آنالیز ژنتیکی رکورد های شیر روزآزمون گاوهای هلشتاین گاو داری های مشهد با استفاده از یک مدل روز آزمون با تابعیت تصادفی

چکیده در این پژوهش به منظور برآورد اجزای (کو)واریانس، وراثت پذیری، پیش بینی ارزش اصلاحی و برآورد روند ژنتیکی برای صفت تولید شیر روز آزمون گاوهای هلشتاین گاوداری های مشهد، از یک مدل روز آزمون با تابعیت تصادفی استفاده شد. داده های مورد استفاده در این تحقیق در برگیرنده 95510 رکورد شیر روز آزمون متعلق به11054 گاو شکم اول متعلق به 76 گاوداری صنعتی شهر مشهد بود که بین سال های 1386- 1373 زایش داشتند. تعداد پدر، مادر و دختران در فایل ارقام بترتیب 807، 8835 و 11054 رأس بود. میانگین تولید شیر روزانه 92/26 کیلوگرم ( با انحراف معیار91/6کیلوگرم) بود. به منظور بررسی اثر سازه های محیطی بر صفت شیر روز آزمون از رویه مدل مختلط نرم افزار آماری sas استفاده شد. در مدل روز آزمون با تابعیت تصادفی، گروه همزمان گله- سال رکوردگیری- فصل رکوردگیری- دفعات دوشش و نوع اسپرم، متغیرهای همراه درصد ژن هلشتاین، گامه آبستنی، سن هنگام رکورد گیری و درجه حرارت گنجانده شد. برای در نظر گرفتن شکل منحنی شیردهی در سطوح مختلف فنوتیپی، ژنتیکی و محیط دائمی، از چند جمله ای های متعامد لژاندر (با مرتبه برازش چهار) استفاده گردید. مدل مورد استفاده توسط نرم افزار dxmrr برازش شد. اجزای واریانس و کواریانس با استفاده از روش حداکثر درست نمایی محدود شده برآورد شد. نتایج حاصل نشان داد که واریانس ژنتیکی افزایشی و محیط دائمی از ابتدا به انتهای دوره شیردهی افزایش داشت. حداکثر و حداقل واریانس باقیمانده به ترتیب در اوایل و اواخر شیردهی بدست آمد. روند تغییرات وراثت پذیری مشابه روند تغییرات واریانس ژنتیکی افزایشی بود به طوری که بیشترین و کمترین مقدار این پارامتر به ترتیب در ماه های پنجم و دوم شیردهی برآورد شد. میانگین ارزش اصلاحی 128/0 کیلوگرم و به لحاظ آماری متفاوت از صفر بود (0001/0p<). روند ژنتیکی شیر روز آزمون با استفاده از ضریب تابعیت خطی میانگین ارزش های اصلاحی بر سال زایش گاوها برآورد گردید. مقدار این روند 077/0 کیلوگرم در سال و به لحاظ آماری متفاوت از صفر بود (0001/0p<). واژگان کلیدی: گاو هلشتاین، شیر روز آزمون، ارزیابی ژنتیکی