بهرام ملک محمدی

دانشیار گروه برنامه ریزی و مدیریت محیط‌زیست ، دانشکده محیط‌زیست، دانشگاه تهران

[ 1 ] - ارزیابی ریسک‌های محیط‌زیستی واحد بهره‌برداری پالایش گاه نفت خام گچساران با تلفیق روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره و تجزیه و تحلیل حالات خرابی و شکست محیط‌زیستی

زمینه و هدف: ارزیابی ریسک روشی برای تعیین اندازه کمی و کیفی خطرات و پیامدهای ناشی از حوادث احتمالی بر روی افراد، مواد، تجهیزات و محیطزیست است. با انجام این کار میزان کارآمدی روشهای کنترلی موجود مشخص شده و دادههای با ارزشی برای تصمیمگیری در زمینه کاهش ریسک فراهم میآید. روش بررسی: در این تحقیق واحد بهرهبرداری پالایش گاه نفت گچساران مورد ارزیابی قرار گرفتهاست. هدف از این تحقیق ارزیابی ری...

[ 2 ] - تدوین استراتژی های ساماندهی و طراحی اکولوژیک رودخانه های درون شهری با تاکید بر کنترل سیلاب ( نمونه موردی: رودخانه زیارت گرگان)

شهری شدن عواقب اکولوژیکی عظیمی برای زیستگاه های شهری منجمله رودخانه های شهری دارد. افزایش تراکم سازه های غیرمجاز در دشت های سیلابی رودخانه ها و تخریب ساختارهای اکولوژیک و هیدرولوژیکی, رودخانه به شدت آسیب دیده و محیط زیست اکولوژیکی شهر را تحت تاثیر قرار داده است. هدف از این پژوهش شناخت و تحلیل و طراحی رودخانه های درون شهری با تاکید بر کنترل سیلاب به منظور بهبود ساختار و الگوهای اصلی اکولوژیکی و ...

[ 3 ] - ارزیابی یکپارچة محیط ‌زیستی افت آب‌های زیرزمینی دشت اردبیل در راستای ارائة راهکارهای مدیریتی

مدیریت مسائل مرتبط با منابع آب‌های زیرزمینی که یکی از منابع مهم آب شیرین است، از اصلی‌ترین تصمیم‌های کشور محسوب می‌شود که با توجه به رشد جمعیت، افزایش تقاضا و نیز کمبود آب، لزوم مدیریت صحیح این منابع به‌خوبی نمایان شده است. ارزیابی یکپارچة محیط‌زیستی یکی از بهترین ابزارها در تعیین اقدام‌های اقتصادی، اجتماعی و محیط‌زیستی در مدیریت منابع آب زیرزمینی است. ارزیابی یکپارچه با استفاده از چارچوب علّی- ...

[ 4 ] - ارزیابی روند تغییرات کاربری زمین و تغییر اقلیم در سیمای سرزمین تالاب چغاخور با تأکید بر آثار محیط‌زیستی

تغییر کاربری زمین و اقلیم از جمله نگرانی‌‌های اصلی محیط‌‌‌زیست جهانی به شمار می‌‌رود. ارزیابی روند تغییرات کاربری اراضی فرایند‌‌ی است که به ایجاد درک صحیحی از نحوۀ تعامل انسان و محیط‌‌زیست منجر می‌‌شود. بین تغییر اقلیم و پوشش زمین ارتباط متقابل و پیچیده‌‌ای وجود دارد. تغییرات پوشش و کاربری زمین در اقلیم و بیوسفر جهانی آثار تجمعی و مستقیمی دارند. این مسئله در خصوص مناطق حساس و به خصوص تالاب‌‌ها ...

[ 5 ] - رهنمودهای نظریۀ ‌بازی‌ها برای حکمرانی پایدار منابع آبی مشترک (مطالعۀ موردی: مناقشۀ آبی دریاچۀ ارومیه)

محدودیت موجودی قابل برداشت و اشتراک در حق بهره‌مندی از منابع آبی مشترک، زمینه‌ساز افزایش رقابت و بروز مناقشه بین ذی‌نفعان می‌‌شود. در چنین شرایطی، معمولاً آنان با ترجیح‌دادن منافع شخصی کوتاه‌مدت و بدون در نظر گرفتن پیامدهای جانبی رفتارشان، به بهره‌برداری بیش از اندازۀ بهینه روی می‌آورند که ضمن به بار آوردن خسارات محیط‌زیستی، در بلندمدت، موجب زیان خودشان نیز می‌شود. نظریۀ ‌بازی‌ها، ابزار مناسبی ب...

