشان می دهد که از بین طرح های طرح ریزی شده،طرح تجدیدنظر در توسعه اراضی عباس آباد به عنوان برترین طرح از میان طرح هایی که از سال 1347 سال1386 برای اراضی عباس آباد در نظر گرفته شده است،برگزیده شده و بیشترین امتیاز را به خود اختصاص داده است.در واقع این طرح بیشترین معیارهای انتخابی از فضای عمومی را در بر دارد.

هدف غایی از طراحی در عرصه فضاهای شهری، ارتقا کیفیت زندگی مردمی است که در آن فضا زندگی می کنند. بنابراین تحقیق حاضر،با پذیرش این نکته که طراحی برای مردم بدون مشارکت آنها، به هدف غایی خود نخواهد رسیدو همچنین اهمیت جایگاه خلاقیت و مشارکت مردم در طراحی، درصدد است تا با بررسی الگوهای مشارکتی ، الگوهای مناسب را که در ارتقا فضاهای عمومی موثراست شناسایی کند و در یک نمونه موردی آن را مورد آزمایش قرار دهد . الگوهای شناسایی شده در تحقیق حلقه مشارکت و بسته مشارکت مردمی است همچنین از بین ابزارهای موجود در زمینه طراحی شهری ، ابزار مشارکت عمومی شامل جلسات توجیهی ، جلسات عمومی، دوره های آموزشی به عنوان ابزار برگزیده طراحی شهری در این تحقیق استفاده شده است.تحقیق حاضر بر روش مشاهده مشارکتی و مطالعه اسنادی استوار است.. تحقیقی که در آن محقق در کنار مردم برای حل مشکل آنها با آنها کار می کند.نتایج حاصل براساس مصاحبه، جلسات عمومی و دوره های آموزشی که با ساکنان برگزار شد بدست آمد.ساکنان مشکلات فضاهای عمومی محله خود(محله حسن آباد زرگنده) را بیان کردند و سپس مشکلات بیان شده با معیارهای تحقیق که در فصل دوم به آنها اشاره شده است مقایسه شدند و برای معیارها شاخص هایی در نظر گرفته شد که با توجه به شاخص ها ، راهکارهای ارائه شده توانست با استفاده از مشارکت مردم بخشی از فضاهای عمومی را با استفاده از هنرهای عمومی ارتقا دهد. واژه های کلیدی: مشارکت، خلاقیت، فضای عمومی خلاق، شهرسازی مشارکتی

توسعه یافتگی به عنوان یکی از شاخص های مهم در برنامه ریزی شهری، تغییرات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیربنایی، رفاهی را در سطح محلات، نواحی و یا مناطق یک شهر نشان می دهد. گسترش شهرها با ساختار فضایی نامنسجم و از هم گسیخته موجب تمرکز نامعقول و نامناسب امکانات و خدمات در بخش های مختلف شهر و توسعه اقتصادی- اجتماعی نابرابر در آن ها شده است. از جمله نظریه ها و روش هایی که به مطالعه ساختار و پیکربندی فضای شهری می پردازد، نظریه چیدمان فضا است. این پایان نامه به بررسی ارتباط میان میانگین هم پیوندی ساختار فضایی و توسعه یافتگی بافت تاریخی شهرگرگان با بهره گیری از روش چیدمان فضا می پردازد. به این منظور 6 محله بافت تاریخی شهر گرگان مورد آزمون قرار گرفتند که برای تحلیل ساختار فضایی آن ها از روش چیدمان فضا و برای تعیین سطح توسعه یافتگی محلات از تاکسونومی عددی استفاده شده است. در این تحلیل 25 شاخص در زیرگروههای اجتماعی، اقتصادی، کالبدی ، زیست محیطی و رفاهی با یکدیگر ترکیب شده اند و به عنوان یک شاخص به نام توسعه یافتگی، در تحلیل ارتباط میان ساختار فضایی محلات شهر و تغییرات سطح توسعه یافتگی آن ها، وارد شده اند. نتایج نشان می دهد ارتباط قوی و مستقیم میان میانگین ارزش همپیوندی حاصل از تحلیل چیدمان فضا و تغییر درجه توسعه یافتگی محلات بافت تاریخی گرگان برقرار است.

