معصومه دلبری

عضو هیأت علمی/ گروه مهندسی آب، دانشگاه زابل

[ 1 ] - تأثیر بافت خاک، و شوری و نسبت جذب سدیم آب آبیاری بر دقت اندازه گیری رطوبت خاک بوسیله ی دستگاه تتاپروب

    اندازه­گیری رطوبت خاک برای مدیریت بهتر سیستم­های آبیاری بسیار مهم است. یکی از روش­های غیرمستقیم اندازه­گیری رطوبت خاک، استفاده از دستگاه تتاپروب می­باشد. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر بافت خاک، و شوری (EC) و نسبت جذب سدیم آب آبیاری (SAR) آب آبیاری بر دقت دستگاه تتاپروب بود. برای این منظور آزمایشی به­صورت گلدانی و در قالب طرح فاکتوریل، با سه تیمار و سه تکرار شامل بافت خاک در سه سطح (لوم­سیلتی...

[ 2 ] - کاربرد کریجینگ شاخص و معمولی در مدل‌کردن کلر آب زیرزمینی

از معمول‌ترین مشکلات مرتبط با کیفیت آب در کشاورزی، سمّیت ناشی از کلر است. لذا برآورد صحیح میزان کلر و تهیۀ نقشه‌های احتمال آن بسیار حائز اهمیت است. تخمین‌گر زمین‌آماری کریجینگ شاخص (IK) نه تنها مستقل از شیوۀ توزیع داده‌‌هاست بلکه قادر به مدل‌کردن میزان قطعی‌نبودن تخمین نیز است. در این مطالعه کاربرد IK برای تخمین و به خصوص ارزیابی خطای تخمین مقدار کلر آب زیرزمینی به صورت مقایسه‌‌ای با کریجینگ معم...

[ 3 ] - مقایسه‌ی برخی روش‌های میان‌یابی زمین‌آماری و قطعی در برآوردن عمق آب زیرزمینی (مطالعه‌موردی: دشت ایرانشهر- بمپور)

       در این تحقیق برخی روش­های میان­یابی برای تخمین عمق آب زیرزمینی دشت ایرانشهر- بمپور در سه مقطع زمانی 1382، 1386 و 1391 در ماه‌های اردیبهشت و مهر مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده­های عمق آب مربوط به 42 تا 48 حلقه چاه موجود در سطح دشت بودند. روش­های مورد استفاده شامل کریجینگ معمولی (OK)، کریجینگ عام (UK)، وزن‌دهی عکس فاصله (IDW)، توابع پایه­شعاعی (RBF) و چند جمله‌ای محلی (LPI) بودند. برای ارز...

[ 4 ] - بررسی اثر کم‌آبیاری جویچه‌ای یک در میان متناوب در مراحل مختلف رشد ذرت

در شرایط محدودیت منابع آب و فراوانی نسبی اراضی قابل کشت (شرایط حاکم بر اکثر مناطق ایران)، هدف اساسی بایستی بالا بردن تولید بازاء واحد آب مصرفی و استفاده بهینه از این منابع باشد. در این تحقیق مدیریتهای مختلف کم آبیاری به صورت آبیاری جویچه­ای یک در میان متناوب و با درنظرگیری مراحل حساس رشد گیاه ذرت، و اثر توأم آنها بر ماده­ی خشک تجمعی در بوته­ی آن و افزایش کارایی مصرف آب بررسی شد. در این ارتباط، ...

[ 5 ] - پیش بینی تبخیر از سطح ایستابی کم عمق با استفاده از شبیه های وایازی و شبکه ی عصبی مصنوعی

رابطه ی بین عمق سطح ایستابی و تبخیر از سطح خاک در اغلب مناطق خشک و نیمه خشک بسیار مهم است. در این مناطق به علت آبیاری بیش از حد نیاز، اغلب سطح ایستابی نزدیک زمین است که باعث شوری خاک می‌شود. در این مطالعه از یک شبیه فیزیکی سطح ایستابی برای تعیین شدت تبخیر در خاکهای لوم شنی، لومی و لوم رسی در گلخانه و برای سه سطح ایستابی 40، 60 و 80 سانتی متری استفاده شده است. تبخیر از سطح خاک، تبخیر از سطح آزاد...

[ 6 ] - ارزیابی و برآورد بیش ترین بارش 24 ساعته در استان گلستان

تغییرات مکانی بارندگی اثراتی متنوع بر مدیریت منابع آب در سطح یک حوضه و یا در سطح ملی دارند. بررسی تغییرات مکانی فراسنج های گوناگون مانند بارندگی، در برآورد میزان خطای تراز آبی و فرآیندهای تصمیم گیری بسیار مهم می باشد. روش های میان یابی زمین-آماری با در نظر گرفتن همبستگی مکانی بین مشاهدات، معمولاً برآوردهایی مناسب را ارایه می دهند. در این مطالعه، از داده های بیش ترین بارش 24 ساعته ی 27 ایستگاه با...

