یکی از شگردهای بررسی آثار جاودانی، نقد آن‌هاست. در نقد این شاهکارها، هم روساخت و شکل آثار ادبی واکاوی می‌شود و هم زیرساخت معنایی ـ عاطفی آن‌ها. در این مقاله، بیشتر از نقد اسطوره‌ای و اجتماعی و تاریخی که مربوط به ژرف‌ساخت آثار ادبی است، در پاسخ به ناقدان شرقی و غربی شاهنامه استفاده خواهد شد. از حدود هزاروپانصد سال پیش، در سراسر جهان، متفکرانی دربارۀ ادبیات ایران پژوهش کرده‌اند و در این میان، حما...

یکی از مهم ترین شعایر دینی که در میان اقوام و ملل مختلف به شیو ههای گوناگون رواجداشته و دارد، آیین قربانی است. این آیین که خود دربردارندۀ بخ شهای مختلف و دارایگوناگونی های بسیار در زمینۀ موضوع، چگونگی و هدف قربانی است، مضمون تحقیقپژوهشگران دین شناس بوده است. این محققان در طی دو سدۀ گذشته رهیاف تهای متنوعی،همچون رویکرد جامعه شناختی، روان شناختی، اسطوره شناختی و پدیدارشناختی را دربررسی این آیین ب...

چکیده  رمان همسایه­ها یکی از رمان­های سه­گانهء « احمد محمود» نویسنده­ء اقلیم جنوب ایران است. احمد اعطا (محمود) در این رمان نقش روشنفکران را در زندگی فرودستان در جوامع تحت استعمار بسیار تاثیرگذار می­داند. شرق­شناسانی چون اسپیواک، هومی بابا، ادوارد سعید و همفکرانشان با مطالعهء روش­های استعمار و تاثیر آن در جوامع، به معرفی شیوه­ها، عواقب و عوارض آن پرداخته­اند. در این مقاله، رمان همسایه­ها، اثر ا...

پژوهش حاضر به تلاش کاریل چرچیل و ادوارد باند برای پیاده سازی شگردهای بیگانه‌سازی برشت در نمایشنامه‌های آنان - به ترتیب جنگل دیوانه و سرخ، سیاه و نادان – می‌پردازد. به‌منظور ایجاد تفکر نقادانه و عینی، و نیز حصول عمل برای تحول مثبت، هر دو نمایشنامه‌نویس از شگردهای بیگانه‌سازی برشتی، شامل شخصیت‌پردازی، پایان‌گشودگی، ساختار اپیزودیک و رسانه‌های سمعی و بصری مدد می‌جویند. این شگردها به نمایشنامه‌نویس...

نویسندگان این مقاله دو نمایش نامده ملودی شهر بارانیا ثدر اکبر رادی و احمق اثر ادوارد باند را بدر مبندای نقدد جامعه شناختی و در نظرگرفتن اوضاع اقتصادی و بافت تاریخی-اجتماعی قرن بیستم ایران و قرن نوزدهم انگلستان مورد بررسی قرار داده اند تا نشان دهند که این دو نمایش نامه نویس طرز تفکر مشابهی دارند و وضایت اقتصادی افراد را عامل مهم و تعیین کننده در شکل گیری ویژگی های انسانی و رفتاری ایشان می دانند....

مطالعات پسااستعماری یکی از حوزه­های مطالعات جدید در مورد کشورهای موسوم به جهان سوم و نگرشی انتقادی به مجموعه­ای از رهیافت­های نظری است که با تأکید بر پیامدهای استعمارگرایی به تحلیل گفتمان استعماری می­پردازد. ادوارد سعید، بنیان­گذار واقعی نظریۀ پسااستعماری در کتاب شرق­شناسی­اش بر این اصل تکیه دارد که متفکران غربی، عمدتاً تصویر نادرستی از مشرق به مثابۀ «دیگری» مطرح کرده­اند. وی بر این باور بود که ...

در میان رویکردهایی که درباره تفسیر و تبیین دین پدید آمد، گرایش عقل‌گرایی از آن جهت که در تبیین دین، پیدایش و تحول آن را همچون جلوه‌هایی از تغییر و تکامل فکر و عقل انسان دانسته و تحول و تکامل دین را با تحولات ذهنی بشر یکی می‌داند، قابل‌توجه بوده‌است. این رویکرد، دین را پاسخی به نیاز شناختی انسان می‌داند. دین در این رویکرد انسان‌شناسانه، محصول تلاش انسان اولیه برای شناخت اشیاء و رویدادهای محیط اط...

  یکی از حوزه‌های نوظهور جامعه‌شناسی که در سه دهۀ اخیر، از پیشینۀ پرباری برخوردار شده است، عواطف است. در دید اجتماعی، عاطفه فرایندی است که در آن کنشگران، موقعیت‌های واقعی یا تخیلی اجتماعی را ارزیابی نموده و به آنها واکنش نشان می‌دهند. در این حوزه، عاطفه به عنوان منبع سوگیری و در مقابل خرد، تلقی نمی‌شود؛ بلکه نیرویی است که جریان تعامل را پیش می برد. نظریه پردازان این حوزه، بر نحوۀ ورود عاطفه در ...

مطالعات نشان می‌دهد تحلیل مسلط دربارة دلایل شکل­گیری جریان تکفیری در چارچوب واکنش به مدرنیسم و جهانی­شدن پس از دهة 90 میلادی است. با وجود نکات قابل توجه در این رهیافت، به‌نظر می­رسد توانایی کمی در پاسخگویی به سؤالاتی وجود دارد که از یک طرف به چرایی شکل‌گیری این گروه­ها در یک دورة تاریخی خاص و متأخر و از سویی دیگر به‌نسبت این جریان­ها در سطح هستی­شناختی و معرفت­شناختی با غرب به‌عنوان یک مفهوم ار...

پس از وقایع یازده سپتامبر سال 2001 هجمه علیه مسلمانان در رسانه ها و ادبیات غربی به شدت افزایش یافت. این هجمه عمدتا به شکل تصویر سازی های کاذب از مسلمانان صورت می گرفت. هر چند این تصویر سازی ها موضوع جدیدی محسوب نمی شد و سابقه ی دیرینه ای در فرهنگ غربی داشته است. غربی ها از قرن های گذشته اسلام و مسلمانان را به عنوان دیگری بازنمایی می کردند و هویت اروپایی خود را بر مبنای تقابل با اسلام قرار می دا...