رسول افضلی
دانشیار گروه جغرافیای انسانی دانشگاه تهران (استاد راهنما)، حسن کامران دستجردی و محسن اسلامی (استادان مشاور)
[ 1 ] - تحلیل ژئوپلیتیکی رفتار کنشگران سیاسی در روابط ایران و ترکیه بعد از انقلاب اسلامی با رویکرد برساخت‌گرایانه
ایران و ترکیه به عنوان قدرت‌های منطقه‌ای در همجواری یکدیگر و در حوزة حساس‌ترین مناطق جهان از جمله خاورمیانه، آسیای مرکزی و قفقاز واقع شده‌اند. این دو کشور دارای نظام معنایی و علایق خاص خود هستند و سلسله منافع مشترک و برخی تضادها نیز دارند. عوامل گوناگونی بر روابط این دو کشور تأثیر می‌گذارد که سبب ایجاد نوساناتی در روابط دوجانبه آنها، به ویژه پس از انقلاب اسلامی، می‌شود. این سلسله عوامل در ر...
[ 2 ] - چالش‌ها و فرصت‌های همگرایی منطقه‌ای اکو ازمنظر تئوری کارکردگرایی
همگرایی منطقه‌ای فرایندی است که به صورت تدریجی شکل می‌گیرد و به تشریح این امر توجه دارد که چگونه و چرا دولت‌ها از داشتن حاکمیت کامل دست می‌کشند و روش‌های جدیدی را برای رفع اختلاف‌های میان خود به‌کار می‌برند. سازمان اکو از زمان تأسیس نتوانسته است موفقیت شایانی به دست آورد. پژوهش حاضر بر محور این پرسش شکل می‌گیرد که چه عاملی بیشترین نقش را در عدم همگرایی منطقه‌ای در سازمان اکو داشته است؟و در پاسخ...
[ 3 ] - بررسی و ارزیابی تخلفات ساختمانی در حوزه های پیرامونی مادرشهرها (مطالعه موردی: شهر سردرود)
در دهه های اخیر گسترش تخلفات ساختمانی در بسیاری از شهرهای کشورهای درحال توسعه، یکی از مهم ترین معضلات ساکنین و مدیران شهری به شمار می رود. در اغلب موارد، این گسترش بی رویه به خاطر کنترل سطحی و مدیریت نامطلوب، چالش برانگیز خواهد بود. هدف این تحقیق ، بررسی و ارزیابی تخلفات ساختمانی، نوع تخلفات و هم چنین شناخت عملکردهای کمیسیون ماده صد در رابطه با تخلفات ساختمانی است. روش تحقیق، توصیفی ـ تحلیلی ا...
[ 4 ] - فهم نقشۀ سیاسی از منظر قدرت/ دانش
شناخت و فهم ماهیت و معنای بسیاری از پدیده‌ها، نیازمند گذر از معنای ظاهری و غور در اعماق معنایی آن‌هاست تا شناخت و درک انسان از آنها تکمیل شود و به شناخت واقعی‌تری از آنها نزدیک شود. یکی از روش‌های شناخت، استفاده از روش‌های فرا اثبات‌گرایانه است. امروزه یکی از روش‌های درک و فهم امور و پدیده‌ها، استفاده از رویکرد «قدرت/ دانش» است که میشل فوکو، اندیشمند فرانسوی، متفکر مطرح در این حوزه شناخته می...
[ 5 ] - تحلیلی ژئوپلیتیکی بر محصول‌های راهبردی کشاورزی ایران (مطالعۀ موردی: گندم)
کشاورزی و تولید مواد غذایی، در دهه‌های اخیر یکی از مسائل مهم جهانی است و همۀ کشورها اعم از صادرکننده و واردکننده را با چالش مواجه ساخته است. این پژوهش به‌منظور بررسی وضعیت تولید و مصرف محصول راهبردی گندم در ایران و نیز انتخاب راهبرد مناسب برای تأمین آن تا سال ۱۴۰۰، بهروش توصیفی- تحلیلی، مبتنیبر داده‌های FAO و با استفاده از نرم‌افزارهای Excel و GIS انجام شده است. آمار دوره‌های زمانی تولید و مص...
[ 6 ] - عناصر و مولفه های قلمرو سازی گفتمانی در ژئوپلیتیک انتقادی
«قلمروسازی» یکی از مقوله‌های مهم جغرافیای سیاسی است و محور فلسفی و مبنای نظری آن را تشکیل می‌دهد. بحث قلمروسازی گفتمانی و فرایند شکل‌گیری آن، هرچند در جغرافیای سیاسی پیشینه ندارد، اغلب توسط سیاستمداران و سیاست‌سازان برای بهره‌برداری از اهداف سیاسی به‌کار گرفته شده است. آنچه در این نوشتار شایان توجه است، چگونگی فرایند قلمروسازی گفتمانی با بهره‌گیری از مدل تحلیل گفتمانی است. قلمروسازی گفتمانی، ...