[ 7 ] - Column leaching experiments on saline soils of different textures in Sistan plain

Salinization is the main characteristic of soils in arid and semi-arid regions which reduce the agricultural potential ofirrigated lands. Therefore, soil reclamation as well as determination of the leaching requirement for salt control is veryimportant for better plant growth. In this study, the effects of leaching on saline soils of Sistan region, southeast of Iranwere examined using unsaturat...

[ 8 ] - برنامه‌ریزی آبیاری خیار گلخانه‌ای با استفاده از پتانسیل آب در خاک

جهت بررسی اثر سطوح مختلف پتانسیل ماتریک خاک بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام مختلف خیار گلخانه­ای در منطقه جیرفت، آزمایشی بصورت طرح بلوک­های کامل تصادفی در قالب طرح کرت‌های یکبار خرد شده با سه تکرار طی دو سال 1392 و 1393در یک خاک لوم رسیاجرا گردید. در این تحقیق سطوح آبیاری به عنوان عامل اصلی در سه سطح پتانسیلی (45=1I، 60=2I و 75=3I سانتی­بار در شروع آبیاری) و سه رقم بذر خیار گلخانه­ای به عنوان عا...

[ 9 ] - برآورد الگوی پراکنش مکانی سرعت باد برای پتانسیل‌یابی تولید انرژی بادی در ایران

هدف از انجام این پژوهش بررسی توزیع مکانی سرعت و مدت وزش باد در ایران به‌منظور تعیین مناطق مستعد و با پتانسیل خوب برای احداث توربین‌های بادی است. پارامترهای توزیع ویبول (k و c) میانگین و بیشینة روزانة سرعت باد با استفاده از آمار حدود بیست سال سرعت روزانة باد در 104 ایستگاه سینوپتیکی کشور تعیین شد. بررسی تغییرات مکانی میانگین توزیع ویبول ایستگاه‌های مورد مطالعه با محاسبة نیم‌تغییرنمای تجربی انجام...

[ 10 ] - تحلیل مکانی تغییرات بارش با در نظر گرفتن متغیرهای ارتفاع و فاصله تا دریا (مورد مطالعه: استان سیستان و بلوچستان)

هدف از این پژوهش، بررسی تغییرات مکانی و میان‌یابی بارندگی ماهانه و سالانه در استان سیستان و بلوچستان با استفاده از روش‌های تک‌متغیره و چند‌متغیرة زمین‌آماری (OK، SK، Sklm، KED، UK و COK)، روش‌های قطعی (IDW، LPI، GPI و RBF) و رگرسیون خطی است. اطلاعات اولیه شامل داده‌های بارندگی پنجاه ایستگاه با طول دورة آماری مشترک 25 سال (1391-1367) و اطلاعات ثانویة (کمکی) مورد استفاده در روش‌های چندمتغیره شامل...

[ 11 ] - ﺗﺄثیر عمق و فاصله زهکش های زیرزمینی بر شدت زهکشی اراضی شالیزاری (مطالعه موردی: اراضی ﻣﺆسسه تحقیقات برنج کشور)

سابقه و هدف: با توجه به منابع محدود خاک و اراضی حاصلخیز، لزوم حداکثر استفاده از پتانسیل‌های اقلیمی منطقه، ایجاد شرایط مناسب برای تنوع کاربری اراضی در دوره زراعی سالانه و مهم‌تر از همه تکمیل طرح‌های تجهیز و نوسازی اراضی و به ثمر رساندن هزینه‌های انجام شده، می‌توان با ایجاد زهکشی زیرزمینی، علاوه بر ایجاد شرایط مناسب‌تر برای کاشت، داشت و برداشت برنج، امکان کشت محصولاتی غیر از برنج را در فصل مرطوب ...

[ 12 ] - تأثیر کدورت آب آبیاری بر دقت اندازه‌گیری میزان رطوبت به‌وسیله‌ی دستگاه تتاپروب

یکی از روش­های غیرمستقیم اندازه­گیری میزان رطوبت خاک، استفاده از دستگاه تتاپروب است. از آنجایی­که اساس کار این دستگاه بر پایه­ی ثابت دی‌الکتریک خاک استوار است، عوامل تأثیرگذار بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، تأثیر زیادی بر دقت قرائت این دستگاه دارند. هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر کدورت آب آبیاری بر دقت اندازه­گیری میزان رطوبت خاک به­وسیله دستگاه تتاپروب می­باشد. برای این منظور، سه بافت متفاوت ...