جمعیت سالمندان در سال های اخیر رشد روز افزونی داشته است. به طوری که طبق پیش بینی های انجام شده تا سال 2050 میلادی، 22 درصد جمعیت جهان را سالمندان تشکیل خواهند داد. هدف این پژوهش، برنامه ریزی محله دوستدار سالمند با رویکرد مشارکتی است. بدین منظور ابتدا مشارکت شهروندان به طور کامل تعریف شد، سپس سالمندان و نیازهای آن ها از جنبه های مختلف و مفاهیم شهر دوستدار سالمند مورد بررسی قرار گرفت. روش گردآوری اطلاعات اسنادی (مطالعات کتابخانه ای، فیش برداری، جدول و بررسی طرح های فرادست) و میدانی (از طریق توزیع بروشور، تکمیل پرسشنامه، مصاحبه عمیق، فوکوس گروپ، مشاهده مستقیم و عکس برداری) می باشد، همچنین از نرم افزار آماری spss به منظور تحلیل نتایج استفاده شده است. پس از انتخاب محله قیطریه در منطقه 1 شهرداری تهران به عنوان نمونه موردی، تعداد 200 پرسشنامه حاوی سوالات باز و بسته در میان سالمندان ساکن محله قیطریه تکمیل شد و مشخص شد میزان مشارکت در میان سالمندان مرد بیشتر از سالمندان زن است، همچنین با افزایش سن، میزان تمایل به مشارکت کاهش می یابد، سالمندانی که مدت بیشتری در محله اقامت دارند، تمایل بیشتری نیز به مشارکت دارند. در ادامه معیارها و شاخص های دوستدار سالمند نمودن این محله نیز مورد ارزیابی قرار گرفت و با توجه به نمرات بدست آمده بر اساس طیف لیکرت (41/2 از 5 نمره)، مشخص شد وضعیت محله قیطریه نسبت به معیارهای شهر دوستدار سالمند متوسط رو به پایین است. سپس چشم انداز محله قیطریه با توجه به نظرات سالمندان، مدیران شهری و پژوهشگر تحت عنوان: محله قیطریه، محله ای است دوستدار سالمند، سبز و ایمن در راستای افزایش مشارکت ساکنین به همراه حمل و نقل عمومی پاک، تدوین شد. در ادامه جداول سوات به تفکیک عوامل کالبدی - حمل و نقل، اجتماعی مبتنی بر مشارکت و مدیریتی نمره دهی شد و راهبردهای چهارگانه از درون آن ها استخراج گردید. در انتها نیز پس از در میان گذاشتن راهکارهای اولیه با سالمندان ساکن، راهکارهای عملیاتی نهایی دوستدار سالمند نمودن محله قیطریه با رویکرد مشارکتی ارائه شد.

در این پژوهش درصدد بررسی وضعیت گردشگری سلامت در استان چهارمحال و بختیاری بوده است. برای این منظور با استفاده از پرسشنامه ای نظرات مسئولین و دست اندرکاران بخش های گردشگری درمانی، بهداشت و سلامت استان چهارمحال و بختیاری در چهار بخش شامل قیمت، کیفیت، در دسترس بودن خدمات، و زمان مناسب ارائه خدمات، مورد ارزیابی قرار گرفت. جهت برآورد نتایج فرضیات از آزمون t تک نمونه ای، و همچنین رتبه بندی فریدمن جهت اولویت بندی متغیرها و شاخص هایشان استفاده گردید. نتایج نشان داد که کیفیت، نامطلوبترین وضعیت، و زمان مناسب ارائه خدمات، مطلوبترین وضعیت را در گردشگری سلامت این استان دارند. به ترتیب دارا بودن تجهیزات متناسب با تکنولوژی‏های روز و استاندارد‏های جهانی، حسن شهرت پزشکی بزشکان متخصص، مناسب بودن کیفیت درمان و کافی بودن تعداد کارکنان جهت ارائه خدمات، از مهمترین مشکلات استان چهار محال و بختیاری در گردشگری سلامت می باشند.