[ 7 ] - بررسی ابعاد حقوقی قوانین امنیّت شهری و عملکرد مسئولان در ساماندهی معضلات امنیّتی شهروندان (مطالعهی موردی: منطقهی 13 شهر تهران)
از پیامدهای ناگوار رشد ب یرویه ی شهرها، افزایش جرایم شهری است. با توجه به شرایطفیزیکی موجود در شهرها، آلودگی صوتی و آلودگی هوا، شرایط زیست محیطی نامناسب،شلوغی و تراکم جمعیت و...، شهرها آماده ی تبدیل شدن به مکانهای وقوع جرم هستند . باوجود تأثیر عوامل مختلف در زندگی شهری، امنیت مهمترین عامل برای اسکان شهروندان دریک محیط و محلّه ی شهری است. بدیهی است امنیت شهری نیز مانند تمام مسائل دیگرشهر، پیر...
[ 8 ] - مطالعۀ تطبیقی مفهوم دولت در گفتمان‌های سیاسی مدرن و پست‌مدرن
در چند دهۀ اخیر، در نتیجۀ دگرگونی‌های نظری و عملی، مطالعات دولت به استفاده از روش‌ها و رهیافت‌های فرااثبات‌گرا متمایل شده است. از جدیدترین رهیافت‌های فرااثبات‌گرا روش تحلیل گفتمانی است. براساس این روش، پدیده‌های اجتماعی در زمان و مکان، واقعیت یکسانی را از خود بروز نمی‌دهند، بلکه در گفتمان‌های گوناگون تفاسیر متفاوتی می‌یابند. بر‌این‌اساس، این پژوهش با درنظر گرفتن فرایندهای مدرنیته و پست‌مدرنیسم...
[ 9 ] - قلمرو سازی گفتمانی در ژئوپلیتیک
قلمرو سازی در جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک به‌عنوان یکی از مباحث پایه‌ای به شمارمی رود. قلمروسازی، یک ساختار سیاسی انسان‌ساخت است که در پی تقسیم‌بندی فضا است. قلمرو سازی ذاتاً سیاسی و یا ماهیتاً مشاجره آمیز است و بدون تقسیم بی‌رحمانه فضا به بخش‌های جداگانه و تخصیص انحصاری فضا وجود نداشته است. ازاین‌رو، قلمرو سازی یک فرایند هدفمند است و اهداف مختلفی مثل اقتصادی، امنیتی، هویتی، انگیزشی و یا حتی عاطفی...
[ 10 ] - تبیین شاخص‌های کلیدی تأثیرگذار بر روابط ایران و عربستان در افق زمانی 1407
ایران و عربستان بعنوان دو قطب تأثیرگذار در منطقه راهبردی خلیج فارس می‌باشند که هر کدام به نوبه خود در تحول‌های این منطقه و حتی مناطق پیرامونی دخیل و نقش چشم‌گیری دارند. در حال حاضر به دلایل مختلف روابط دو کشور به سمت تیرگی و واگرایی هرچه بیشتر حرکت نموده است و آینده مبهمی برای روابط دو کشور قابل تصور می‌باشد. در این پژوهش با دیدی آیندهنگرانه و با هدف شناخت شاخص‌ها و عوامل ایجاد واگرایی در رواب...
[ 11 ] - فرایند قلمروسازی گفتمانی؛ نقدی بر نظریه هلال شیعی
Territory and territoriality are two key concepts in geopolitics and political geography that each of them cannot be studied without considering other. Territoriality refers to the behavioral communication between control and space. Indeed, attempts of an individual or a group or a nation to influence or control people, phenomena, and relationships, through delimitation and monitoring a geogra...
[ 12 ] - تبیین اثرات شکاف نسلی بر هویت اجتماعی- سیاسی دانش آموزان شهر تهران
تحولات جمعیتی یکی از پدیده‌های اجتماعی است که باعث تغییرات هویتی در جامعه می‌شود. جمعیت به‌عنوان یک عنصر جغرافیایی به مرور زمان علاوه‌بر تغییرات کمی، به لحاظ کیفی نیز متحول می‌شود. مهمترین عنصر کیفی جمعیت که هویت سیاسی - اجتماعی را در درون یک کشور متأثر می‌کند، شکاف نسلی جمعیت است. شکاف‌های نسلی جمعیت در تهران در یک دهه اخیر ، هویت سیاسی - اجتماعی جامعه را، در شکل، ماهیت، آثار و پیامدها تحت تأث...
[ 13 ] - ارزیابی الگوهای سیاستگذاری و مدیریت قومی در ایران
کمال مطلوب هر حکومت ملی، برخورداری از ملت یکپارچه است که همگان به هویت فراگیر ملی تعلق خاطر داشته و به آن وفادار باشند. این مهم جز با سیاستگذاری و مدیریت مناسب به‌دست نمی‌آید. کشورهایی که گروه‌های قومی مختلف دارند باید در برنامه‌های متعدد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی با اتخاذ سیاست‌های خاص به گروه‌های قومی احترام گذارند و در راستای ایجاد همگرایی و حفظ تمامیت ارضی جامعه گام بردارند. هدف پژوهش حاضر ا...
نویسندگان همکار