[ 13 ] - بررسی صفات رویشی و زایشی گل محمدی در رژیم‌های مختلف آبیاری قطره‌ای سطحی و زیر‌سطحی

در این تحقیق، صفات تعداد شاخه در هر بوته، قطر سایه‌انداز، ارتفاع بوته، تعداد غنچه، وزن گلبرگ، وزن تر یک گل، درصد مادة خشک گل و وزن خشک کل گل محمدی تحت سه سطح آبیاری (100، 70، و 40 درصد مقدار تبخیر- تعرق پتانسیل) از طریق دو سامانة آبیاری قطره‌ای (سطحی و زیرسطحی) بررسی شد. بدین منظور، آزمایشی دوساله در قالب طرح کرت‌های خرد ده بر پایة بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و مناب...

[ 14 ] - بررسی آثار تقسیط و مقادیر مختلف کود اوره در کودآبیاری جویچه‌ای بر عملکرد و برخی صفات کمّی و کیفی نیشکر رقم CP69-1062

در کودآبیاری کارایی مصرف کود زیاد و توصیة کودی راحت‌تر از روش سنتی و مقدار کود مصرفی به مقدار واقعی برداشت عناصر غذایی نزدیک‏تر است. به „منظور بررسی اثر تعداد تقسیط و سطوح مختلف کود اوره در روش کودآبیاری جویچه‏ای نیشکر بر عملکرد و برخی صفات کمّی و کیفی نیشکر، آزمایشی به „صورت کرت‏های یک بار خردشده در قالب بلوک‏های کامل تصادفی، با سه تکرار، در قطعه„ای 25 هکتاری از مزارع کشت جدید (پلانت)، در اراضی...

[ 15 ] - شبیه‌سازی تصادفی زمین‌آماری هدایت هیدرولیکی اشباع خاک

هدایت هیدرولیکی اشباع خاک یکی از پارامترهای اساسی در پروژه‏های زهکشی است. بنابراین، شناخت الگوی توزیع مکانی هدایت هیدرولیکی ضروری است. از طرفی، دست‌یافتن به چنین اطلاعاتی نیازمند اندازه‏گیری‏های متعدد هدایت هیدرولیکی و صرف وقت و هزینة بسیار است. انواع روش‏های کریجینگ می‏توانند برای برآورد و پهنه‏بندی هدایت هیدرولیکی خاک به ‏کار روند. با این ‏حال، مقادیر برآوردشده همواره با درصدی خطا همراه است. ...

[ 16 ] - ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد ذرت علوفه‌ای در مدیریت آبیاری جویچه‌ای یک در میان متناوب

در این پژوهش اثر مدیریت‏های مختلف کم‌آبیاری به صورت یک‌درمیان متناوب و با درنظرگیری مراحل حساس رشد گیاه ذرت بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت علوفه‏ای بررسی شد. این طرح در قالب بلوک‏های کامل تصادفی با شش تیمار و سه تکرار انجام ‏پذیرفت. تیمارها عبارت بودند از آبیاری کامل جویچه‏ها در کل دورة رشد (شاهد)، آبیاری یک‌درمیان متناوب در کل دورة رشد، آبیاری کامل در مرحلة استقرار گیاه و آبیاری یک‌درمیان متناوب...

[ 17 ] - تأثیر آبیاری قطره ‏ای سطحی و زیر‏سطحی بر عملکرد گل محمدی تحت رژیم‏های مختلف آبیاری

در این تحقیق اثر دو سامانة آبیاری قطره‏ای سطحی و زیر‏سطحی بر عملکرد و کارایی مصرف آب آبیاری و بازده اسانس گل محمدی در سه سطح آبیاری (100، 70، و 40 درصد مقدار تبخیر‌تعرق پتانسیل) ارزیابی شد. بدین منظور آزمایشی در قالب طرح کرت‏های خردشده بر پایة بلوک‏های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان در ایستگاه تحقیقاتی جوپار در سال‏های 1391 و 1392 اجرا شد. نتایج نشان د...

[ 19 ] - برنامه‌ریزی تخصیص منابع آب تحت سناریو‌های مدیریتی در حوضه گرگان‌رود

با توجه به رشد سریع جمعیت و محدود بودن منابع آب، مدیریت جامع منابع آب از اهمیت فراوانی برخوردار است. برای مدیریت و برنامه‌ریزی بهینه منابع آب در سطح یک حوضه مدل­های مختلفی وجود دارد. در سال­های اخیر مدل WEAP به‌دلیل جامعیت در لحاظ کردن توأم فرآیند­های فیزیکی– هیدرولوژیکی و سیستم مدیریت یکپارچه و اولویت­بندی تخصیص منابع آب، مورد توجه بسیاری از محققان قرارگرفته است. هدف اصلی از انجام این تحقیق به...

