مقالۀ پیشِ رو م یکوشد بر پایۀ سناریوپردازی که یکی از مه م ترین رو ش های تحلیلآیند ة گروه ک ها ی تکفیری چون » آیند هپژوهی است، به این پرسش اصلی پاسخ دهد کهداعش و جبهۀ النصره در خاورمیانه به چه سمت و سویی خواهد رفت؟ به عبارت دق ی ق تر ،جریا نهای تکفیری چگونه پیش خواهند رفت و کدام تمایلات مردمی وضعیت این نظا مها رابه نظر م یرسد در این خصوص پنج سناریو را م یتوان مطرح ساخت «؟ در آینده رقم خواهد زدکه ...

بنیادگرایی به معنای دفاع سرسختانه از هویت تهدید شده به شیوه خردستیزانه و ستیزه جویانه است که هدف از آن رجعت به بنیادهای اولیه دین از طریق تفسیر ظاهری کتب مقدس می باشد. بنیادگرایی اصطلاحی است که از مسیحیت وارد یهودیت و اسلام گردیده است. این پدیده نوظهور و مباحث پیرامونی آن که از دهه 1980 مورد توجه بیش تر محافل علمی، دینی و سیاسی قرار گرفته است امروزه نه تنها از درجه اهمیت آن کاسته نشده است، بلکه...

از واقعۀ 11 سپتامبر سال 2001، بنیادگرایی اسلامی به بحثی محوری در جهان سیاست تبدیل شده است. بنیادگرایان اسلامی، خواهان تفسیر مجدد اسلام به منظور کاربرد آن در اهداف خاص سیاسی هستند. برنارد لوئیس، خاورشناس انگلیسی- آمریکایی، در بررسی سرچشمه‌های جریان‌های بنیادگرا به ریشه‌های خشم مسلمانان از غرب پرداخته که به زعم وی، به تقابل بین اسلامبا مدرنیته غرب منجر شده است. در این مقاله، هدف بررسی نظرات لوئیس...

تحولات موسوم به بهار عربی و پیامدهای قابل توجه آن در ابعاد سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، معادلات سیاسی در خاورمیانه را دستخوش تغییر کرده است. نقش بارز گروه‌های بنیادگرای اسلامی و تروریستی چون القاعده و داعش در تحولات اخیر بویژه در جنگ داخلی سوریه و بحران عراق سیمای سیاسی خاورمیانه را به کلی دگرگون کرده است. خشونت عریان داعش در مقابله با گروه‌ها و کنشگران دیگر در این کشورها و تقویت و رشد پایگاه سیاسی...

یکی از دلایل پایان استعمار در خاورمیانه نضج گرفتن احساسات ملی گرایانه بود. مصر پیشرو برنامه‌های ناسیونالیسم در جهان عرب بود. ناسیونالیسم در سوریه و عراق در قالب حزب بعث و توسط رهبرانی نظامی ظهور یافت. ناسیونالیسم نتوانست دستاوردهایی که در غرب ایجاد کرد را در خاورمیانه ایجاد کند. اگر بر عمق و اجتماعی بودن چنین ادعای ناسیونالیستی چشم بپوشیم، باید اذعان کنیم ظهور دولت‌های ملی با جغرافیای سیاسی جدی...

سلفی گری، جریان نوظهور اصلاح طلبی است، برخاسته از دل اصحاب حدیث که در سراسر جهان در حال رشد و نمو است. آنان با استناد به حدیث «لایصلح آخرهذه الامه الا بما صلح اوّلها»، بر این باورند که در طول قرون، پیام اصیل و کامل الهی، خلوص خود را از دست داده و بدعت ها فزونی گرفته، از این رو باید به راه و روش گذشتگان پاک کردار بازگشت. علاوه بر آن، فهم متون دینی هم باید به همان روشی - نقلی - برگردد که در سلف (ق...

باوجودِ سلطه گفتمان ضد تروریسم و توجیه حمله امریکا به افغانستان و عراق پس از 11سپتامبر2001، تروریسم تکفیری به یکی از بزرگ‌ترین معضلات خاورمیانه بدل گشت و دولت‌ها و جوامع مختلف را درگیر خود ساخت. پرسش اصلی مقاله این است که چگونه گفتمان مبارزه با تروریسمِ برآمده از فاجعه یازده سپتامبر موجب ظهور و صعود گروه‌های تکفیری جدید همچون داعش شد. فرضیه ما این است که گفتمان مبارزه با تروریسم، تهدیدی از تروریس...

انقلاب اسلامی و گفتمان آن، با توجه به داشتن شاخصه‌هایی از جمله تاکید بر اسلام ناب، تاکید بر همگرایی اسلامی، استکبار ستیزی، مبارزه با اسرائیل، عقل ورزی و گفتگومحوری در سطح کشورهای اسلامی و نیز در سطح جهان تاثیرات و بازتاب قابل توجهی داشته و دارد، از طرفی جریان‌های تکفیری، با توجه به داشتن ویژگی‌هایی نظیر نقل‌گرایی، عقل ستیزی، خشونت گرایی، قشری گری، تکفیر برخی از مسلمانان و ... چالش‌های متعددی را...

بذرهای افراط‌گرایی در اسلام، از آغازین سال‌های آن و با ظهور گروه‌هایی همچون خوارج، افشانده شد و به مرور، بارورتر گشت. امروزه، گروه‌های تکفیری با اقدامات خشونت‌بار گسترده، به نماد افراط‌گرایی تهدیدآفرین در سطح جهانی تبدیل‌ شده‌اند و به وحشت همگانی از طریق ترور کم‌سابقه دامن زده‌اند؛ به‌گونه‌ای که در این راستا، اغلب افراد و گروه‌ها را از دم تیغ می‌گذرانند(مسئله)؛ موضوعی که نیازمند پژوهش‌های بیشتر...

از دهه 1990 به این سو، تعارضات و شکاف‌های سیاسی و اجتماعی عمدتا شکل هویت بنیاد قومی، مذهبی و منطقه‌ای- محلی یافته و از حالت صرفا طبقاتی خارج شده اند. به تاثیر از پدیده های همچون جهانی شدن و انقلاب ارتباطات، هویتها و کنشگران غیر طبقاتی، آگاه تر و سیاسی ش در این تحقیق، نگارندگان با روش تحقیق تبیینی- علی و با رویکرد جامعه شناختی سیاسی-تاریخی در صدد ارائه پاسخ تحلیلی به این پرسش هستند: از منظر شکاف...