شریفی, مظفر
دانشیار، گروه علوم گیاهی، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
[ 1 ] - مروری بر گیاه دارویی ریحان (Ocimum basilicum L.) با تأکید بر عمده‌ترین ترکیبات ثانویه و ویژگی‌های زراعی و دارویی آن
گیاه ریحان Ocimum basilicum L.))، یکی از جنس‌های مهم تیره نعناع بوده و به عنوان یک گیاه دارویی شناخته شده در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد. اسانس این گیاه به طور عمده شامل فنیل پروپانوئیدها است که در درمان بیماری‌هایی چون سردرد، اسهال، سرفه، زگیل، کرم روده و نارسایی‌های کلیوی مورد استفاده قرار می‌گیرد. مهم‌ترین ترکیبات فنیل پروپانوئیدی آن شامل اوژنول، چاویکول، متیل اوژنول، متیل چاویکول، مرسی...
[ 2 ] - اثر قارچ اندومیکوریزایی Glomus etunicatum بر برخی شاخص‌های مورفولوژیک و فیزیولوژیک گیاه ریحان
مقدمه: گیاه ریحان به عنوان گیاهی دارویی در طب سنتی برای درمان انواع مختلفی از بیماری‌ها کاربرد دارد، علاوه بر آن این گیاه به عنوان یک ماده غذایی و چاشنی غذا استفاده می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهند که همزیستی قارچ‌های میکوریزی با ریشه گیاهان، سبب بهبود و افزایش رشد و محصول‌دهی گیاه میزبان می‌شود. هدف: بررسی تغییرات رشد و برخی پارامترهای فیزیولوژیگ ریحان در اثر تلقیح با یک قارچ میکوریزی بومی ...
[ 3 ] - بررسی اثر تلقیح با کودهای زیستی و شیمیایی بر مقدار جذب عناصر معدنی ذرت علوفهای سینگل‌کراس 540 تحت رژیمهای مختلف رطوبتی
به‌منظور بررسی اثر کاربرد کود زیستی و شیمیایی فسفر بر جذب عناصر معدنی ذرت علوفهای رقم 540 تحت رژیمهای مختلف رطوبتی، آزمایشی به‌صورت لاین سورس (آبیاری بارانی تک‌شاخه) در قالب طرح پایة بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی 92-1391 و 93-1392 اجرا شد. با اجرای سیستم لاین سورس، چهار سطح آبیاری (بدون تنش، تنش ملایم، تنش متوسط و تنش شدید) اعمال شد. عامل فسفر نیز در پنج سطح شامل 100 درصد ک...
[ 4 ] - افزایش تولید پودوفیلوتوکسین و فعالیت آنزیم فنیل آلانین آمونیالیاز در کشت سلول Linum album توسط متیل جاسمونات
کتان سفید با نام علمی (Linum album L.)، حاوی ترکیب دارویی پودوفیلوتوکسین می¬باشد که به عنوان پیش¬ساز داروهای ضد سرطان etoposide، teniposide و etophose استفاده می¬شود. کشت سلولی منبع مهمی جهت تولید پودوفیلوتوکسین می¬باشد. راهکارهای متعددی از جمله تیمار با الیسیتورها برای افزایش تولید متابولیتهای ثانوی در سیستم کشت سلولی مشخص شده¬اند که شامل غلظت الیستور، طول زمان تحریک و نوع محیط کشت می¬باشد. ای...
[ 5 ] - بررسی مقایسه ای اثر عصاره سلولی و محیط کشت قارچ Piriformospora indica بر تولید ترکیبات فنلی در ریشه‌های موئین کتان سفید (Linum album)
لیگنان‌ها گروه بزرگی از ترکیبات فنلی باارزش می‌باشند که در بسیاری از گیاهان از جمله خانواده کتان (Linaceae) وجود دارند. در تحقیق حاضر، اثر نسبت‌های مختلف عصاره سلولی و محیط کشت قارچ Piriformospora indica بر تولید ترکیبات فنلی در ریشه‌های موئین کتان سفید (Linum album) مورد مطالعه قرار گرفت. مقدار لیگنان‌های لاریسی‌رسینول، پینورسینول، پودوفیلوتوکسین و 6-متوکسی پودوفیلوتوکسین در ریشه‌های موئین به...
