علیرضا آزموده اردلان
استاد، گروه مهندسی نقشه‌برداری، دانشگاه تهران، ایران
[ 1 ] - اعتبار‌سنجی مدلهای جهانی کشند اقیانوسی در نواحی ساحلی خلیج فارس و دریای عمان با استفاده از نتایج حاصل از کشندسنجهای ساحلی
هدف از این تحقیق، اعتبار‌سنجی مدلهای جهانی کشند اقیانوسی، FES99، NAO.99b، FES2004، TPXO6.2، TPXO7.1، در آب‌های خلیج فارس و دریای عمان و انتخاب یک مدل بهینه درمنطقه است تا بتوان از آن برای تعیین ویژگیهای کشند و تعیین سطح متوسط تراز دریا استفاده کرد. به منظور اعتبار‌سنجی مدل‌ها، نتایج تحلیل کشندی حاصل از آنها با نتایج تحلیل کشندی برمبنای مشاهدات کشندسنجهای ساحلی در خلیج فارس و دریای عمان مقایس...
[ 2 ] - مقایسة تعیین پارامترهای وضعیت در هیدروگرافی با استفاده از سه و چهار گیرندة GNSS
امروزه با توجه به توسعه و گسترش روز‌افزون به‌کارگیری سامانه‌‌‌های تعیین موقعیت ماهوارهای در دریا، تعیین زاویه‌های رول (roll)، پیچ (pitch)، و هدینگ (heading یا yaw) شناور با استفاده از گیرندههای GNSS از موضوعات تحقیقاتی مورد توجه در هیدروگرافی است. در این مقاله روشی برای تعیین زاویه‌های یاد شده بر مبنای سرشکنی کمترین مربعات مورد استفاده و با نصب سه و چهار گیرنده GNSS دو بسامدی جواد با آنتن چو...
[ 3 ] - مدلسازی سه‌بُعدی چگالی پوسته، بررسی موردی: ایران
در این مقاله روشی برای تعیین چگالی پوسته با استفاده از داده‌های ژئودزی (زمین‌سنجی)، زمین‌شناسی و ژئوفیزیکی از انواع (1) اندازه‌گیری‌های گرانی زمینی (2) مدلهای ژئوپتانسیلی جهانی (3) مدلهای رقومی ارتفاعی زمین (Digital Terrain Model, DTM)، (4) نقشهها و مقاطع زمین‌شناسی (5) مقاطع عمیق ژئوفیزیکی (6) مدلهای ژئوئید عرضه شده است. این روش مدلسازی با قابلیت به‌کارگیری جزء به جزء (patch-wise) امکا...
[ 4 ] - تعیین بی‌هنجاری هوای آزاد درسطح دریای عمان براساس مشاهدات ارتفاع‌سنجی ماهوارهای
اندازه‌گیری شتاب گرانی در دریا روی کشتی، به‌‌دلیل شتاب‌هایی که از ناحیه امواج و حرکت کشتی به دستگاه گرانیسنج وارد میشود، دقت کمی دارد، چرا که براساس اصل هم‌‌ارزی اینشتین، گرانیسنج نمی‌تواند شتاب گرانی را از شتاب‌های غیرجاذبه‌ای تفکیک کند. از آغاز به‌کار روش ارتفاع‌سنجی ماهواه‌ای، استفاده از این روش در تولید اطلاعات گرانی در دریا نیز مورد توجه قرار گرفته است. روش معمول در این خصوص استفاده ا...
[ 5 ] - آنالیز تغییرشکل زمین بر مبنای هندسه ذاتی رویه تحقیق موردی: آنالیز تغییرشکل شبکة ژئودینامیک کشور در فاصلة زمانی 1999 تا 2005
بر خلاف روش‌های کلاسیکِ آنالیز تغییرشکل که در آنها مدلسازی تغییر شکل‌های افقی و قائم به صورت مجزا صورت می‌پذیرد، در این تحقیق، آنالیز تغییرشکل زمین با درنظرگرفتن شکل توپوگرافی واقعی پوسته صورت گرفته و معادلات مربوط به تانسورهای تغییرشکل به همراه پارامترهای مفسر تغییرشکل که در حقیقت رفتار جابه‌جایی پوسته زمین را از لحاظ فیزیکی توجیه می‌کنند، عرضه شده است. سپس به کمک آنها، آنالیز تغییرشکل در شبکه...
