هدف مقاله توصیفی تحلیلی حاضرکه با روش کتابخانه‌ای تهیه شده است، بررسی مقایسه‌ای زوایایی از مقوله هویت در بینش جامعه‌شناسان و دیدگاه مولوی بر اساس داستان مارگیر از کتاب مثنوی معنوی است. پرسش اصلی این است که نقاط اشتراک و افتراق جامعه‌شناسان و مولانا درباره هویت چیست؟ یافته‌های نظری نشان می‌دهد، اغلب جامعه‌شناسان، هویت را امری نسبی می‌دانند که از تعاملات برخی از متغیّرهای محیطی و اجتماعی مانند طبق...

از جمله پژوهش های قرآنی مطمح نظر مفسران و دانشوران علوم قرآنی، تبیین موضوع «محکم و متشابه» در قرآن است؛ که هفتمین آیه از سوره آل عمران بدان اشاره دارد. از آنجا که شناخت موضوع محکم و متشابه در پرتو دیدگاه ها و برداشت هایی است که توسط قرآن پژوهان از این آیه ارائه گردیده، این پژوهش با ارزیابی دیدگاه های قرآن پژوهان معاصر، نگرش ایشان در حوزه هایی مانند چگونگی آیات متشابه، تعریف و چیستی تأویل، و کیف...

شکوا از انواع ادبی است که به جهت احتوا بر احساسات و عواطف فردی از فروع ادب غنایی محسوب می شود . در طول تاریخ ادب فارسی ، شاعران و نویسندگان بی شماری به دلایل مختلف از جمله تخلیه ی روحی ، جلب توجه و ترحم دیگران و تعلیم و تربیت و سازندگی در آثار خود از این نوع ادبی بهره جسته اند .جلال الدین محمد بلخی یکی از شاعران و عارفان بزرگ قرن هفتم هجری که مهمترین اثر منظوم او مثنوی معنوی است .مولوی در این ا...

  شاعران عارف به‌ویژه مولوی، برای بیان عرفان عملی و القای مضامین ناب عارفانه، ناچار به استفاده از زبان خاصی بودند؛ بنابراین، با بالابردن ظرفیت زبانی و استفاده از نمادهای عرفانی، سعی در انتقال این مفاهیم عمیق داشتند. از سوی دیگر، برای دریافت دلالت‌های ضمنی نمادهای اشعار مولوی، ناگزیر باید به روابط میان نشانه‌ها توجه کرد که از جملۀ آن­ها روابط تقابلی است؛ چراکه دریافت الگوهای فکری مولوی، متضمن ...

زبان عربی از جمله زبان های زنده و پویایی است که به دلیل نزدیک بودن سرزمین های اعراب با دیگر اقوام، از زبان های دیگر تأثیر پذیرفته است که زبان فارسی نیز از آن جمله است. موقعیت جغرافیایی و نیز حکومت های مقتدر ایران باستان و نفوذ این دولت ها در سرزمین های پیرامون و نیز روابط تجاری و بازرگانی از جمله عوامل موثر این امر هستند. روشن ترین انگیزه وام گیری، برآوردن نیاز ها و پر کردن جاهای خالی در دستگاه...

ایران در طول تاریخ، همواره از مراکز معنویت و عرفان بوده است. پس از ورود اسلام به ایران، این سرزمین مهد رویش تصوف و عرفان اسلامی گردید. بسیاری از بزرگان صوفیه، هم چون حلاج و بایزید و خرقانی و غزالی و عطار و شمس تبریزی و مولوی، به این فرهنگ تعلق داشته اند. بیش از هزار سال است که زنجیره ی متصل عارفان و صوفیان در این سرزمین استمرار دارد و این میراث از نسلی به نسلی منتقل می شود. از پدیده های مهم دیگ...

مولانا از دوران کودکی اش تحت تربیت و ارشاد پدرش بود. مطالعه آثار بهاءولد و مولانا از تأثیر پدر بر پسر حکایت می کند. مولانا بسیاری از موضوعات عارفانه ای مانند: طلب، جذبه حق، لطیف بودن دادو ستد با خداوند، عشق، حج و غیره از پدرش وام گرفته است. علاوه بر مفاهیم و محتوای آثارش، مولانا مجالس سبعه را هم به سبک و روش معارف پدرش تألیف نموده است. و معارف بهاءولد سالهای متمادی کتاب دستی و مرجع مولانا بوده؛...

چکیده در این پژوهش، نگارنده کوشیده است، به بررسی و تحلیل چگونگی و گونه های بهره مندی مولانا از عناصر طبیعت در غزلیاتش بپردازد و کیفیت نگرش به طبیعت و اجزاء آن را از منظر این عارف بلند پایه بکاود. به منظور تحقق این امر - تحت فصولی جداگانه - به بحث در رابطه با روند زندگی، شعر و عرفان مولانا، سیر کلی حضور طبیعت و نمودهای متفاوت آن در شعر شاعران و توضیح درباره ی تصویر و انواع آن پرداختیم. دسته بند...

در این تحقیق سعی شده است تا در چارچوب معنی شناسی شناختی به تبیین استعاره های مفهومی در شماری از غزلیات حافظ و مولوی پرداخته شود. تفاوتی که در عرفان حافظی و عرفان مولوی وجود دارد موجب شده است که بسیاری گمان برند که حافظ عارف نبوده است و از دیگر سو اعتقاد برخی دیگر بر آن است که او یک عارف کامل است. از سوی دیگر در عرفان مولوی چنین شک و شبهه ای وجود ندارد. در این پژوهش سعی شده است تا بر پایه ی استع...

مولانا جلال الدین محمد بلخی از شاعران برجسته عرفان اسلامی است که در مثنوی معنوی و دیگر آثار خود کوشیده با اتکا به حکایات بسیاری از مفاهیم و آموزه های دینی، فلسفی، عرفانی، کلامی و ... را برای مخاطب تبیین نماید. بخشی از این داستانها حکایات صوفیه است که اکثر آنها در متون قبل از مولوی ریشه دارد. پرسش اصلی تحقیق این است که شگردهای مولانا در بازسازی حکایات صوفیه چگونه است؟ این پژوهش در پی آن است که ب...