داود آقایی
استاد دانشگاه تهران، تهران، ایران
[ 1 ] - آسیای مرکزی بزرگ‌تر از افسانه تا واقعیت
منطقه آسیای مرکزی به لحاظ سیاسی مفهومی سیال است، یعنی در گذر زمان و با تغییر معادلات سیاسی، محدوده از پیش تعریف شده برای مناطق دستخوش دگرگونی می گردد . آسیایمرکزی در دوران جنگ سرد بخ شی از سرزمین اتحاد جماهیر شوروی بود. با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی پنج جمهوری در این منطقه استقلال یافتند . در نیمه نخست دهه 90 میلادی بسیاری از محققین معتقد بودند که آسیای مرکزی به همراه قفقاز، اروپای شرقی و کشوره...
[ 2 ] - تبیین ژئواکونومیک نظم منطقه‌ای خاورمیانه و آسیای مرکزی در سیستم جهانی
نظم منطقه‌ای را می‌توان سازماندهی الگوهای رفتاری میان واحدها و کنشگران موجود در یک منطقه تعریف کرد که در نتیجۀ آن هدف‌های سامانۀ منطقه‌ای محقق شود. برخلاف نظم قدیمی که در آن ویژگی‌های ژئوپلیتیک نقش اصلی را دارد؛ نظم جدید حالت چندبعدی دارد. در واقع با افزایش سطح ارتباطات میان کنشگران در سیستم بینالملل نوع جدیدی از نظم بر مبنای اشتراک‌های فرهنگی، سیاسی- امنیتی و اقتصادی شکل گرفته است که برخلاف ...
[ 3 ] - نقش سازمان همکاری شانگهای در برقراری نظم مبتنی بر موازنۀ قدرت در آسیای مرکزی
فروپاشی اتحاد شوروی به استقلال پانزده جمهوری تشکیل‌دهندة آن به‌عنوان واحدهای سیاسی مستقل انجامید و آسیای مرکزی با قرارگرفتن در بین کشورهایی همچون روسیه، چین، هند، پاکستان و ایران، به یک «نقطة اتصال ژئوپلیتیک» تبدیل شد. در این شرایط در این منطقه، سازمان همکاری شانگهای میان کشورهای عضو شکل گرفت. برای بررسی نقش این سازمان در عرصة منطقه‌ای و بین‌المللی، باید عواملی که رفتار سیاست خارجی روسیه و چین ...
[ 4 ] - راهبرد های نوین ناتو در چارچوب بیانیه لیسبون 2010 در برابر فدراسیون روسیه
بعد از پایان جنگ سرد و فروپاشی اتحاد شوروی روند دشمنیهای جنگ سرد، با وجود تغییر ساختارها و الگوهای نظام بینالملل، ناخواسته میان شرق و غرب ادامه داشته است. با وجود نیازها و مشکلات مشترکی که دو طرف داشتهاند؛ حل این مسائل در گرو همکاری و همگراییهای بیشتر بود، اما به درک این مسئله کمتر رسیده بودند. این نوشتار درپی پاسخگویی به این سؤال است که عوامل مؤثر در همگرایی ناتو به روسیه چه بوده است؟ و ب...
[ 5 ] - چشم‌انداز قدرت نرم هند؛ فرصت‌ها و چالشها
امروزه اهمیت قدرت نرم، به واسطه روند گسترش‌یافته جهانی‌شدن و کاهش روزافزون نقش قدرت سخت در روابط بینالملل، بیش از پیش برای دست‌یابی به اهداف سیاست خارجی هر کشور نمایان گشته است. کشور هند به واسطه برخورداری از تاریخ و تمدن چند هزار ساله و وجود فرهنگ‌ها و ادیان متفاوت، پتانسیل بالقوه‌ای برای دست‌یابی به قدرت نرم دارد که در قالب سیاست خارجی، ارزش‌های سیاسی و فرهنگ این کشور تجلی پیدا نموده است. ای...
[ 6 ] - باز خوانی پروندۀ کارکنان دیپلماتیک و کنسولی ایالات متحده در تهران (دعوای ایالات متحدۀ آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران)
دانشجویان پیرو خط امام در 13 آبان 1358 در اعتراض به پناه دادن ایالات متحدۀ آمریکا به محمدرضا پهلوی و با این فرض که آمریکا با حضور شاه در آن کشور در تدارک توطئه‌ای همانند توطئۀ کودتای 28 مرداد 1332 است و مأموران دیپلماتیک و کارکنان کنسولی آمریکا در تهران نیز از طریق جاسوسی و ارتباط با برخی عناصر مشکوک در داخل در صدد براندازی نظام نوپای جمهوری اسلامی ایران هستند، واکنش نشان دادند و سفارت آمریکا د...
[ 7 ] - رویکرد اتحادیۀ اروپا در برابر بحران منطقۀ یورو
بحران مالی کنونی در اتحادیة اروپا سهمگین‌ترین بحرانی است که اتحادیه از زمان تشکیل خود، در سال 1957، تاکنون به آن گرفتار شده است. در این دوره، راه‌حل‌هایی برای آن نیز مطرح شده است. گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که به دلیل نبود راه‌حل قطعی برای حل بحران‌ها، آنها ادامه خواهند داشت.اقتصاد منطقة یورو و بحران بدهی آنها بسیار وخیم‌تر از پیش‌بینی بسیاری از مردم است. بحران اروپا از یونان تا ایتالیا و پرت...