[ 6 ] - پتانسیل جزر و مدی و تغییر شکل پوسته‌ای حاصل از آن مطالعه موردی: جابجایی پوسته در ایران
در این تحقیق، بر مبنای پتانسیل جزر و مدی، تاثیر جزر و مد بر میدان گرانی، تغییر شکل پوستة زمین بر اثر نیروی جزر و مدی، و تغییرات میدان گرانی بر اثر تغییر شکل جزر و مدی پوسته ارائه گردیده است. پتانسیل جزر و مدی به سه مولفة ثابت، تناوبیِ نیم‌روزانه، و تناوبیِ روزانه تقسیم و تغییر شکل پوسته تحت تاثیر هر یک از این مولفه‌ها در سه راستای شعاعی، شمالی-جنوبی و شرقی-غربی محاسبه گردیده است. برای انجام محاسب...
[ 7 ] - مدلسازی جزرومد در دریای عمان و خلیج فارس با استفاده از داده‌های ارتفاع‌سنجی ماهوارهای و تایدگیج‌های ساحلی
در این مقاله به مدلسازی تغییرات جزرومدی سطح آب دریای عمان و خلیج فارس با استفاده از 11 سال داده‌های ماهوارة توپکس-پوزایدون (TOPEX/Poseidon) و اطلاعات تایدگیج‌های ساحلی پرداخته شده است. مشاهدات ماهوارة توپکس-پوزایدون در سایکل 100 مبنا در نظر گرفته شده و از تکرار مشاهدات ماهوارة توپکس-پوزایدون در اطراف مشاهدات این سایکل در شعاع 1 کیلومتری، سری زمانی با فاصلة نمونه‌برداری دو ساعته که از مشاهدات 9...
[ 8 ] - بررسی قابلیت مدل سستامینن مدلسازی خطای وَردسپهری (تروپوسفری) در تصحیح مشاهدات GPS
وجود مدلی مناسب به‌منظور مدلسازی خطای وَردسپهری از آن جهت که در افزایش دقت تعیین موقعیت‌های آنی با استفاده از GPS، همچنین سرعت همگرایی و در نهایت رسیدن به موقعیت تاثیر دارد، حائز اهمیت است. مدلهای برآورد خطای وَردسپهری از جمله مدل سستامینن وابسته به پارامترهای محلی است در این مقاله با استفاده از تاخیر کلی به‌دست آمده از ایستگاه دائمی سازمان نقشه‌برداری برای سال 2005 که درحکم یکی از ایستگاههای ...
[ 9 ] - پیشنهادی برای محاسبة مستقیم تانسور کرنش از راه تغییرات طول‌ها و زاویه‌ها بررسی موردی: محاسبة تغییر شکل شبکة ژئودینامیک کشور
در این مقاله روشی جدید برای محاسبة تانسور کرنش بدون استفاده از گرادیان زاویه‌های جابه‌جایی (روش معمول محاسبة تانسور کرنش) عرضه شده است. در این روش تانسور کرنش مستقیماً براساس تغییر طول‌ها و زاویه‌های بین نقاط شبکة ژئودزی (یا ژئودینامیک) در اپک‌های مشاهداتی متفاوت محاسبه و بدین ترتیب نیاز به تشکیل بردار جابه‌جایی به منظور محاسبة گرادیان آن از مراحل محاسبة تغییر شکل، مرتفع شده است. همچنین نشان داد...
[ 10 ] - برآورد کمترین مربعات بایاس داده‌های واقعی فاصله‌یابی بین زوج‌ماهوارة GRACE و تولید نسخة جدیدی برای فایل‌های KBRL1B-X براساس مشاهدات GPS
یکی از کمیت‌های مشاهداتی مهم در مأموریت گرانی‌سنجی ماهوارهای GRACE تصویر اختلاف شتاب جاذبة بین زوج ماهوارة گرانی‌سنجی GRACE-1 و GRACE-2 بر امتداد واصل بین دو ماهواره است. به‌کارگیری این کمیت مشاهداتی درحکم مقدار مرزی در مدلسازی محلی و منطقه‌ای میدان گرانی زمین، اطلاعات ارزشمندی را به منظور برآورد صحیح طول‌موج‌های کوتاه تا متوسط میدان جاذبة زمین به دست میدهد. یکی از پارامترهایی که به منظور تو...
