فعالیت دولتها در فضای ماورای جو که از اوایل دهه ی 60 سیر صعودی به خود گرفت، لزوم قاعده مند ساختن این فعالیتها را بیش از پیش جلوه گر ساخت. از همان ابتدا روشن بود که هر چند معدودی از فعالیتهای فضایی فقط حقوق و منافع چندین کشور خاص را تحت تأثیر قرار می دهند لیکن عمده ی این فعالیتها، منافع کل جامعه ی بین المللی را متأثر می سازد. در واقع به نظم در آوردن فعالیتهای فضایی و تعیین اصول و قواعد حقوقی حاک...

پرتاب ماهوارة اسپوتنیک 1 در سال 1957 توسط شوروی سابق سرآغاز فعالیت های فضایی دولت ها بهحساب می­آید. اگرچه ابتدا فقط تعداد کمی از دولت ها قادر به پرتاب ماهواره و فعالیت در بخش فضا بودند، اما به تدریج دولت های بیشتری به این صنعت وارد شدند. در کنار فواید بی شمار فعالیت های فضایی برای بشریت، استفادۀ بی رویه از فضای ماورای جو باعث آلودگی فضا و محیط زیست کرۀ زمین شده است. زباله های فضایی نمونۀ بارز ا...

هدف اصلی کنوانسیون مسئولیت، طراحی قواعد و رویه های موثر بین المللی در رابطه با مسئولیت جبران خسارت ناشی از اشیاء فضایی است و نیز اطمینان از تأمین پرداخت فوری ذیل شرایط تعیین شده در این کنوانسیون به قربانیان چنین خسارتی می باشد. در کنوانسیون مذکور دو نوع مسئولیت مورد توجه قرار گرفته است: 1- مسئولیت مطلق یا عینی و 2- مسئولیت ناشی از تقصیر. هر گاه دو یا چند دولت مشترکاً مبادرت به پرتاب یک جسم فضایی...

پرتاب ماهوارة اسپوتنیک 1 در سال 1957 توسط شوروی سابق سرآغاز فعالیت‌های فضایی دولت‌ها بهحساب می­آید. اگرچه ابتدا فقط تعداد کمی از دولت‌ها قادر به پرتاب ماهواره و فعالیت در بخش فضا بودند، اما به‌تدریج دولت‌های بیشتری به این صنعت وارد شدند. در کنار فواید بی‌شمار فعالیت‌های فضایی برای بشریت، استفادۀ بی‌رویه از فضای ماورای جو باعث آلودگی فضا و محیط زیست کرۀ زمین شده است. زباله‌های فضایی نمونۀ بارز ا...

حقوق بین الملل فضا به عنوان مجموعه مقررات سازمان دهنده فعالیتهای بشری در فضای ماورای جو در سالهای اخیر و در اثر افزایش اکتشافات و استفاده از امکانات تکنولوژیک و تجاری فضا در کانون توجهات محافل حقوقی قرار گرفته است. در این میان ، ورود سازمانهای بین المللی ، شرکتهای خصوصی و حتی افراد حقیقی به عرصه استفاده های تجاری از فضا به نحو فزاینده ای بر تعداد بازیگران فعالیتهای فضایی و به تبع آن بر پیچیدگی...

زباله­های فضایی تهدیدی برای امنیت فعالیت­های فضایی به شمار می­روند. قوانین فعلی حاکم بر اکتشافات بشر در فضای ماورای جو در تبیین راهکارهایی برای جلوگیری از افزایش میزان      زباله­های فضایی کارآیی چندانی نداشته و نیازمند انعطاف پذیری و اعمال تغییراتی هستند که با توجه به فرآیند رو به رشد فعالیت های فضایی در شرایط فعلی مانع از افزایش زباله­های فضایی گردند. از سوی دیگر مفاهیمی ویژه مثل "شیی فضایی" ...

مشارکت زیان دیده از فعالیت‌های فضایی در ورود یا تشدید خسارت، در تعیین مسئولیت بین‌المللی ناشی از خسارت وارده تأثیرگذار است. این مشارکت که تنها در قبال خسارت‌های ناشی از اشیای فضایی که در مکانی غیر از فضای ماورای جو _زمین و هوا_ وارد می‌شود، پذیرفته شده است، بسته به میزان مشارکت زیان دیده، سبب کاهش یا معافیت از مسئولیت بین‌المللی خواهد شد. با این حال، در مواردی که خسارت به واسطه ارتکاب یک عمل مغ...

سیاست­گذاری فضایی، فرایند تصمیم­سازی یا تصمیم­گیری در خصوص خط مشی­ها و کاربست رهنمود­های عمومی یک دولت یا گروهی از دولت­ها برای کاوش و بهره­برداری از فضای ماورای جو است. اثر مؤلفه­های سیاسی بر کاوش و بهره­برداری از فضای ماورای جو بر کسی پوشیده نیست؛ رقابت راهبردی دو ابرقدرت میانه­ی قرن بیستم و اولویت­بندی کاوش فضا برای دستیابی به برتری سیاسی و ایدئولوژیک از سوی آنان موجبات رشد و شکوفایی صنعت فض...

در سال‌های اخیر و در رویه جدید صنعت فضایی انتقال مالکیت و اجاره اشیاء فضایی موجود در مدار، خصوصاً ماهواره‌ها، افزایش یافته است. این در حالی است که در هیچ‌یک از اسناد حقوق بین‌الملل فضایی اشاره‌ای به ممنوعیت انتقال مالکیت و اجاره اشیاء فضایی موجود در مدار نشده است؛ بنابراین، در این مقاله با پذیرش آزادی انتقال مالکیت و اجاره اشیاء فضایی موجود در مدار درصدد آنیم که در پرتو اسناد حقوق بین‌الملل فضای...

اصل میراث مشترک بشریت یکی از نمونه های بارز دستاوردهای تدوین و توسعه حقوق بین الملل در چارچوب اقدامات ارگان های سازمان ملل متحد است که در راستای تحقق اصول عدالت و برابری، همبستگی میان ملت ها و نظم نوین بین المللی اقتصادی، در اسناد بین المللی همچون معاهده 1967 در مورد اصول حاکم بر فعالیت دولت ها در کاوش و استفاده از فضا، کنوانسیون 1982حقوق دریاها، اعلامیۀ جهانی 1997 یونسکو در مورد ژنوم انسانی، ک...