محمدحسین رضائی مقدم
استاد و عضو هیأت علمی گروه ژئومورفولوژی دانشگاه تبریز، ایران
[ 1 ] - بررسی کارامدی روشهای شیءپایۀ پردازش تصاویر رقومی هوایی در شناسایی مناطق آسیب‌دیدۀ زلزلۀ شهرستان ورزقان
فناوری سنجش از دور در مدیریت بحران بهعنوان یک فناوری مهم برای جمع‌آوری اطلاعات در یک فاجعه در مقیاس بزرگ شناخته میشود در این زمینه، آشکارسازی میزان آسیب‌پذیری ساختمان‌های شهری پس از زلزله و برآورد سریع نسبت تخریب برای فراهم آوردن اطلاعات مورد نیاز تیم‌های امداد و نجات، از مهمترین اصول مدیریت بحران محسوب میشود. در این تحقیق به بررسی کارایی روشهای پردازش شیءگرا در شناسایی برآورد تأثیرات تخری...
[ 2 ] - پهنه بندی و مدیریت مخاطرات سیلاب در رودخانه سیمینه رود با استفاده از مدل هیدرولیکی HEC - RAS
پهنهبندی سیل در رودخانهها و مسیلها، در دورههای بازگشت مختلف و شناسایی و معرفی مناطق در معرض خطر وقوع سیل جزء اقدامات غیرسازه‌ای و پراهمیت در بحث مدیریت سیلاب است. هدف این پژوهش شناخت مکان‌های طبیعی مستعد سیل در منطقه و بررسی مخاطرات و پیامدهای ناشی از وقوع آن است تا بتوان از این طریق اراضی سیل‌گیر در بستر و حریم رودخانه را مشخص کرد. در این تحقیق، برای شبیه‌سازی جریان رودخانه، محاسبه و تعیین...
[ 3 ] - مقایسۀ مدل شبکۀ عصبی مصنوعی با فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی در ارزیابی خطر زمین‌لغزش
زمین‌لغزش یکی از مخاطرات طبیعی در مناطق کوهستانی به‌شمار میرود که هرساله به خسارات زیادی منجر میشود. حوضۀ دوآب الشتر با داشتن چهره‌ای کوهستانی و مرتفع و شرایط طبیعی مختلف دارای استعداد بالقوۀ زمین‌لغزش است. هدف این تحقیق مقایسۀ مدل شبکۀ عصبی مصنوعی با فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی، به‌منظور ارزیابی خطر زمین‌لغزش در حوضۀ دوآب الشتر است. بدین منظور ابتدا پارامترهای مؤثر در وقوع زمین‌لغزش استخراج و ...
[ 4 ] - شبیه‌سازی فضایی، مخاطرات و محدودیت‌های ژئومورفولوژیکی توسعۀ فیزیکی شهر ملکان
ژئومورفولوژی در برخی موارد، بستر مناسبی برای توسعۀ فیزیکی شهرها فراهم می‌سازد. گاهی نیز با وجود مساعدت ژئومورفولوژی، توسعۀ فیزیکی شهرها به‌سمتی است که نتیجۀ آن برخورد شهر با فرم‌ها و فرایندهای ژئومورفولوژیکی نامناسب و پرمخاطره خواهد بود. بنابراین، در برنامهریزی توسعۀ فیزیکی شهرها توجه به ژئومورفولوژی منطقه ضروری است. در این تحقیق، با توجه به روند گذشتۀ گسترش مرزهای شهر ملکان (واقع در جنوب استا...
[ 5 ] - شبیه‌سازی زمانی- مکانی تغییرات کاربری با استفاده از تصاویر ماهوارهای و تلفیق روشهای تحلیل زنجیرۀ مارکف و ژئومد با تأکید بر کاربری باغ (مطالعۀ موردی: حوزۀ صوفی‌چای مراغه)
مدل‌های پیش‌بینی تغییرات کاربری و پوشش اراضی منبعی مهم برای مدیران و تصمیم‌گیران به‌منظور توسعۀ یک برنامۀ مدیریت پایدار زمین است. تغییر در کاربری باغ میتواند باعث تغییر در منابع آب و همچنین تغییر در میزان نفوذپذیری خاک گردد. شبیه‌سازی این نوع کاربری میتواند، در مناطقی که با کمبود منابع آب روبه‌رو هستند، برنامه‌ریزان محیطی را از تغییرات رویداده در صورت ادامۀ مدیریت اعمال شده در یک بازۀ زمانی ...