[ 8 ] - دیپلماسی فرهنگی فرانسه ، ماهیت و ابزارها
چکیده در مقالة حاضر، دیپلماسی فرهنگی به عنوان مجموعه تلاشها و کوششهایی که برای درک ، مطلع ساختن، مشارکت دادن و تاثیرگذاردن بر مردم دیگر کشورها که متضمن حفظ و ارتقای سطح منافع ملی با استفاده از ابزارهای فرهنگی به عنوان مؤلفههای کارآمد و قابل انعطاف در سیاست خارجی است مورد ارزیابی قرار میگیرد؛ ابزارهایی که با نفی راهکارهای الزامأ قدرت محور درحل چالشها و مناقشات جهانی و برقرا...
[ 9 ] - سازوکارهای واکنشی شورای امنیت به تجاوز جنسی در روند درگیریهای مسلحانه (با تأکید بر قطعنامه‌های 1325 و 1820 شورای امنیت)
در جریان درگیریهای نظامی در دو دهه‌ی اخیر (2010 - 1990) -به‌خصوص جنگهای داخلی- موارد متعددی از خشونت علیه غیرنظامیان -به‌ویژه تجاوز جنسی- از سوی نیروهای درگیر گزارش شده است. مشکلات اجتماعی ناشی از تجاوزات تا سالها پس از خاتمهی جنگ ادامه داشته است. نهادهای حقوق بشر خشونتهای جنسی بسیاری علیه زنان در افغانستان، بوسنی و هرزگوین، چاد، ساحل عاج، جمهوری دموکراتیک کنگو و اوگاندا گزارش داده‌اند. در...
[ 10 ] - An Overview of Islamic World\'s Geopolitical Position in the Power Game and World Leadership; Opportunities and Challenges
This article studies whether the Islamic world's geopolitics has enough capacity and capability to compete in the power game and world leadership. The results of this article indicate that Islamic world's geopolitics with a lot of economic, military, strategic and ideological capacities is capable enough to compete with great powers in the track to achieve world leadership; on the condition tha...
[ 11 ] - راهبردهای آمریکا در قبال بحران های جاری غرب آسیا و شمال آفریقا: مطالعه موردی داعش
خروج نیروهای زمینی آمریکا از منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا و هم‌زمانی آن با حضور پررنگ‌تر متحدین غربی آمریکا و تجهیز بیشتر متحدین منطقه‌ای آن، نشان از تغییر رویکرد غرب آسیا و شمال آفریقا آمریکا و به‌تبع راهبرد چرخش به شرق این کشور داشت. بنا بر نظر نگارندگان، این راهبرد جدید، راهبرد آمریکا نسبت به بحران‌ها و تحولات غرب آسیا و شمال آفریقا را تغییر داده است گروه تروریستی داعش، نمونه اخیر این بح...
[ 12 ] - چالشها و فرصت‌های پیش روی دیپلماسی تمدنی ایران در منطقة آسیای مرکزی و شبه‌قاره: پیشنهادهایی برای پیشبرد بهتر امر
امروزه کشورها با هدف پیشبرد اهداف سیاست خارجی خود از ابزارهای مختلفی استفاده می‌کنند. در این زمینه منابع و قدرت فرهنگی و تمدنی که از آن به‌عنوان قدرت نرم نیز نام برده می‌شود، می‌تواند تاکتیک مؤثری برای پیشبرد اهداف سیاست خارجی یک کشور باشد. ایران نیز قادر است در منطقة آسیای مرکزی دیپلماسی تمدنی را به‌کار گیرد. دلایل این امر چندگانه بوده و ناشی از تسلط حکومت‌های ایرانی و اس...
[ 13 ] - آینده پژوهی و مدلسازی نرم افزاری روابط ایران و انگلستان از منظر مؤلفه های قدرت هوشمند با تمرکز بر جغرافیای سیاسی ایران
جغرافیای سیاسی به طور کل درگیر تحلیل فضایی پدیده های سیاسی است ضمن اینکه به اختصاصات فضایی فرآیند سیاسی نیز توجه دارد. در جغرافیای سیاسی مفهوم منطقه، یک فضای جغرافیایی است که از یک سلسله پدیده های مشابه و عوامل پیوند دهنده در محیط تشکیل شده است که دارای یک شخصیت جغرافیایی یکپارچه و متمایز از دیگر مناطق است. در این تحقیق، قدرت هوشمند جمهوری اسلامی ایران و ارائه یک مدل مهندسی شده در روابط فی مابی...
[ 14 ] - تنش میان منافع کشورهای عضو و هنجارهای اروپایی: تحلیل نظری فرایند تصمیم‌گیری سیاست خارجی و امنیتی مشترک اتحادیة اروپا (براساس نظریات بین‌حکومت‌گرایی لیبرال و جدید)
سیاست خارجی و امنیتی مشترک نقطة عطفی در تاریخ همگرایی اتحادیة اروپا محسوب می‌شود که به موجب معاهدة ماستریخت متولد شد. براساس مفاد مندرج در معاهدة ماستریخت توسعه و تحکیم دموکراسی، حاکمیت قانون، احترام به حقوق بشر و آزادی‌های بنیادین به‌عنوان اهداف سیاست خارجی و امنیتی مشترک ترسیم شدند. از این زمان به بعد اتحادیة اروپا خود را به‌مثابة «قدرتی هنجاری» مطرح کرد.این رونددر معاهدات اصلاحی بعدی اتحادیه...
نویسندگان همکار