[ 20 ] - شبیه‌سازی حرکت آب و نمک در خاک با استفاده از نرم‌افزار HYDRUS-1D

در این تحقیق از نرم­افزار HYDRUS-1D برای شبیه­سازی انتقال آب و نمک در پروفیل خاک استفاده شده است. آزمایش­های مزرعه­ای در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با 4 تیمار و در 5 تکرار در مزرعه پردیس دانشگاه زابل انجام گرفت. تیمارها  شامل 10 نوبت آبشویی با مقدار 100 میلی‌متر آب آبیاری در هر نوبت و با فواصل زمانی 3 روزه (T1)، 7 نوبت آبشویی با مقدار 150 میلی‌متر آب و با فواصل زمانی 4 روزه (T2)، 5 نوبت آبشو...

[ 21 ] - بررسی مدیریت‌های مختلف تلفیق آب شور و غیرشور بر عملکرد سورگوم علوفه‌ای و توزیع شوری در نیمرخ خاک

در دهه‌‌های اخیر، استفاده از آب‌های نامتعارف در حوزه‌ی کشاورزی، بعنوان یکی از الگوهای برتر مدیریتی مورد توجه قرار گرفته است. یکی از آب‌های نامتعارف، آب‌های شور و لب شور می‌باشد. در حال حاضر چندین روش جهت استفاده از آب شور در آبیاری‌ها مورد توجه است. در پژوهش حاضر هدف، مقایسه‌ روش‌های موجود و ارائه‌ی راهکاری نو در چگونگی تلفیق آب شور و غیر شور می‌باشد. گیاه سورگوم علوفه‌ای رقم اسپیدفید در قالب ط...

[ 22 ] - تعیین تبخیر- تعرق و ضریب گیاهی زیتون در مراحل مختلف رشد با استفاده ازتکنیک دورسنجی و بیلان رطوبتی در طارم زنجان

در گیاهان باغی تعیین تبخیر- تعرق به دلیل مشکلات موجود در اندازه­گیری مستقیم مثل نصب لایسمتر  یا ادوات دقیق و طول دوره رشد درخت، اغلب به طور غیر­مستقیم و بر اساس داده­های هواشناسی انجام می­شود. با توجه به تغییرات مکانی پارامترهای هواشناسی و بعضا توزیع نامناسب ایستگاه­های هواشناسی برآورد تبخیر- تعرق با دقت کافی امکانپذیر نمی­باشد. بنابراین استفاده از روش­هایی از جمله روش­های مبتنی بر سنجش از دور ...

[ 23 ] - فرآیند آبشویی نمک‌ها در خاک‌های شور در طول ستون‌ای دست‌خورده خاک

تجمع زیاد آنیون‌ها و کاتیون‌ها در محلول خاک از رشد و نمو گیاه جلوگیری می‌کند. بیشترین مشکل در خاک‌های شور مربوط به نمک‌های محلول است. خاک‌های شور حاوی مقدار زیادی از این  نمک‌ها هستند. بنابراین شستشوی این خاک‌ها همواره حائز اهمیت است. به منظور بررسی حرکت املاح، آزمایش‌های آبشویی بر روی ستون‌های خاک برداشت شده از منطقه عزیز‌آباد بم، به اجرا در آمد. تیمارهای خاک شامل ستون‌های خاک دست‌خورده از پنج...

[ 24 ] - بررسی کاربرد آب‌های نامتعارف و زئولیت بر عملکرد و کارایی مصرف آب سورگوم علوفه‌ای (Sorghum bicolor) در مازندران

به منظور بررسی اثر آبهای نامتعارف و زئولیت بر عملکرد و کارایی مصرف آب آبیاری سورگوم آزمایشی بصورت اسپلیت پلات براساس بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی قراخیل قائمشهر اجرا شد. در این آزمایش تیمارهای اصلی کیفیت آب آبیاری شامل (آب چاه W1، ترکیب یک به سه آب دریای خ...

[ 25 ] - ارزیابی عملکرد سیستم‌های آبیاری بارانی کلاسیک با آبپاش متحرک در شهرستان خاش

هدف از تحقیق ارزیابی از 8 سامانه آبیاری بارانی کلاسیک با آبپاش متحرک در شهرستان خاش می‌باشد. جهت انجام کار ابتدا آب و خاک هر سامانه از نظر کیفیت، شدت نفوذپذیری خاک، شوری و قلیاییت مورد بررسی قرار گرفت. فشار و دبی آبپاش‌ها در آذر ماه 1397 اندازه‌گیری شد. آنگاه شاخص‌های ارزیابی یکنواختی کریستیان سن(CU)، یکنواختی توزیع(DU)، راندمان کاربرد واقعی(AELQ) و پتانسیل ربع پایین(PELQ)، راندمان تبخیر و بادب...