[ 6 ] - ارزیابی برآورد رسوب حوضه آبریز شهرچای میانه با استفاده از مدل های EPM و Fournier در محیط GIS
Introduction Erosion, especially soil erosion is a serious threat to soil and water resources, because the soil consists of a combination of small-scale materials, non-organic and organic materials, also is a natural, dynamic environment that the growth of plants depends on it. Nowadays, soil erosion is one of the issues and problems that causes serious damages in Iran. Every year, nearly 75...
[ 7 ] - کاربرد تصاویر ماهوارهای و GIS در امکان سنجی استفاده از انرژی خورشیدی برای تأمین سامانه‌های روشنایی (منطقه‌ی موردی: بزرگراه زنجان – تبریز)
Introduction The human need for energy is continually increasing and the limited sources of fossil energy are reducing. The indiscriminate use of fossil fuels pollute the environment and threaten life on the earth. Besides, because of difficult terrain, unfavourable topographical conditions and inaccessibility of some mountainous roads to national electricity network or high costs of these s...
[ 9 ] - اثر عوامل هیدروژئومورفولوژی بر تغییرات کیفیت آب رودخانۀ سیمینه‌رود در ایستگاه‌های مختلف مطالعاتی طی سالهای 1382-1392
در این مطالعه آثار فاکتورهای هیدروژئومورفولوژی روی تغییر کیفیت آب رودخانۀ سیمینه‌رود و روند این تغییرات در بازه‌های مختلف زمانی و مکانی بررسی شده است. آمار مربوط به متغیرهای فیزیکی، شیمیایی و هیدرولوژیک طی سالهای 1382 تا 1392، از سازمان آب منطقهای استان آذربایجان غربی دریافت شد. از طریق نرمافزار GIS نقشههای مربوط استخراج شد. سپس روند تغییرات کیفیت آب در فصول مختلف در هر ایستگاه بهطور...
[ 10 ] - پهنه بندی آسیب پذیری آب های زیرزمینی با استفاده از مدل DRASTIC و SI در محیط GIS (مطالعۀ موردی: دشت عجب شیر)
دشت عجبشیر در استان آذربایجان شرقی و در شمال غرب ایران واقع شده است. این دشت تأمینکنندۀ آب شرب، کشاورزی و صنعت شهرستان عجبشیر است. در این تحقیق با توجه به ویژگیهای هیدرولوژی و هیدروژئولوژی منطقۀ مطالعه‌شده، آسیب‌پذیری منابع آب زیرزمینی آبخوان در برابر عوامل آلاینده با استفاده از دو مدل DRASTIC و SI در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی پهنهبندی شده است. در مدل DRASTIC از هفت پارامتر شامل عمق سطح...
[ 11 ] - پتانسیلیابی منابع آب زیرزمینی با استفاده از فرایند تحلیل شبکه ای در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعۀ موردی: حوضه های آبریز منتهی به دشت تبریز)
حوضههای آبریز منتهی به دشت تبریز جزء زیرحوضههای حوضۀ آبریز دریاچۀ ارومیه محسوب میشود که در استان آذربایجان شرقی و شمال غرب ایران واقع شده است. مساحت این حوضهها 5397 کیلومترمربع و کشاورزی یکی از منابع اصلی درآمد مردم است که به منابع آب زیرزمینی و سطحی وابسته است. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی حوضههای آبریز منتهی به دشت تبریز از نظر پتانسیل منابع آب زیرزمینی با بهرهگیری از سیستم اطلاعات جغ...
[ 12 ] - بررسی تغییر مورفولوژی بستر رودخانه پیش و پس از احداث سد با استفاده از HEC RAS و GIS (مطالعهی موردی: منطقه‌ی پاییندست سدّ ستارخان اهر)
رودخانهها از منابع عمدهی تأمین آب شیرین در جهان به‌شمار میروند. کاهش منابع آب و کمبود آب شیرین در جهان، لزوم مطالعه و بررسی تغییرات ایجادشده در ویژگیهای آن را آشکار میکند. هدف از این بررسی، مطالعهی تغییرات ایجاد شده در مورفولوژی بستر رودخانه و جابهجایی شکل گرفته در مسیر رودخانه و نیز، بررسی مقاطع عرضی رودخانه و عوامل مؤثّر در ایجاد تغییرات رخ دادهای همچون دبی و رسوب و... به‌دلیل احداث سد...
