مهدی مطیع

دانشیار گروه علوم و قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان.

[ 1 ] - تبیین جایگاه رحمت الهی در احادیث قدسی با استفاده از روش تحلیل محتوا

روش تحلیل محتوا، روشی است که نوشتار حاضر جهت دستیابی به آموزههای حدیث قدسی در باب رحمت الهی، به کار گرفته، احادیث قدسی با موضوع رحمت خداوند را مورد مطالعه قرار میدهد و با بررسی دیدگاههای اعتقادی احادیث قدسی، جایگاه رحمت خداوند در این دسته از احادیث را تبیین خواهد کرد. بارزترین صفت خداوند در میان احادیث قدسی، صفت رحمت اوست. این صفت که نقشی محوری در میان احادیث صفات بر عهده دارد، بسیاری دیگر ا...

[ 2 ] - تحلیل آراء معاصر در تبیین آیه محکم و متشابه

از جمله پژوهش های قرآنی مطمح نظر مفسران و دانشوران علوم قرآنی، تبیین موضوع «محکم و متشابه» در قرآن است؛ که هفتمین آیه از سوره آل عمران بدان اشاره دارد. از آنجا که شناخت موضوع محکم و متشابه در پرتو دیدگاه ها و برداشت هایی است که توسط قرآن پژوهان از این آیه ارائه گردیده، این پژوهش با ارزیابی دیدگاه های قرآن پژوهان معاصر، نگرش ایشان در حوزه هایی مانند چگونگی آیات متشابه، تعریف و چیستی تأویل، و کیف...

[ 3 ] - دلالات الإمام الباطل فی القرآن الکریم

None

[ 4 ] - معناداری وقایع زندگی از دیدگاه قرآن و روان شناسی وحدت مدار: مبنایی برای طراحی تمرین های هنری مؤثر

درک و شناسایی معناداری وقایع زندگی، یکی از اساسیترین موضوعات در کیفیت و تحول مثبت زندگی انسان است و همواره در سلامت روانی و رضایتمندی او از زندگی نقش مهمی داشته است. این پژوهش بر آن است تا با بررسی معناداری وقایع زندگی در قرآن و روانشناسی وحدتمدار، به ساختاری مفهومی برسد تا بر اساس آن، تمرینها و برنامههای هنری مؤثر برای استفاده در مداخلات روانشناختی طراحی شود؛ بنابراین، با بررسی مسئلۀ مع...

[ 5 ] - تبیین قرآنی - عرفانی احدیت

احدیت، قلۀ توحید است که سوره توحید این مرتبه را گزارش میکند؛ آن هم در ظاهری سهل و ممتنع و ساختاری سلبی که از معرفیهای اثباتی معمول، متفاوت است. در نوشتار حاضر با روش معناشناختی (واژهشناختی، روابط همنشینی، جانشینی و سیاق) و تحلیل روایات و تفاسیر، مفهوم قرآنی احد، واکاوی و سپس با احدیت عرفانی، مقایسه و موازنه و درنهایت، فضای ادراکی آن به تصویر کشیده شده است. توصیفات سلبی از احدیت به شناخت‌پذی...

[ 6 ] - پیشنهاد الگویی بر متناسب سازی روش های معناشناسی در مطالعات قرآنی

قرآن کریم متنی چندلایه و سرشار از پیچیدگی های زبانی معنایی است . یکی از سطوح این کتاب نیز لایه الفاظ است. بررسی تاریخ علوم قرآنی، بیانگر تلاش های گسترده بشر به منظور کشف معانی الفاظ و ارتباط آن ها با یکدیگر است. یکی از علوم نوبنیاد که دانشمندان علوم قرآن نیز از آن بهره برده اند، علم معناشناسی است. معناشناسی دانشی است که به کشف ساز و کار اجزاء تشکیل دهنده یک متن، به منظور دستیابی به لایه ها...

[ 7 ] - جلوه‌های تفسیر عرفانی قرآن در باب اخلاق منازل السائرین

گرایش به معنویت و نگاه‌های عارفانه دینی در دوره معاصر، نیاز به بهره‌مندی از نگاه‌هایی با تفسیر عارفانه یا رویکرد عرفانی به قرآن مجید علاوه بر آن‌که زبان این کتاب را برای فهم مخاطبین امروز قابل دستیابی می‌نماید، بلکه سبب می‌شود تا پیام‌ها و مفاهیم اخلاقی ـ تربیتی مطرح شده در آیات شریفه به‌صورت کاربردی استخراج و درک گردد. در بازار ارائه مکاتب مختلف عرفانی آن دسته از منابع که مطابقت بیشتری با مفاه...