[ 11 ] - کاربرد روش عکس‌العمل محلی با تابع وزنی در تعیین توپوگرافی سطح دریا، بررسی موردی: خلیج فارس
توپوگرافی سطح دریا Sea Surface Topography (SST) بنابه تعریف، تفاوت بین ژئوئید و سطح متوسط دریاMean Sea Level (MSL) است. عوامل فیزیکی زیادی باعث ایجاد این تفاوت میشود، که اگر هدف تعیین ژئوئید به مثابه سطح مبنای ارتفاعی از راه مشاهدات تایدگیج باشد، لازم است اثر این عوامل به دقت محاسبه و از سطح متوسط دریا حذف شد. یکی از روش‌های بررسی عکس‌العمل دستگاهی فیزیکی در قلمرو زمان، فن عکس‌العمل محلی با "ت...
[ 12 ] - مقایسه مدلهای ژئوپتانسیلی جدید در منطقة فارس ساحلی در تولید تابعک اندازة بردار شتاب ثقل
پیشرفت‌های اخیر در زمینة ثقل‌سنجی ماهوارهای، هوایی، زمینی، دریایی و ارتفاع‌سنجی ماهوارهای ، منجر به تولید مدلهای ژئوپتانسیل با توان تفکیک بالا گردیده است. از آنجائی که این مدل های ژئوپتانسیلی متکی بر مشاهدات ثقلی مدرن با تراکم و دقت بالا هستند، منابع با ارزشی جهت بیان طول موجهای بلند و متوسط میدان ثقل زمین به شمار رفته و بدین لحاظ بخش اصلی الگوریتم‌های جدید در مدلسازی میدان ثقل زمین را تشک...
[ 13 ] - روش‌های تجزیه مقادیر منفرد منقطع و تیخونوف تعمیم‌یافته در پایدارسازی مسئله انتقال به سمت پائین
روش‌های گوناگونی جهت پایدار نمودن مسائل بدوضع تا کنون مطرح گردیده است. این روشها را میتوان عمدتا تحت عنوان روش‌های مستقیم و تکراری تقسیم‌بندی نمود. تجربه نشان داده که عملکرد روش های پایدارسازی بر روی مسائل بدوضع یکسان نبوده و در مورد هر یک از مسائل بدوضع تکنیکهای مختلف پایدارسازی رفتار متفاوتی را از خود نشان می‌دهند. بدین لحاظ لازم است در مورد مسائل بدوضع با بررسی تکنیک های مختلف پایدارسازی ب...
[ 14 ] - تلفیق مشاهدات GPS و ارتفاع سنجی ماهواره ای به منظور مدلسازی محلی یونسفر در ایران
از مشاهدات غنی و متراکم ایستگاههای دائمی GPS که اغلب محدود به خشکیها هستند، میتوان برای مطالعۀ یونسفر و تولید نقشههای یونسفر استفاده نمود. این نقشهها نمایشگر مقادیر محتوای مجموع الکترونی در راستای قائم (VTEC) بوده و کاربرد خاص آنها در موقعیتیابی دقیق با استفاده از مشاهدات گیرندههای تک فرکانس است. نقشههای جهانی یونسفر (GIM) که توسط مراکز مختلف IGS تولید میشوند، همگی نمایشگر مقادیر VTEC ...
[ 15 ] - مدلسازی توأم میدان ثقل و توزیع دانسیته جرمی بر روی سطح زمین با استفاده از تلفیق دو نوع مسائل معکوس گراویمتری ژئودزی و ژئوفیزیک: مطالعه موردی منطقه فارس ساحلی
هدف اصلی این تحقیق آن می‌باشد که با تلفیق مسائل معکوس گراویمتری ژئودزی و ژئوفیزیک امکان مدلسازی همزمان "میدان ثقل" و "توزیع دانسیته جرمی" برروی سطح زمین را فراهم آورد. در فیزیکال ژئودزی هدف از طرح مسئله معکوس گراویمتری، مدلسازی دقیق تابعک پتانسیل ثقل و مشتقات آن می‌باشد و در آن طرف در مباحث ژئوفیزیک اکتشافی، عموماً مسئله معکوس گراویمتری با هدف تعیین توزیع دانسیته جرمی زمین طرح میگردد؛ در این تح...