[ 6 ] - باززایی درون شیشه‌ای گیاه دارویی کتان سفید (Linum album Kotschy ex Boiss)
کتان سفید Linum album یکی از گیاهان دارویی بومی ایران حاوی ماده موثرة پودوفیلوتوکسین (PTOX) می‌باشد. این ماده ارزشمند دارویی به عنوان پیش ماده، برای سنتز داروهای ضدتوموری مهم مانندEtoposide ، Teniposide وEtopophos استفاده می‌شود. کشت بافت گیاهی روشی مناسب برای افزایش تولید متابولیتهای ثانویه در گیاهان دارویی می‌باشد. در این تحقیق، القا کالوس به منظور باززایی در شرایط آزمایشگاه مورد بررسی قرار...
[ 7 ] - بیان ژن 1- دئوکسی گزیلولوز 5- فسفات ردوکتاز ایزومراز و ارتباط آن با بیوسنتز مونوترپن کارواکرول در گیاه مرزه خوزستانی
گیاه دارویی مرزه خوزستانی (Satureja khuzistanica Jamzad) یک گیاه بومی می باشد که در مناطقی از جنوب ایران پراکنش دارد. مونوترپن کارواکرول عمده ترین ترکیب اسانس گیاه مرزه خوزستانی را تشکیل می دهد (90%≥) و این امر سبب خاصیت آنتی اکسیدانی قابل توجه اسانس این گیاه شده است. در این تحقیق، ریز شاخه های مرزه خوزستانی در محیط LS به مدت 21 روز تحت اثر غلظت های مختلف (0، 10، 25، 50، 75 و 100 میکرومولار) ب...
[ 8 ] - اثر متیل جاسمونات بر فعالیت آنزیم‌های آنتی اکسیدان، ترکیبات فنولی و فلاونوئیدی در کشت سلول Scrophularia straita Boiss.
در این پژوهش اثر متیل¬جاسمونات 1/0 میلی¬مولار به عنوان یک الیسیتور (elicitor) بر فعالیت آنزیم-های آنتی¬اکسیدان سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز و پراکسیداز در کشت سلول Scrophularia striata و محتوای ترکیبات فنولی و فلاونوئید آن در بازه زمانی 4، 8، 12، 24، 48 و 72 ساعت مورد مطالعه قرار گرفت. فعالیت سوپراکسید دیسموتاز در طی 12 ساعت اولیه دوره تیمار کاهش و پس از آن تا پایان دوره آزمایش افزایش یافت. در ...
[ 9 ] - القای درون‌شیشه‌ای تترا‌پلوئیدی در گیاه دارویی کتان سفید (Linum album Kotschy ex Boiss.) در تیمار اوریزالین
کتان سفید (Linum album Kotschy ex Boiss.) گیاهی چندساله و دیپلوئید (26=x2=n2) و یکی از گونه‌های بومی ایران و از خانواده کتان (Linaceace) است که دارای ماده مؤثره پودوفیلوتوکسین می‌باشد. این ماده یک محصول طبیعی مهم دارویی است که به گروه شیمیایی لیگنان‌ها تعلق دارد. به‌عنوان یک پیش‌ماده برای سنتز داروهای ضدسرطانی استفاده می‌شود. تولید صنعتی این ترکیب به‌دلیل ساختار شیمیایی پیچیده، از لحاظ اقتصادی ...
[ 10 ] - تغییر ترکیب محیط کشت به‌عنوان یک راهکار بیوتکنولوژیکی در افزایش سنتز پودوفیلوتوکسین در کشت سلولی Linum album Ky. ex Boiss.
Linum album Ky. ex Boiss.، یکی از گونه‌های انحصاری در ایران است که ترکیب‌های لیگنانی مهمی را ازجمله پودوفیلوتوکسین (PTOX) تولید می‌کند. این ترکیب پیش‌ساز سه نوع داروی مهم ضدسرطان به نام‌های تنیپوساید، اتوپوساید و اتوپوفوز می‌باشد. سنتز شیمیایی این ترکیب‌ها بسیار پیچیده است و از نظر تجاری تولید آن مقرون به‌صرفه نیست. در افزایش سنتز پودوفیلوتوکسین از راهبردهای گوناگونی مانند تغییر رژیم غذایی، بکا...