[ 13 ] - مقایسه روش های شبکه عصبی و ماشین بردار پشتیبان در استخراج نقشه های کاربری و پوشش اراضی با استفاده از تصاویر لندست 8 (مطالعه موردی: حوضه صوفی چای)
تهیه نقشه کاربری و پوشش اراضی برای برنامهریزی و مدیریت منابع طبیعی امری ضروری میباشد. در این بین استفاده از دادههای سنجش از دور با توجه به ارائه اطلاعات به روز، پوشش تکراری، کمهزینه بودن در ارزیابی منابع طبیعی جایگاه خاصی دارد. لذا در این پژوهش، تصاویر لندست 8 بهعنوان داده ورودی برای تهیه نقشه کاربری اراضی در سطح 2و1 مورد استفاده قرار گرفت. در این بین، با توجه به جدید بودن این تصاویر، تصحی...
[ 14 ] - بررسی تغییرات مجرا و فـرسایش کناره ای در رودخانه گاماسیاب از سال 1334 تا 1389
تغییرات مجرای رودخانه، فرسایش کنارهای و رسوبگذاری کنارهای فرایندهای طبیعی رودخانههای آبرفتی هستند. این مقاله با هدف بررسی جابهجایی مئاندر و تغییرات الگوی رودخانه و تأثیر آن بر وضعیت فرسایش و رسوبگذاری رودخانه گاماسیاب در استان کرمانشاه انجام شده است. در این مطالعه از عکسهای هوایی سالهای 1334، 1348، 1382 و تصاویر ماهوارهای IRS سال 1389 با قدرت تفکیک 8/5 متر استفاده شده است. با انجام عملیا...
[ 15 ] - بررسی کمی پیچان رودهای رودخانه آجی¬چای در محدوده خواجه تا ونیار
اکثر سازههای آبی و کاربریهای که بر روی رودخانهها و یا در حاشیه آنها قراردارند، به نوعی متأثر از تغییرات مورفولوژیکی رودخانهها میباشند. از این رو بررسی این پدیده از مهمترین بخش مطالعات طرحها و کاربریهای فوق محسوب مـیشود. در این پـژوهش نیز بخشی از رودخانه آجیچای در شمال شرق تبریز به طول حدودا 22 کیلومتر مورد بررسی قرار گرفته است. هدف اصلی این تحقیق بررسی روند تغییرات مورفولوژیکی رودخا...
[ 16 ] - بررسی تغییرات الگوی هندسی رودخانه قزل¬اوزن با استفاده از تحلیل هندسه فراکتال
محققان علم ژئومورفولوژی رودخانه همواره در پی روشهای جدیدی برای بررسی ژئومورفولوژی رودخانهای و تغییرات الگوی مسیر رودخانهها میباشند، هندسه فراکتال یکی از روشهای جدیدی است که میتواند در علم ژئومورفولوژی رودخانهای به کار گرفته شود. اهمیت اصلی هندسه فراکتال در این است که مـدل و تـوصیفی ریاضی بـرای بسیاری از اشکال پیچـیده که در طبیعت یافت میشوند ارائه میکند. هدف این تحقیق تحلیل فراکتالی مسی...
[ 17 ] - بررسی تحولات مورفولوژیکی الگوی رودخانۀ آزادرود با استفاده از شاخص‌های هندسی
تغییرات الگوی رودخانه یکی از مهمترین مسائل مهندسی رودخانه است که بر فعالیت‌ها و سازههای عمرانی حاشیۀ رودخانه تأثیر می‌گذارد. مطالعۀ تغییرات مورفولوژیکی کانال‌های رودخانهای به‌منظور یافتن راهکارهای کنترلی مناسب برای حل مشکلات دینامیکی این نواحی اهمیت دارد. هدف اصلی مقالۀ حاضر بررسی تحولات مورفولوژیکی و الگوی رودخانهای آزادرود از راه شاخص‌های هندسی و تصاویر ماهوارهای است؛ برای دستیابی به ای...
[ 18 ] - تلفیق روشهای تصمیم‌گیری چندمعیاره با روش رگرسیون لجستیک برای بررسی مناطق حساس به وقوع زمین‌لغزش در حوضۀ زیلبیرچای
شناسایی مناطق مستعد حرکت‌های توده‌ای ازجمله زمین‌لغزش از راه الگوسازی خطر با الگو‌های مناسب و کارا، یکی از اقدام‌های اساسی در کاهش خسارت احتمالی و مدیریت خطر است. هدف مطالعۀ حاضر، تلفیق روشهای تصمیم‌گیری چندمعیاره با روش آماری رگرسیون لجستیک برای بررسی مناطق حساس به وقوع زمین‌لغزش در حوضۀ زیلبیرچای است؛ ازجمله الگو‌های یادشده، الگوی ترکیب خطی وزن‌دار (WLC) است که در آن، ابتدا متغیرهای مؤثر در...