در طول تاریخ آنچه موجب برداشتن گام¬های بلند، به سوی کامیابی و تغییرات مثبت در شیوه زیست انسان¬ها شده، برگرفته از اندیشه¬ای تکامل یافته یعنی خلاقیت بوده است. خلاقیت در تمام ابعاد زندگی انسان نقشی اساسی داشته و آن را تحت تأثیر خود قرار می¬دهد. چنانکه شهرها نیز که محل پیوند نیروهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و ... بوده، در بروز خلاقیت جایگاهی ویژه پیدا می¬کنند که این موجب پیشی گرفتن و در پی آن توسعه شهرها و به تبع آن توسعه مناطق نسبت به یکدیگر خواهد بود. توسعه منطقه¬ای از طریق رشد، تنوع کارکردی سکونتگاه¬ها و ایجاد قویترین ارتباط میان آنها به وقوع می¬پیوندد. برهمین اساس بررسی روابط و اولویت بندی نقش کارکردی سکونتگاه¬ها به منظور رسیدن به شناسایی پتانسیل¬های توسعه منطقه¬ای الزامی است. هدف پژوهش حاضر نیز، دستیابی به یافتن پاسخ سئوال پژوهش یعنی، رابطه بین مولفه¬های مناطق خلاق که مفهومی جدید و نو می¬باشد با ابعاد توسعه منطقه¬ای می¬باشد. در حقیقت این پژوهش با روش تحقیق کاربردی- نظری و با بهره¬گیری از روش تحلیل شبکه-ای و نیز روش تحلیل سلسله مراتبی به منظور دستیابی به هدف مورد نظر سعی دارد ضمن بیان ادبیات موضوع و بررسی مفهوم مناطق خلاق از 5 رکن مردم، بنگاه¬های اقتصادی، فضاها، پیوندها و چشم¬اندازها به امکان سنجی توسعه منطقه¬ای استان آذربایجان غربی بپردازد. بررسی¬ها نشان می¬دهد که از طریق کاربرد روش تحلیل شبکه می¬توان با سرعت و سهولت بیشتری ارتباطات و پیوندهای بین منطقه¬ای را بازشناسی کرد و با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی به تعیین اولویت در آنها پرداخت. نتایج حاصل از تحقیق نیز بیان می¬دارد که شهرستان¬های ارومیه، مهاباد، میاندوآب و نقده به ترتیب می¬توانند به توسعه کمی و کیفی استان در جهت تبدیل شدن به منطقه¬ی خلاق موثر واقع شوند.

امروزه حمل ونقل به عنوان یکی از مهم ترین عناصر ساختاری بر توسعه شهرها اثرگذار است که در این میان حمل ونقل همگانی با تاکید بر 4 اصل 1- توسعه فشرده 2- اختلاط کاربری ها 3- پیاده مداری 4- تسهیلات حمل ونقل و جابجایی می تواند در شهرها در مقیاس وسیع تر عمل نماید.با توجه به پیشرفت ناوگان حمل و نقل عمومی به خصوص مترو در تهران،ضرورت پرداختن به اصل پیاده مداری در محدوده ایستگاه ها به عنوان امری مهم و ضروری تلقی میشود که در این رابطه مهم ترین مسئله پیش رو شناخت نیازهای عابرین پیاده و از طرفی الزامات فنی مورد نیاز استفاده کنندگان می باشد. در این پژوهش این نیازها ابتدا با بررسی مبانی نظری مربوط به پیاده مداری و توسعه مبتنی بر حمل و نقل همگانی استخراج می گردد سپس با استفاده از روش qfd در ترکیبی از anp با بهره مندی از نظرات کارشناسی به اولویت بندی این نیازها پرداخته می شود.پس از الویت بندی نیازها و الزامات فنی وابسته به آن ها با توجه به هدف پژوهش مبنی بر ارزیابی قابلیت پیاده مداری محدوده ایستگاه مترو تجریش، با استفاده از نظرات کاربران از طریق پرسش نامه این نیازها مورد ارزیابی و امتیاز دهی قرار میگیرد که جمع بندی تمام این امتیازات منجر به دستیابی به یک امتیاز نهایی مربوط به قابلیت پیاده مداری محدوده ایستگاه تجریش میگردد. در پایان با تحلیل امتیازات کسب شده مربوط به هر نیاز به نیازهای نیازمند بررسی و برنامه ریزی مجدد در این محدوده ایستگاهی دست می یابیم که به منظور ارتقاء هریک و با مد نظر داشتن اولویت الزامات فنی وابسته به آنها به ارائه پیشنهادات راهبردی در هر بخش پرداخته میشود.