[ 11 ] - اثر متیل‌جاسمونات بر آنزیم‌های متابولیسمی و مواد فنلی در گیاه دارویی آگاستاکه (Agastache foeniculum [Pursh] Kuntze)
تأثیر متیل‌جاسمونات بر فعالیت آنزیم‌های فنیل‌آلانین‌آمونیولیاز (PAL) و 4-کومارات‌کوآلیگاز (4CL)، مقدار فنل کل و مقدار پروتئین کل در گیاه دارویی آگاستاکه (Agastache foeniculum [Pursh] Kuntze) بررسی شد. آزمایش‌ها در قالب طرح کاملاً تصادفی و در شرایط هیدروپونیک انجام شد و گیاهان در معرض غلظت‌های مختلف متیل‌جاسمونات (0، 1/0 و 1 میلی‌مولار) قرار گرفتند. بعد از گذشت 24 ساعت از شروع تیمار، فعالیت آنزیم...
[ 12 ] - بیان متفاوت ژن لیمونن سینتاز در اندام‌ها و مراحل نموی زیره سبز (Cuminum cyminum L.)
در این تحقیق بیان ژن لیمونن سینتاز با استفاده از روش SQ-RT-PCR در اندام‌ها و مراحل رشد و نموی مختلف گیاه زیره سبز (Cuminum cyminum L.) بومی ایران بررسی شد. پس از کشت گیاهان و نمونه‌برداری از ریشه، ساقه و برگ (هر کدام یک مرحله) و گل‌ها (در چهار مرحله نموی)، نتایج مشخص کرد که این ژن در گل‌های بسیار کوچک (mm2>)، کوچک (mm4-3) و نیز بافت رویشی ساقه بیان شده، در حالیکه در ریشه، برگ و گل‌های با اندازه...
[ 13 ] - افزایش تولید ترکیبات لیگنانی و فنلی تحت تاثیر دیواره قارچ Fusarium graminearum در کشت تعلیقی کتان سفید Linum album
کتان سفید (Linum album Kotschy ex Boiss.) یکی از گونه های بومی ایران، دارای پودوفیلوتوکسین و دیگر ترکیبات لیگنانی است. پودوفیلوتوکسین، لیگنانی است که در گونه های گیاهی معدودی حضور دارد و به دلیل خواص ضد سرطانی اهمیت دارویی زیادی پیدا کرده است. دست ورزی محیط های کشت سلولی با الیسیتورها یکی از راهکارهای مهم جهت القای تولید متابولیت های ارزشمند می باشد. در این پژوهش، دیواره جدا شده قارچ Fusarium g...
[ 14 ] - تأثیر متیل ژاسمونات بر میزان استویوزید و ربادیوزید A و بیان ژن کائورنوئیک اسید 13-هیدروکسیلاز در گیاه استویا در شیشه
گلیکوزیدها شکلی از متابولیتهای ثانویه هستند که دارای تنوع ساختاری وسیعی هستند و در مواردی، در متابولیسم اولیه گیاهان نیز نقش دارند. گلیکوزیدهای استویول که تنها در گیاه استویا تولید می‌شود، به عنوان شیرین‌کننده طبیعی در صنایع غذایی و دارویی اهمیت ویژه‌ای دارند. سنتز استویول از مسیر ترپنوئیدی کلروپلاستی آغاز شده و با تولید آن از کائورنوئیک اسید توسط کائورنوئیک اسید 13-هیدروکسیلاز به سنتز گلیکوزی...
[ 15 ] - تأثیر اکسین و عنصر مس بر رشد زعفران
گیاه زعفران یکی از رایج‌ترین گونه‌های گیاهی ادویه‌‌ای و دارویی در دنیا شناخته شده است. در رابطه با تأثیر عنصر مس و مواد تنظیم‌کننده رشد بر خصوصیات مورفولوژیکی گیاه زعفران اطلاعات اندکی در دسترس است. هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی تأثیر غلظت‌های مختلف عنصر مس و تنظیم‌کننده رشد اکسین بر ویژگی‌های ریخت‌شناسی ریشه و برگ زعفران است. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی و در شرایط گلخانه‌ا...
[ 16 ] - پاسخ‌های فیزیولوژیک سلول‌های جداکشت کتان سفید (Linum album Kotschy ex Boiss.) به الیسیتورهای قارچی
الیسیتورها ترکیباتی با منشأ زیستی و یا غیر زیستی هستند که باعث القای پاسخ‌های دفاعی گیاه و تولید متابولیتهای ثانویه می‌شوند. الیسیتورها ممکن است ژن‌های جدیدی را فعال کنند که آنزیم‌ها و در نهایت مسیرهای بیوسنتزی مختلفی را راه‌اندازی کنند و باعث تشکیل متابولیتهای ثانویه شوند. گیاه کتان سفید (Linum album) از گونه‌های بومی ایران است که در اندام‌های مختلف آن ترکیبات لیگنانی از جمله پودوفیلوتوکسی...
