ارزیابی عملکرد اقتصادی مناطق آزاد ایران، یک تحلیل هزینه - فایده (مطالعه موردی چابهار)

امروزه مناطق آزاد به عنوان پدیده ای فراگیر در صحنه اقتصاد باز مطرح شده اند، بطوری که اکثر کشورهای در حال توسعه، اقدام به احداث یک یا چند منطقه آزاد نموده اند، بررسی های جهانی و مطالعاتی که انجام شده، مبین آنست که مناطق آزاد نتایج متفاوتی را در این کشورها به همراه داشته اند. این امر ما را بر آن می دارد که همچون سایر طرحهای توسعه ای، به ارزیابی این مناطق بپردازیم. هدف از این تحقیق آنست که ضمن معرفی الگوهایی جهت ارزیابی اقتصادی مناطق آزاد، به ارزیابی عملکرد اقتصادی منطقه آزاد چاربهار در چارچوب یک تحلیل هزینه فایده بپردازیم. الگوهای ارزیابی که در این تحقیق به آنها پرداخته شده است عبارتند از: الگوی ارزش افزوده "کومار"، الگوی هزینه - فایده "پرفسور وار" و الگوی هزینه - فایده دبیرخانه کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (آنکتاد). در این تحقیق با توجه به مشخصه های منطقه آزاد چابهار و مبتنی بر الگوی تحلیل هزینه - فایده "پرفسوروار"، با بررسی اقلامی از جمله مواد خام داخلی، ترانزیت ، اشتغال و دستمزد، هزینه های اداری، خالص دریافتی بابت فضای آماده شده و عوارض مواد خام وارداتی به تحلیل هزینه - فایده منطقه آزاد چابهار پرداخته شده است . نتایج حاصله، میزان ارزش فعلی خالص فایده حاصل از منطقه و نرخ بازدهی داخلی منطقه را بدست می دهد که به ازای سناریوهای مختلف برای طول دوره فعالیت و هزینه فرصتی نیروی کار محاسبه شده اند.