منظر صوتی به تمامی صداهای موجود در محیط گفته می شود. هر فضای شهری منظر صوتی خاص خود را دارد . می توان اذعان داشت که منظر صوتی در ارزیابی کیفیت محیط نقش بسزایی دارد،اما به نظر می رسد حداقل تا اواخر قرن بیستم تمرکز اصلی روی جنبه های بصری بوده و توجه کمتری به مباحث شنیداری در فضاهای شهری شده است. هدف اصلی پژوهش را می توان تعیین اصول طراحی منظر صوتی خیابان ولیعصر در ارتباط با ادراک صوتی مردم دانست که شناسایی وضعیت منظر صوتی خیابان ولیعصر و شناسایی صداهای مطلوب و نامطلوب فضاهای شهری از نظر استفاده کنندگان فضا، از اهداف خرد آن محسوب می شود.

پژوهش حاضر سعی کرده است پس از معرفی و بررسی برخی شیوه های مختلف برای سنجش میزان پیاده مداری در محلات شهری، به معرفی شیوه امریکایی واک اسکور بپردازد. واک اسکور با بررسی ویژگی های کالبدی راه و نیز امتیازدهی به کاربری های جاذب پیاده با در نظر گرفتن فاصله آن ها از مبدأ، میزان پیاده مداری در یک مسیر مشخص را تعیین می کند. به منظور عینی شدن نتایج این شیوه، در این مقاله وضعیت پیاده مداری در دو محله از شهر تهران مورد سنجش و مقایسه قرار می گیرد. یکی از این محلات، محله ایوانک در شهرک غرب با الگوی امریکایی و دیگری محله پارک لاله در بافت محله محور در بخش میانی شهر می باشد. نتایج حاصله از سنجش پیاده مداری با استفاده از واک اسکور در این دو محله حاکی از آن است که امتیاز پیاده محله پارک لاله بالاتر از محله ایوانک می باشد.

مسیرهای گردشگری یکی از راههای تجدید حیات برای بافتهای شهری محسوب میشوند، که نقش موثری درکشف ادراک محیط کالبدی و اجتماعی دارند. ولی پیش از طراحی مسیر گردشگری، چگونگی انتخاب مسیر اهمیت ویژه ای دارد،ایجاد محورهای گردشگری میتواند به عنوان یکی از روشهای احیای فضاهای تاریخی شهری و جذب گردشگر مورد استفاده قرار گیرد. امروزه بهینه بودن انتخابها اهمیت ویژه ای دارد. در این راستا، برای رسیدن به هدف کلی این تحقیق، یعنی شناسایی مسیرهای بهینه گردشگری در بافت تاریخی، ساختار فضایی شهر با روش چیدمان فضا تحلیل و مسیرهای مناسب تعیین گردید، سپس با روش anp مسیری که دارای بیشترین ویژگی گردشگری بود انتخاب شد. تا زمینه لازم برای دستیابی به الگوی مناسب حرکت گردشگران در سطح شهر فراهم گردد.

سیما و منظر فضاهای شهری، بارزترین تجلی گاه فرهنگ هر جامعه به شمار می روند که کیفیت آنها به میزان زیادی متأثر از فرهنگ است. متقابلاً فرهنگ مردمان یک جامعه نیز به شدت متأثر از فضاهای شهری، ویژگی ها و کیفیات آن فضاهاست. بسیاری از مشکلاتی که امروزه گریبانگیر شهرهای ماست، نشأت گرفته از عدم توجه به این تأثیر متقابل میان سیما و منظر فضاهای شهری و فرهنگ مردمان استفاده کننده از این فضاها، در مداخلات و طراحی هاست. این بی توجهی، سبب بی علاقگی، نا رضایتی و عدم احساس تعلق مردم به محیط زندگی شان شده است، که این مهم، خود، مشکلات بسیار شدیدی را در تمامی ابعاد زندگی شهری درپی داشته است. از این رو، آنچه که در مداخلات و طراحی ها، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، در درجه نخست، تلاش در جهت شناخت اصول فرهنگی حاکم بر مردمان استفاده کننده از فضا، و پس از آن توجه به این اصول در مداخلات و طراحی هاست. در این راستا، در پژوهش حاضر تلاش شده است تا با شناسایی و در نظر گرفتن غالب ترین متغیرهای فرهنگی تأثیر گذار بر سیما و منظر شهری، شاخص ها و اصولی که لازم است در جهت طراحی سیما و منظری مطلوب برای مردمان یک فرهنگ مورد توجه قرار گیرند، معرفی گشته و راهنماهای طراحی در این راستا ارائه گردند. روشن است که درجه اهمیت و تأثیرگذاری هریک از این اصول و شاخص ها، از فرهنگی به فرهنگ دیگر، متفاوت خواهد بود و نیازمند بومی سازی است.