[ 17 ] - تأثیر سالیسیلیک اسید بر میزان فلاونوئیدها،آپی‌ژنین،آنتوسیانین و قندها در بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.)
در این پژوهش، تأثیر سالسیسلیک اسید بر برخی از ترکیبات فنلی و قندهای محلول در بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.) بررسی شد. غلظت‌های مختلف سالیسیلیک اسید در گیاهان 90 روزه در کشت هیدروپونیک طی چهار روز مطالعه شد. اگر چه غلظت 125/0 میلی‌مولار سالیسیلیک اسید آثار واضحی داشت، بررسی‌ها نشان داد که غلظت‌های بالا سبب توقف رشد و از بین رفتن گیاه می‌شود و غلظت‌های پایین تأثیر ویژه‌ای ندارد. نتایج ...
[ 18 ] - افزایش تولید ترکیبات لیگنانی و فنیل پروپانوییدی تحت تأثیر کیتین و کیتوزان در کشت سلول کتان سفید (Linum album)
پودوفیلوتوکسین ترکیبی لیگنانی است که در گونه‌های گیاهی معدودی حضور داشته، به علت خواص ضد سرطانی اهمیّت دارویی بسیاری دارد. کتان سفید (Linum album) یکی از گونه‌های بومی ایران است که دارای پودوفیلوتوکسین و دیگر ترکیبات لیگنانی است. کیتین و کیتوزان از ترکیبات اصلی دیواره سلولی بسیاری از گونه‌های قارچی هستند، به عنوان الیسیتورهای زیستی کارآمد برای بهبود بخشیدن بیوسنتز متابولیتهای ثانویه در کشت سلول...
[ 19 ] - بررسی مقایسه‌ای تولید تروپان آلکالوئیدها در ریشه‌های مویین تراریخت و گیاهچه‌های شابیزک (Atropa belladonna L.) تحت تأثیر تیمار سالیسیلیک‌اسید
اغلب گیاهان خانواده سیب‌زمینی دارای آلکالوئیدهای مهم زیستی، از جمله نیکوتین و تروپان آلکالوئیدهایی، مانند هیوسیامین (آتروپین) و اسکوپولامین هستند. این آلکالوئیدها کاربردهای وسیعی در تهیه داروهای مهم و مصرف جهانی گسترده‌ای دارند. شابیزک (Atropa belladonna) گیاهی دارویی، علفی از این خانواده است که مقدار زیادی از تروپان آلکالوئیدها را در ریشه خود تولید می‌کند. در این پژوهش، با استفاده از قطعات جدا...
[ 20 ] - بررسی اثر تیمار سرما و برخی سیتوکینینها در رفع خواب بذرهای زیره سیاه
زیره سیاه (Bunium Persicum)گیاهی از خانواده چتریان است که بذر آن به علت خواب به سختی جوانه می‌زند و به این دلیل در ایران کشت نمی‌شود. از آنجایی که بذر زیره سیاه خواص دارویی بسیاری دارد، برطرف کردن خواب آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌باشد. بررسی فنولوژی زیره سیاه نشان داده است که جوانه‌زنی بذر این گیاه در بهار صورت می‌پذیرد و نیاز به گذراندن یک دورة به نسبت طولانی سرما پیش از جوانه زدن دارد، هم...
[ 21 ] - نقش سورفکتین در القا مقاومت گیاه توتون علیه آگروباکتریوم
بیماری گال طوقه یکی از خسارتزاترین بیماری‌های باکتریایی است. کنترل زیستی بیماری‌های گیاهی به لحاظ خطرهای ناشی از کاربرد آفتکشها امروزه جایگاه ویژه‌ای دارد. این پژوهش برای درک دقیق‌تر سازوکار مولکولی سورفکتین روی آگروباکتریوم مولد گال طوقه به‌عنوان پیش‌نیاز امکان استفاده از عامل کنترل زیستی باسیلوس تولیدکننده سورفکتین علیه این بیماری انجام شد. بدین منظور از گیاه توتون، سویه آگروباکتریوم IBR...
نویسندگان همکار