باورها و مراسم آیینی نقشی فراگیر در تحولات و تغییرات فضاهای شهری از یک طرف، و پایایی و ماندگاری آنها از سوی دیگر، داشته‌اند؛ چنانچه امروزه می‌توان تاثیرات باورها و مراسم آیینی را در ساختار و پیکره شهر مشاهده کرد. از سویی دیگر، مراسم عزاداری حسینی و تعزیه در طول زمان در بافتار فرهنگی و ساختار کالبدی ایران وجود داشته و به مثابه عنصری فرهنگی جاودان و ماندگار بوده است که ایام عزاداری حسینی تاکیدی ب...

این مقاله حاصل تأمل در یکی از بیت‌های داستان فرود در شاهنامه است که در آن به ضبط، معنا و تحلیل این بیت پرداخته شده است. با استفاده از روش استقراء و با یافتن شواهدی از شاهنامه نشان داده شده است که مقصود از واژه سرخ در این بیت، زر سرخ و مقصود از واژه کبود همان لاجورد کبود است. سپس دلایل و شواهدی در جهت توأم بودن آن‌ها در طبیعت و حین کاربرد به عنوان اشیای زینتی و قیمتی در ساخت دخمه و تابوت و سایر ...

فیلم مستند «باد جن» ساخته ناصر تقوایی، به بازنمایی مراسم «زار» در جنوب ایران می‌پردازد. در این مقاله نویسندگان تلاش کرده‌اند تا با تحلیل ارتباطی متن این فیلم، به این پرسش‌ها پاسخ دهند که: کدامیک از ابعاد این مراسم در این فیلم بازنمایی شده‌اند؟ آیا فیلم باد جن توانسته کارکردهای اجتماعی این مراسم را مستند کند؟ و مهم‌تر اینکه آیا این مراسم معنایی ملموس به زندگی افراد می‌بخشد؟ برای این منظور از سنت...

مقدمه: واقعۀ عاشورا نماد تاب‌آوری امام‌حسین(ع) و یارانش در مصیبت بزرگ جهان اسلام است. آیین سوگواری حضرت همواره از دیرباز در شهرهای ایران باشکوه برگزار می­شود. به نظر برگزاری این مراسم با تاب­آوری جامعه در برابر سوانح رابطۀ معناداری داشته باشد. لذا، در مقالۀ حاضر به بررسی نقش مناسک آیینی و کالبدی ماه محرم در تاب­آوری اجتماعی در برابر سوانح در محلۀ بریانک منطقۀ 10 تهران پرداخته می‌شود.   روش: در ...

دستبافته ­های ترکمن نمادی از فرهنگ و تفکر مردمانی است که باور و اعتقاداتشان را بر آثار مختلف زندگی متجلی می‌سازند. با توجه به نقش کاربردی یکی از انواع دستبافته­های ترکمنان موسوم به آسمالیق در مراسم ازدواج و حضور نقوش متنوع و نمادین مرتبط با این مراسم و سایر اعتقادات ایشان بر این دست­بافته­ها، هدف از مقاله شناسایی نقوش رایج آسمالیق­های ترکمن در راستای دستیابی به ویژگی بصری و اعتقادی نقوش آسمالیق...

در سده چهارم هجری، آل بویه ایرانی تبار موفق شدند گستره وسیعی از سرزمین­های عباسی را به اطاعت خود در آورند. ریشه ایرانی این سلسله، به همراه روح حاکم بر جغرافیای ایران آن روزگار که بخشی از جریان شعوبی گری را در ضمن بازگشت به عصر سلطانی ایرانیان نمایندگی می کرد، دست مایه ای شد تا فضای حکمرانی حتی در عراق، نمایی ایرانی به خود ببیند. گواه این امر، رسومی دولتی بود که بازنمایی از آیین­های کهن شاه و در...

موضوع مورد پژوهش عبارت است از "ساماندهی فضای شهری میدان بهارستان". -میدان بهارستان جلوخان سه باغ بزرگ شهر بوده که در بستر تاریخی خود تبدیل به یک میدان شده و از ابتدا حمل تفریح، انجام مراسم مذهبی و آیینی مثل قربانی نمودن شتر توسط شاهان قاجار در مراسم عید قربان و بعدها نیز بواسطه استقرار سینماهایی در جوار آن، در خیابان جمهوری(شاه آباد سابق) و نیز وجود کافه قنادی های معتبر و نزدیکی با خیابان لاله ...

دهستان دشت خاک در فاصلۀ 30 کیلومتری از شهرستان زرند، 105 کیلومتری مرکز استان کرمان و در جهت جغرافیایی شمال شرقی آن قرار دارد. یکی از اهّم مشکلات منطقۀ کویری دهستان دشت خاک، خشک‌سالی و بی‌آبی است. مراسم باران­خواهی که خاستگاه آن مناطق کم­باران و خشک است، بیانگر نوعی ناتوانی انسان در مقابل قوای طبیعی است. با توجه به این‌که خشک‌سالی و کم‌بارانی در اکثر مناطق ایران حاکم بوده و مردم در تغییر شرایط مو...

چکیده: با بررسی نقش پرندگان بر روی سفال های یک منطقه؛ همچون نقش حیوانات؛ می توان به موقعیت اقلیمی آن منطقه پی برد و از سوی دیگر نتیجه گرفت که چه پرندگانی در مراسم و سنت هایی آیینی نقش داشته اند و کدام نقوش تحت تأثیر تقابلات فرهنگی منطقه ای و فرا منطقه ای بوده است. از بررسی 78 اثر نقوش پرندگان به 5 گروه ؛ 1. شترمرغ ؛ 2. مرغ ماهی خوار؛ 3. مرغابی؛ 4. غاز و 5. قرقی، بوقلمون، گنجشک، و مرغ می باش...

اسماعیلیان نخستین پس از مرگ اسماعیل بن جعفر، نص امامت را بر فرزندش محمد نهادند و از امامیه جدا شدند؛این جماعت پس از چند قرن موفق شدند؛خلافتی شیعی را در سال 297ه از مغرب به بار نشاندند و در سال 358ه فاتحانه مصر را تصرف کرده و دامنه نفوذ دولت شیعی اسماعیلی مذهب را تا مغرب،یمن،شام،ایران،عراق و حتی هند بگسترانند، رسمی شدن کیش اسماعیلیه نخستین، نتیجه عزیمت فرهنگی فاطمیان به مصر بود. در طی تاریخ فره...