تحلیل سازمان فضایی استان مازندران

فضا در هر دوران پدیده ای دگرگون شدنی است و این دگرگونی را میزان جمعیت انسانی و کیفیت فن آوری تحت اختیار آنان تعیین می کند. در کشور ما ایران در سال های پس از جنگ جهانی دوم، بالاترین آمارهای رشد جمعیتی و رشد شهرنشینی ثبت شده است. طبیعی است که این روند در نهایت به تغییر چهره فضا منجر می شود. در این بین استان مازندران به دلیل ویژگی های اکولوژیکی خاص خود از حساسیت بالایی نسبت به تغییرات فضایی برخوردار است. در تحقیق پیش رو تحلیل سازمان فضایی استان مازندران، به عنوان هدف اصلی تحقیق و به دنبال آن گسترش و تعمیق متون مرتبط با تحلیل فضا به عنوان هدف فرعی تحقیق تعیین شده است. بر همین اساس از روش تحقیق توصیفی برای نیل به این هدف استفاده شده است. با عطف توجه به این نکته که تحقیق حاضر در نهایت قصد پیشنهاد نمودن راهبرد مناسب برای توسعه فضایی استان در آینده دارد بنابراین این تحقیق یک پژوهش کاربردی محسوب می شود. مطالعات پیرامون تحلیلی سازمان فضایی استان مازندران با استفاده از مدل های زیپف، لورنز، آتروپی، جفرسون و کلارک انجام شده و مشخص کرده است که استان فاقد الگوی نخست شهری بوده ودر طول دهه های اخیر هرگز شهر اول استان، کانون برتر جمعیتی، عملکردی و کارکردی استان نبوده است. اما در عین حال مطالعات نشان می دهد، یک گرایش به سمت تمرکز در چهار شهر اول استان وجود دارد و شهرهای برتر استان، همگی در ناحیه جلگه مرکزی استان واقع شده اند و این درحالی است که این پهنه از استان هم اکنون، تحت فشار بارگذاری بیش از حد جمعیت و فعالیت قرار دارد. شکل گیری پهنه بیش فعال جلگه ای و کم فعال کوهپایه ای و کوهستانی در کنار چشم انداز زیست محیطی استان که ترکیبی از تغییرات کاربری اراضی، تجاوز به عرصه های منابع طبیعی، دفن تلنباری 90 درصد زباله استان در حواشی جنگل ها، مراتع و رودخانه ها و فقدان سیستم های تصفیه فاضلاب شهری است نگران کننده است. از این رو در تحقیق حاضر کوشش شده است با شناخت روند تغییرات فضایی استان از گذشته تاکنون راهبرد یا راهبردهای مناسبی برای توسعه فضایی استان در آینده پیشنهاد شود.