[ 19 ] - بررسی جابهجایی جانبی مجرای رودخانۀ ارس از سال 1379 تا 1393 (از 15 کیلومتری غرب شهر اصلاندوز تا خروج رودخانه از محدودۀ سیاسی ایران)
رودخانهها به‌دلیل برداشت، انتقال و نهشتهگذاری رسوبات، یکی از مهمترین عوامل تغییردهندۀ سطح زمین هستند. در طول تاریخ، برخی از رودخانهها بهعنوان خطوط مرزی بین کشورها انتخاب شده‌اند و اهمیت مضاعفی را کسب کرده‌اند. مجرای رودخانهها، به‌خصوص رودخانههای با بستر آبرفتی، پیوسته در حال تغییر هستند و همین امر مسائل مختلفی را موجب میشود. رودخانۀ ارس در زمرۀ چنین رودخانههایی به‌شمار میرود. در این...
[ 20 ] - بررسی تغییرات الگوی رودخانه گاماسیاب در رابطه با تغییرات پشته ها ی ماسه ای
پشته های ماسه ای واحدهای مورفولوژی رودخانه ای هستند که همراه با تغییر در مقادیر دبی باعث تغییر در الگوی رودخانه می شوند. هدف از این مقاله بررسی تغییرات الگوی کانال و پشته های ماسه ای کناری و داخلی رودخانه گاماسیاب از سال 1334 تا 1389 در استان کرمانشاه است. این مطالعه با روش تاریخی و با استفاده از عکسهای هوایی سالهای 1334، 1348، 1382 و تصاویر ماهوارهای IRS سال 1389 با قدرت تفکیک 5/1 متر انجام...
[ 21 ] - بررسی تغییرات شکل هندسی رودخانه قزل اوزن با تاکید بر عوامل ژئومورفولوژیک و زمین شناسی
رودخانه به عنوان سیستمی پویا، مکان و خصوصیات مورفولوژیکی خود را همواره بر حسب زمان، عوامل ژئومورفیک، زمین شناختی، هیدرولوژیکی و گاه در اثر دخالت بشر تغییر میدهد. رودخانه قزل اوزن یکی از مهمترین رودخانههای ایران است که شکل گیری هندسه بستر در بازه‌های مختلف با یکدیگر تفاوت فاحشی دارد. این رودخانه تحت تاثیر عوامل مختلفی نظیر زمین شناسی منطقه، خصوصیات تشکیلات آبرفتی، مشخصات هیدرولوژیکی حوضه بال...
[ 22 ] - منشأیابی ریزگردها با استفاده از تصاویر سنجندة AVHRR ماهوارة NOAA (مطالعة موردی: جنوب غرب ایران)
طوفان ریزگرد یکی از مهمترین چالشهای منطقه غرب آسیا محسوب میشود که در دهههای اخیر به دلایل متعدّد از جمله خشکسالی، شدّت بیشتری یافتهاند. این طوفانها حجم عظیمی از ذرات خاک را جابهجا کرده و باعث آسیبهای شدید اقتصادی، اجتماعی و سلامت میشوند. نتایج تحقیقات نشان میدهد که طوفانهای ریزگرد میتوانند از مهمترین مخاطرات اقلیمی کشور محسوب شوند. شناسایی منابع و کانونهای برداشت ریزگردهای واقع در ...
[ 24 ] - تحلیل مورفولوژیکی مجرای رودخانۀ زرینه رود با استفاده از مدل رزگن
در این پژوهش مورفولوژیِ مجرایِ رودخانة زرینهرود با استفاده از مدل ژئومورفولوژیکی رزگن بررسی میشود. این پژوهش متکی بر نقشههای توپوگرافی مقیاس 1:2000 و کارهای میدانی است. زرینهرود در بازه‌های بالادست سد نوروزلو عمدتاً از نوع C رزگن است. این رودخانه از پاییندست شهر محمودآباد تا پایاب سد انحرافی نوروزلو به نمونهای مشخص از رودخانههای نوع C4 با بستر گراولی و مورفولوژی حوضچه- خیزآب تبدیل میشود. ...
[ 25 ] - توسعه الگوریتم خودکار برآورد دمای سطح زمین با استفاده از تصاویر لندست 8 - مطالعه موردی: کلانشهر تبریز
دمای سطحی زمین یکی از کلیدی‌ترین پارامترهای مورد نیاز مطالعات محیطی مختلف در مقیاس‌های محلی تا جهانی میباشد. با توجه به محدودیت‌های ایستگاه‌های هواشناسی، سنجش از دور حرارتی افق جدیدی برای کسب این نوع اطلاعات باز کرده ا...
نویسندگان همکار