[ 8 ] - کاربرد نظریۀ شبکۀ معنایی در مطالعات قرآنی (میدان معناشناسی امر، اراده، مشیت)

واژه‌ها همواره در بافت‌های کاربردی خود، با یکدیگر ترکیب شده و عبارت‌های مختلفی می‌سازند؛ این ترکیب و ارتباط، در هیچ زبانی، تصادفی و بدون قاعده نیست و روابط معناداری میان واحد‌های هر زبان حاکم است. در قرآن کریم نیز، کاربرد هر واژه در آیات، حکیمانه و هدفمند است و با کنکاش و بررسی ارتباط واژه‌ها با یکدیگر، می‌توان مفهوم هر واژه را در ارتباط با دیگر واژگان و در یک نظام معنایی تعیین نمود. تحقیق حاضر...

[ 9 ] - تحلیل روایت شناختی داستان حضرت مریم در قرآن کریم

یکی از ساختارهای قرآن برای بیان معارف، داستان‌پردازی است. قرآن کریم نیز مانند سایر کتب آسمانی برای آموختن قانونمندی-های هستی به آدمی و انذار و تبشیر وی و نیز اِخبار از سرگذشت پیشینیان و حکایت پیامبران از داستان بسیار بهره برده است. از جمله این داستان‌ها، روایت حضرت مریم(س) است که به دلیل اشتمال آن بر نشیب و فرازهای گوناگون و ماجراهای خارق‌العاده از جمله ولادت‌طفلی بدون پدر و سخن‌گفتن وی در گاهوا...

[ 10 ] - تحقق مفهوم قرآنی «قسط» در فضای شهری

Studies of urban space is expanding but what is important is explanation of it in national and local scales, according to the context of society and culture. The main book of Islam, which is associated with Iranian's culture, is "Quran". Therefore, the use of theoretical concepts of indigenous issues on the ballot in the Quran can be helpful in urban management. One of the aspects of the soc...

[ 11 ] - تحلیل آراء معاصر در تبیین آیه محکم و متشابه

[ 12 ] - میقات موسی در قرآن

هنگامه تقرب به پروردگار در اصطلاح عارفان قرآن‌پژوه «میقات» نام دارد، میقات حضرت موسی در سوره اعراف طی دو قالب «ساختاری: گزارش میقات مقدماتی به مدت سی شب و تکمیلی به مدت ده شب» در آیه 142 از سوره اعراف، و مرحله محتوایی گزارش «تقاضای رؤیت توسط موسی و پاسخ پروردگار» در آیه 143 از همین سوره، مطرح شده است. در این رابطه سه دیدگاه 1- تقاضای دیدار حسی یعنی رؤیت پروردگار با چشم سر به ن...

[ 13 ] - میقات پیامبر خاتم در قرآن

این پژوهش ضمن تحلیل کیفیت میقات و معراج خاتم پیامبران و بررسی دیدگاه مفسران قرآن، با توجه به آیه اول از سوره اسراء و آیات هفتم تا هجدهم سوره نجم به این نتیجه رسیده که میقات پیامبر خاتم در بالاترین مراتب تقرب پدیده‌ای به نام معراج را سبب گشته که از منظر قرآن از عبودیت مطلق و تسلیم محض بودن پیامبر در مقابل پروردگار نشأت گرفته و تا آنجا پیش رفته که ایشان را لایق سلام و صلوات ویژه الهی گردانیده است...

[ 14 ] - رابطه کاربرد شناختی فواصل آیات با محتوای آن(مطالعه موردی فلاح)

یکی از شاخه‌های مهم در دانش زبان‌شناسی، کاربردشناسی است؛ که برشناسایی منظورگوینده یا نویسنده متمرکز شده و ابزار مهم آن عناصر بافت درون زبانی و برون زبانی است. از طرفی یکی از موضوعات چالشی در دانش علوم قرآن و تفسیر، موضوع اختتام آیات و ارتباط معنایی آن‌ها با محتوای آیه یا سوره است، به گونه‌ای که گاهی جملات واحد در پایانه آیات با یک صورت در کاربردهای مختلف دارای نقش‌های گوناگون می‌گردد و هر یک مق...

[ 15 ] - Qur'anic reading of the meaning of "architecture" according to the Sharif verse 61 Hood

The Holy Quran is the guidebook of life and the architecture is the container of human life. The Architecture take shapes of life.The concepts outlined in the Holy Quran as a guide to life can help to produce theoretical concepts in the field of architecture. This study explores the realization of the concept of the word "Eimara" in the Quran and seeks to ask: what are the meanings of architec...