[ 16 ] - بهبود طول موجهای بلند میدان جاذبه زمین با استفاده از ارتفاع سنجی ماهوارهای
اندازه‌گیری و مدلسازی میدان جاذبه بر حسب توابع پایه هارمونیک کروی یا بیضوی به واسطه تفکیک فرکانسی حاصل، همواره مورد توجه ژئودزینها و ژئوفیزیکدانان بوده است. در این مقاله، بر اساس تعریف ژئوئید گوس-لیستینگ با استفاده از تکینکهای ماهوارهای، روشی برای بهبود مدلهای ژئوپتانسیلی ارائه گردیده که آن را بر مبنای مراحل محاسباتی میتوان بصورت ذیل خلاصه نمود: (1) محاسبۀ ژئوئید و پتانسیل آن در دریا بر مب...
[ 17 ] - کنترل میدانی وضعیت‌سنج‌های مورد استفاده در هیدروگرافی
یکی از موضوعات حائز اهمیت در هیدروگرافی، تعیین پارامترهای وضعیت شناور، رول، پیچ و هدینگ؛ می‌باشد. بطور معمول با نصب سنجنده تعیین وضعیت بر روی شناور، پارامترهای دورانی آن اندازه‌گیری میشوند. از طرفی، با توجه به استانداردهای بین-المللی هیدروگرافی، مشاهدات وضعیت‌سنج‌ها می‌باید از صحت مشخصی برخوردار باشد. از سوی دیگر، با استفاده از مشاهدات فاز حامل GPS میتوان با صحت بالاتری نسبت به سنجنده‌های یاد...
[ 18 ] - لزوم اعمال بایاس انتقال به سمت پایین تحلیلی در مرحله بازگشت روش تک مرحله‌ای معکوس
یکی از روش‌های تعیین ژئویید حل مساله مقدار مرزی گرانی زمین با استفاده از روش وارون‌سازی تک مرحله‌ای معکوس بر مبنای مشتقات مرتبه اول انتگرال پواسن بیضوی برای انتقال شتاب گرانی در سطح زمین به پتانسیل گرانی بر روی بیضوی مرجع است. این روش بر اساس ایجاد مشاهدات تفاضلی بر روی سطح زمین به کمک یک میدان مرجع و تبدیل آن به مجهولات تفاضلی پتانسیل گرانی بر روی بیضوی عمل می‌نماید. میدان‌های مرجع جهانی با فر...
[ 19 ] - کاربرد صحیح کرنل در روش تک مرحله‌ای معکوس
استفاده از معادلات انتگرالی در روش‌های تعیین ژئویید مانند وارون‌سازی تک مرحله‌ای بر مبنای مشتقات مرتبه اول انتگرال پواسن بیضوی برای انتقال شتاب گرانی در سطح زمین به پتانسیل گرانی بر روی بیضوی مرجع همواره مورد توجه ژئودزینها بوده است. یکی از مشکلات عمده در حل عددی معادلات انتگرالی رزولوشن داده‌های ورودی است. در این پژوهش نشان داده شده است که رزولوشن مورد نیاز داده‌های ورودی گرانی در سطح زمین د...
[ 20 ] - کالیبراسیون قطب نمای جریان سنج دریایی با استفاده ازتعیین موقعیت کینماتیک نسبی
تعیین دقیق پارامترهای سرعت و جهت جریان‌های دریایی از مسائل مهمی است که در مطالعات دریایی مورد توجه قرار می گیرد که بدین منظور می بایست از جریان‌سنج‌های دقیق و کالیبره استفاده شود. پارامتر جهت یا همان هدینگ حاصل از جریان سنج‌های دریایی که بوسیله‌ی قطب نمای نصب شده بر روی آنها تعیین میشود، همانند پارامتر سرعت می‌بایست به طور صحیح مورد بررسی قرار گرفته و خطای آن محاسبه شود. در این مقاله از گیرنده...
