تفاوت ساختار زبان متن با زبان ترجمه یکی از مشکلات مترجم به شمار می‌رود. تفاوت ساختاری در ضمایر جنسیّتی Gender-specific pronoun)) در زبان فارسی و عربی چنان مایة ابهام‌ است که مترجم ناچار می‌شود توضیح اضافی دهد. این رفتار مترجم «تصریح» (Explication) نام دارد. در واقع، مترجم اطّلاعاتی را که در متن اصلی نیست، در ترجمة خود می‌آورد تا معنای متن را روشن‌تر سازد. این پژوهش در پی آن است که با روش تحلیل کمّ...

بعد از زبان عربی و فارسی سومین زبان جهان اسلام ترکی است. ازاین‌رو، عالمان و اندیشمندان عثمانی در کنار تألیف آثار به ترجمة متون از عربی و به‌ویژه‌‌ فارسی به ترکی عثمانی نیز پرداختند. از قرن دهم به بعد بیش از صدها اثر مهم از فارسی به ترکی عثمانی ترجمه شده است. این روند هنوز در ترکیه ادامه دارد. اما درست برعکس این روند، تعداد متون ترجمه‌شده از ترکی عثمانی به فارسی به تعداد انگشتان دست هم نمی‌رسد. ...

شعر فارسی،از اوائل سدة سوم هجری، در قالب عروض عربی سر برآورد، و در ترکیبهایی ساده و نسبتاً ابتدایی، و مضامینی گاه بسیار ناپخته این سو و آن سو پراکنده شد. مقاومت و سپس پویایی اینی شعر نو پا، در برابر شعر استوار و دیرپای عربی که از آبشخور شعر جاهلی و بخصوص قرآن کریم سیراب می شد، خود پدیده ای ست شگفت آور. پیداست که سخن سرایان ایرانی- تقریباً همه بدون استثناء – بر زبان و شعر عربی آگاهی تمام داشتند و ...

قرآن به عنوان مهم ترین منبع دینی مسلمانان، همواره کانون توجه دانشوران مسلمان و غیرمسلمان بوده است و تاکنون مترجمان بسیاری، با اهداف و اغراض متفاوت، دست به ترجمة آن زده اند. در مقالة حاضر، ضمن بیان عقاید و اهداف فرقة قادیانیه، یکی از ترجمه های آلمانی قرآن این جنبش را که تحت نظارت میرزا بشیرالدین محمود احمد، خلیفة دوم فرقة قادیانیه، صورت گرفته است، مورد نقد و بررسی قرار می گیرد. نتایج این بررسی ن...

رسالة قشیریه اندکی پس از تألیف برای استفاده فارسی زبانان نخست به دست ابوعلی بن احمد عثمانی و پس از مدّتی ترجمة مذکور اصلاح یا ترجمه‌ای دیگر از رسالة قشیریه فراهم گردید. برای نخستین بار فروزانفر در سال 1345 این کتاب را بر اساس نسخة کتابخانة لالا اسماعیل و نسخة موزة بریتانیا و با کمک از متن عربی، آن را تصحیح کرد. آموزشی بودن کتاب و برخی سهوها، دیگران را برانگیخت تا تصحیح دیگری از اصل عربی و از ترج...

برگردان آثار ادیبان عارف و شاعران سالک به سبب پیچیده‌گویی‌ها و کاربست رموز و اصطلاحات خاص، همواره یکی از چالش‌های فراروی مترجمان بوده است. غزلیّات شمس که مجموعة سروده‌های عرفانی مولاناست، تاکنون چندین بار به زبان عربی برگردانده شده ‌است. از جملة این ترجمه‌ها، ترجمة «محمّد سعیدجمال‌الدّین» است که به صورت گزیده‌ای از غزلیّات شمس ارائه گردیده‌ است. در این پژوهش، با روشی توصیفی ـ تحلیلی در نقد ترجمه سع...

ترجمة لفظ‌به‌لفظ آثار ادبی به‌ویژه آثار آن دسته از ادیبانی که افکار فلسفی و دینی را در نوشته‌های خود بیان می‌کنند، همواره دشواری‌ها و چالش‌هایی را پیش‌ رو داشته ‌است. از جملة این چالش‌ها می‌توان به مواردی اشاره کرد که در سطح جمله‌ها و ساختار آن‌ها‌ و هم‌چنین در سطح معادل‌یابی در فرایند ترجمة لفظ‌به‌لفظ این متون روی می‌دهد. کتاب البدائع والطّرائف نوشتة ادیبِ فیلسوف جبران خلیل ‌جبران است ک...

قرآن به عنوان مهم‌ترین منبع دینی مسلمانان، همواره کانون توجه دانشوران مسلمان و غیرمسلمان بوده است و تاکنون مترجمان بسیاری، با اهداف و اغراض متفاوت، دست به ترجمة آن زده‌اند. در مقالة حاضر، ضمن بیان عقاید و اهداف فرقة قادیانیه، یکی از ترجمه‌های آلمانی قرآن این جنبش را که تحت نظارت میرزا بشیرالدین محمود احمد، خلیفة دوم فرقة قادیانیه، صورت گرفته است، مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد. نتایج این بررسی ن...

متون داستانی از معدود انواع ادبی است که بیش از انواع دیگر حاوی عناصر فرهنگی و بومی است و این امر جایگاه خاصی در پژوهش‌های ترجمه از منظر نظریه‌پردازی و راهکارهای ترجمه یافته‌است. از جمله متون ادبی، رمان بوف کور یکی از آثار ادبیات معاصر فارسی است که مؤلفه‌های فرهنگی بسیاری را در جای‌جای آن می‌توان دید که در امر ترجمه، مترجم را با چالش‌های فراوانی روبه‌رو می‌کند. این رمان برجسته در سال 1976 میلادی...

ارزیابی ترجمه یکی از روش‌های نقد است که به ‌منظور تشخیص سطح کیفی متون ترجمه‌ به‌کار گرفته می‌شود. معمولاً پس از آنکه متون ترجمه شد، ویراستاران به ارزیابی و تدقیق متون ترجمه‌ می‌پردازند. لذا ویراستار متون ترجمه‌شده باید به دو زبان مبدأ و مقصد تسلط کافی داشته باشد تا بتواند علاوه بر ویرایش متن مقصد، آن را به‌ لحاظ معادل‌یابی نیز ارزیابی نماید. در این پژوهش، درصدد آن هستیم تا بر اساس الگوی ارزیابی ...