در ابتدای عصر فضا جامعۀ بین‌المللی با چالش تعیین هنجارهای حاکم بر فعالیت انسان‌ها در فضای ماورای جو روبرو بود. در این میان مسئلۀ حاکمیت، تملک و حقوق اموال در فضا یکی از پیچیده‌ترین مسائل پیش‌ رو بود. پرسش این بود که آیا دولت‌ها می‌توانند حاکمیت سرزمینی خود بر کرۀ زمین را به فضای ماورای جو انتقال دهند و فضای ماورای جو و اجرام آسمانی را تملک کنند؟ راه‌حلی که در آن زمان پیشنهاد شد، ممنوعیت حاکمیت ...

     مقاله حاضر که به فضای ماورای جو با رویکردی حقوق بشری نگریسته، پس از بیان مفهوم، پیشینه و عقاید مخالفان اصل میراث مشترک بشریت در فضای ماورای جو، به تحلیل عناصر پنج­گانه­ی آن شامل: غیرقابل تخصیص بودن، تقسیم منصفانه منافع، نفع بشریت، مدیریت بین­المللی و استفاده صلح­آمیز پرداخته است که مهمترین دستاورداین مقاله، پاسخ به برخی از چالش­های موجود در زمینه­ی­ شناسایی فضای ماورای جو به عنوان میراث مش...

هنجارسازی در حقوق بین­الملل فضا در شش دهۀ گذشته دستخوش تحولات شایان توجهی شده است. پس از نهایی شدن موافقتنامۀ ماه، رفته رفته این دیدگاه در بین حقوقدانان بین­المللی قوت ­گرفت که دیگر احتمال تهیه و تنظیم سند الزام­آوری در قالب معاهده در حقوق بین­الملل فضا وجود ندارد. به همین دلیل تمایل دولت­ها برای تدوین دستورالعمل­ها، قواعد رفتاری و قوانین ملی فضایی قوت گرفت. یکی دیگر از مصادیق این تغییر جهت هنج...

حقوق نرم در حقوق بینالملل به عنوان مجموعه قواعد بسیار مورد اختلاف در میان حقوقدانان از نظر اصل اثر حقوقی و میزان آن، ماهیت تبعیت تابعان حقوق بینالملل از قواعد مذکور و دامنهی قابلیت استناد در حقوق بینالملل فضای ماورای جو نیز مورد بحث، ابهام و اختلاف فراوان بوده است. مقالهی حاضر بر آن است ضمن ارایه ی شرحی از روند شکل گیری قواعد نرم در حقوق بین الملل فضا و تحلیل اتکای سنتی این حقوق به منابع سنتی ح...

با آغاز فعالیت‌های انسان در فضا، مسائلی هم‌چون حاکمیت، صلاحیت و بسیاری مسائل حقوقی دیگر، تحت بررسی از سوی حقوق‌دانان قرار گرفت. در حقیقت، از یک سو باید پذیرفت پیشرفت فناوری نم‌ تواند با وجود خلأهای حقوقی صورت پذیرد و از سوی دیگر حقوق همواره به سهولت متحول شده و در معرض توسعه قرار می‌گیرد. در این راستا گسترش حقوق بین‌الملل در خصوص حقوق حاکم بر فضای ماورای جو ضروری است. از این‌رو، حقوق بین‌الملل ...

تفکیک میان قلمرو هوایی و فضای ماورای جو، به‌رغم مجادله‌آمیز بودن، دارای فواید نظری و ثمرات عملی است. در نظام حقوقی حاکم بر هوا، اصل بر حاکمیت دولت سرزمینی بر قلمرو هوایی خویش و در نظام حقوقی حاکم بر فضای ماورای جو، اصل بر آزادی استفاده از آن است. لذا اینکه آستانه فضا از کجا آغاز یا محدوده هوایی در چه ارتفاعی پایان می­پذیرد، تعیین کننده قلمرو اختیارات دولت­ها در اعمال حاکمیت بر فضای فوقانی است. ...

کنجکاوی بشر برای دست یابی به دنیای ناشناخته اطراف خود سبب شد تا بتواند به فضا و فضای ماورای جو دسترسی پیدا کند.فضای ماورای عبارت است از فضایی که از آخرین نقطه محدوده ی هوایی فوقانی قلمرو هر کشور شروع می شود و شامل ماه و دیگر اجرام سماوی می گردد.این عرصه به لجاظ اهمیتی که در زندگی بشر امروز داشته نیازمند یک نظام حقوقی می باشد و حقوق فضای ماورای جو نیز عبارت است از مقررات حاکم بر اکتشاف و بهره بر...

هنجارسازی در حقوق بین­الملل فضا در شش دهۀ گذشته دستخوش تحولات شایان توجهی شده است. پس از نهایی شدن موافقتنامۀ ماه، رفته رفته این دیدگاه در بین حقوقدانان بین­المللی قوت ­گرفت که دیگر احتمال تهیه و تنظیم سند الزام­آوری در قالب معاهده در حقوق بین­الملل فضا وجود ندارد. به همین دلیل تمایل دولت­ها برای تدوین دستورالعمل­ها، قواعد رفتاری و قوانین ملی فضایی قوت گرفت. یکی دیگر از مصادیق این تغییر جهت هنج...

تا سال 1957، بشر سه منطقه را شناخته بود: زمین، دریا و هوا. پس از دسترسی انسان به فضای ماورای جو، تبیین نظام حقوقی آن، اجتناب ناپذیر می نمود. با توجه به بکر بودن حقوقی قلمرو فضای ماورای جو، ویژگی های بدیع آن شامل اعمال دو اصل عدم تخصیص و آزادی بهره برداری است. سازمان یافتگی آزادی های فضایی، آن ها را در چارچوب اصولیخاص تنظیم و تنسیق می کند. اصول خدشه ناپذیری چون آزادی فضای ماورای جو، استفاده از ف...

تدوین و توسعه تدریجی حقوق بین¬¬الملل فضای ماورای جو، موجب انتظام بخشی جامعه بین¬¬الملل می¬شود. سازمان¬های بین¬¬المللی بین¬الدولی، در چارچوب اهداف و مقاصد مبتنی بر اسناد بنیادین، رویه¬های دولتی و عرف¬های عام و خاص، به واسطه برقراری همکاری¬های بین¬¬الملل میان اعضاء و تابعان جامعه بین¬¬الملل و از طریق مشارکت در تنظیم مقررات و انجام فعالیت¬های فضایی، در تدوین و توسعه تدریجی حقوق بین¬¬الملل فضای ماو...