[ 21 ] - کالیبراسیون مطلق ارتفاع سنجی ماهواره ای با استفاده از تاید گیج های ساحلی در منطقه خلیج فارس
کالیبراسیون ماهواره های ارتفاع سنجی از نظر علمی عبارت است از دست یابی به مشخصات خطا های دستگاهی که بوسیله اندازه گیری های مستقل کمیت های اندازه گیری و مقایسه با روش های مستقل دیگر انجام می شود. از نقطه نظر ژئودتیکی ارتباط بین تایدگیج های ساحلی وسیستم های مبنای فضایی بوجود آمده به وسیله ماهواره های ارتفاع سنجی یکی از مهمترین مسائل در ژئودزی می باشد. این چالش ها مارا تشویق به توسعه تکنیک های فوق ...
[ 22 ] - برآورد بخار آب موجود در اتمسفر تهران برای سال 2005 با استفاده از ایستگاه دائمی GPS سازمان نقشه برداری کشور
با استفاده از تاخیر کلی (ZTD ) بدست آمده از ایستگاه دائمی GPS سازمان نقشه‌برداری و مشاهدات فشار و دما و رطوبت سازمان هواشناسی بخار آب موجود در اتمسفر تهران برای سال 2005 در فواصل زمانی 2 ساعت بدست آمد. تاخیر خشک قائم(ZHD) از تاخیر کلی کم شد و در نهایت با اعمال ضریب تبدیل، تاخیر تر به بخار آب تبدیل شد. محاسبات نشان میدهد که ماکزیمم میانگین بخار آب در یک ماه مربوط به July با مقدار 3/23 میلیمتر و ...
[ 23 ] - ارزیابی کارایی تعیین موقعیت مطلق دقیق به عنوان جایگزینی برای تکنیک های نسبی
در دهة اخیر استفاده از شیوة تعیین موقعیت مطلق دقیق (Precise Point Positioning) در کاربردهای استاتیک و کینماتیک ماهوارهای متداول شده و چندین نرم‌افزار و سایت‌های پردازش برخط متعدد برای این منظور تولید شده<stro...
[ 24 ] - ارزیابی روش های استخراج اطلاعات فیزیکی ساختمان های تخریب شده ناشی از زلزله و ارائه ی الگوریتمی بر پایه لایه های GIS و سنجش از دور
زمین لرزه‌ها از بلایای ویرانگر طبیعی تهدید کننده بشر می‌باشند. از جمله مشکلات بعد از وقوع یک زمین لرزه میتوان به موضوع ارزیابی خسارت اشاره کرد. ناحیه، میزان، نرخ و نوع آسیب، اطلاعات ارزشمندی را به منظور فعالیت‌های بشردوستانه، امداد و بازسازی در منطقه آسیب دیده در اختیار قرار میدهد. عوامل اصلی تعیین کننده هزینه کلی یک بحران، هم به لحاظ آسیب‌های اقتصادی و هم به لحاظ تلفات جانی، روشن شدن این مسئ...
[ 25 ] - تسهیل فاز واکنش مدیریت بحران زلزله با استخراج خودکار ساختمان‌ها بر مبنای آنالیز بافت از تصاویر ماهوارهای
آگاهی سریع، دقیق و جامع از موقعیت ساختمان‌های آسیب‌دیده، پس از وقوع زمین‌لرزه، مبنای بسیاری از مراحل مطرح در روند مدیریت بحران از قبیل امداد و نجات، اسکان، آواربرداری و حتی بازسازی است. در سال‌های اخیر استفاده از تصاویر ماهوارهای با قدرت تفکیک بالا، به علت رفع محدودیت‌های روش‌های زمینی، یکی از اصلی‌ترین منابع اطلاعاتی به شمار می‌رود. هدف این تحقیق ارائه و پیاده‌سازی یک روش خودکار برای تهیه‌‌ی...
[ 26 ] - بررسی تأثیر رزولوشن داده‌های گرانی زمینی ایران در تعیین ژئوئید محلی
مدلسازی جهانی میدان ثقل زمین با استفاده از مشاهدات ماهواره‌های ثقل‌سنجی و داده‌های گرانی زمینی و دیگر داده‌های ژئودتیکی انجام شده است که مدلهای جهانیEGM2008 و EIGEN-6C4 نمونه‌ای از آنها هستند که تا درجه و مرتبه 2190 بسط یافته‌اند. به‌علت دقت محدود و ناهمگن این مدل‌ها در مناطق مختلف، مدلسازی محلی میدان ثقل از طریق حل مسأله مقدار مرزی ژئودتیکی با استفاده از داده‌های گرانی زمینی همواره مورد تو...
نویسندگان همکار