[ 6 ] - ارزیابی و تدوین شاخص های حمل و نقل اضطراری (مطالعه موردی: شریان های اصلی منطقه ی یک شهرداری تهران)

در مناطق شهری، زمانی که بحرانی رخ می‌دهد (به‌ویژه زلزله)، چگونگی تعیین مناطق پرخطر، انتقال شهروندان به مناطق امن و ایمن و کاهش تلفات و مصدومان از عمده‌ی موارد نگرانی مدیران شهری و مقامات دولتی است. برای تسریع در حمل و نقل اضطراری پس از وقوع سوانح باید بهینه‌ترین مسیرها مورد توجه قرار گیرند. با توجه به اهمیت موضوع در پژوهش توصیفی ـ تحلیلی حاضر، رویکرد تحلیل چندعاملی (A‌H‌P) به منظور تعیین و ارز...

[ 7 ] - ارزیابی ریسک ایمنی سدها (مطالعه موردی: ریسک سیلاب در سد گلستان)

ایمنی سد در صنعت سدسازی از مهم ترین مسائل در هنگام طراحی، ساخت و بهره برداری به شمار می رود. امروزه استفاده از فنون ارزیابی کمی ریسک در مدیریت ایمنی سدها (به ویژه در کشورهای توسعه یافته)، به سرعت در حال گسترش است. اما این رویکرد جدید به مهندسی سد و ایمنی در ایران همچنان ناشناخته بوده و تحقیقات محدودی در این زمینه انجام شده است. در این مقاله، در ابتدا روش های ارزیابی ریسک در ایمنی سدها مورد بررس...

[ 8 ] - Land use and land cover spatiotemporal dynamic pattern and predicting changes using integrated CA-Markov model

Analyzing the process of land use and cover changes during long periods of time and predicting the future changes is highly important and useful for the land use managers. In this study, the land use maps in the Ardabil plain in north-west part of Iran for four periods (1989, 1998, 2009 and 2013) are extracted and analyzed through remote sensing technique, using the land-sat satellite images. T...

[ 9 ] - رهنمودهای تئوری بازی در تحلیل مناقشۀ تغییر کاربری اراضی (مطالعۀ موردی: اراضی محلۀ دارآباد تهران)

تغییر کاربری اراضی نمونه‌ای از ناکامی سازوکار بازار در حفظ محیط زیست به‌شمار می‌رود. از طرفی، افزایش روزافزون جمعیت، گسترش شهرنشینی و فشار توسعه، فضاهای سبز اطراف شهرها را به‌شدت در معرض تخریب و تبدیل کاربری قرار داده است. در این شرایط ذی‌نفعان و ذی‌نفوذان در راستای بهره‌وری بیشتر و کسب حداکثر سود بوده که منجر به استفادۀ توسعه‌دهندگان از اراضی باکیفیت و سبز می‌شود. در این شرایط تضاد منافع میان ...

[ 10 ] - مدل‌سازی ارزیابی و پهنه‌بندی توان اکوتوریسم با منطق فازی، FAHP و TOPSIS (مطالعه موردی: شهرستان شاهرود)

غنای جاذبه‌های ایران، با انبوهی از یادمان‌های تاریخی و میراث‌ فرهنگی و طبیعی بر جا مانده از دوره‌های مختلف، سبب شده است که این سرزمین را جهانی در یک مرز بنامند. از مهمترین جاذبه‌های طبیعی، مناطق بیابانی و کویری هستند که حدود یک سوم مساحت کشور را به خود اختصاص داده‌اند. وجود چنین وسعتی از نواحی خشک، لزوم توجه به پتانسیل‌های مناطق مذکور را در زمینه صنعت اکوتوریسم، به ویژه در استان سمنان که در مرک...

[ 11 ] - بررسی اهمیت توان خودپالایی رودخانه ها در تدوین استاندارد تخلیه پساب

در استاندارد بسیاری از کشورها از جمله ایران به توان خودپالایی رودخانهها برای تعیین استاندارد تخلیه پسابها توجهی نشده استت. یعنتیبدون در نظر گرفتن تفاوت رودخانهها از نظر شرایط هیدرولیکی، موقعیت جغرافیایی و غیره، به تدوین یک استاندارد یکستان بترای همتهیرودخانهها پرداخته شده است. در این مقاله برای نشان دادن اهمیت توجه به تفاوتهای رودخانهها و تتوان خودپتالایی هتر یتک از هنهتا درتد...

[ 12 ] - بررسی نقش تغییر کاربری اراضی در کیفیت منابع آب زیرزمینی و ارتباط آن با توان اکولوژیکی با استفاده از سنجش از دور و سیستمهای اطلاعات جغرافیایی

تغییر کاربری اراضی با تغییر در میزان تولید، نوع پسماندها و ضایعات، سبب تغییر در نوع، میزان آلودگی و در نتیجه تغییر در کیفیت آبزیرزمینی میشود. در این مقاله، با دیدگاه نوینی به بررسی رابطه تغییر کاربری اراضی با تغییرات کیفی منابع آب زیرزمینی پرداخته میشود.در این راستا، با انتخاب آبخوان کرج به عنوان مطالعه موردی، اطلاعات کاربری اراضی و کیفیت آب زیرزمینی منطقه برای سه دورهسالهای 1...

[ 13 ] - رده بندی هیدروژئومورفیک تالاب ها به منظور تعیین عملکردهای اکولوژیکی (مطالعه موردی: تالاب چغاخور)

تالابها با عملکردها و ساختارهای متفاوتی در شرایط پیچیده اکولوژیک سرزمینهای محل استقرار خود همراه با نوسانات و تغییرات در مکان و زمان هستند. بر این اساس نیاز است تالابها قبل از هر نوع بررسی در قالب نوعی ردهبندی، طبقهبندی و شناسایی شوند تا ویژگیهای خاص آن رده را بتوان مشخص نمود. در این مقاله دیدگاه هیدروژئومورفیک برای ردهبندی تالابها مورد بررسی قرار گرفته و نحوه طبقهبندی تالابها بر این...

[ 14 ] - پایش تغییرات مولفه های فضایی-راهبردی زیستگاه ها براساس رهیافت اکولوژی سیمای سرزمین (مطالعه موردی: منطقه حفاظت شده لیسار)

طبق مدل لکه-کریدور-ماتریس، سیمای سرزمین دارای اجزای بی بدیلی می باشد که با حفظ آن ها پیوستگی و انسجام سیمای سرزمین علی رغم برخی تغییرات حفظ خواهد شد. براساس این مدل، لکه های زیستگاهی، ماتریس و نفوذپذیری آن برای برقراری ارتباط بین لکه ها، از اجزای استراتژیک زیستگاهی می باشند که اگر حفظ شوند، پایداری زمانی زیستگاه تامین خواهد شد. هدف از این تحقیق استفاده از رویکرد اکولوژی سیمای سرزم...

[ 15 ] - ارزیابی تغییرات ساختاری زیستگاه مرال (Cervus elaphus maral) براساس تحلیل تغییرات زمانی لایه تناسب زیستگاهی و شاخص‌های اکولوژی سیمای سرزمین در منطقه حفاظت شده لیسار(استان گیلان)

هیج اکوسیستمی جزیره نیست و پایداری اکوسیستم‌ها، مستلزم تناسب وسازگاری بستراکوسیستم و توانمندی‌های درونی آن است. در میان عوامل تهدیدکننده تنوع ‌زیستی،تباهی و از هم گسیختگی زیستگا‌‌هی در صدر تهدید‌های بزرگ تنوع زیستگاهی شناخته شده ‌اند. بنابراین تحلیل تغییرات زمانی سطوح ...

[ 16 ] - پهنه بندی ریسک فرونشست زمین در اثر افت سطح آب زیرزمینی با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی فازی (مطالعه موردی: دشت اردبیل)

برداشت بیرویه آبهای زیرزمینی و وجود نشانههای فرونشست زمین در دشت اردبیل، ضرورت نیاز به پهنهبندی ریسک فرونشست زمین در این دشت را نشان میدهند. هدف تحقیق حاضر تهیه نقشه احتمال فرونشست زمین و تعیین مناطق دارای ریسک بوده که برای این منظور از مدل تحلیل سلسله مراتبی فازی[1] استفاده شد. لایههای اطلاعاتی شامل زمینشناسی، فاصله از گسل، افت سطح آب زیرزمینی، شیب و ضخامت آبرفت، به عنوان معیارهای مؤثر ...

[ 17 ] - ارزیابی خدمات اکوسیستمی تالاب‌ها براساس طبقه بندی ساختارها و کارکردهای هیدرولوژیکی - اکولوژیکی (مطالعه موردی: تالاب شادگان)

تالابها در شرایط پیچیدة اکولوژیکی، هیدرولوژیکی و زمین‌شناسی شکل میگیرند و طیفی از خدمات اکوسیستمی را عرضه میکنند. امروزه شناخت رو به رشدی از خدمات و منافع حاصل از اکوسیستم‌های تالابی برای جوامع انسانی بهوجود آمده است. شناخت و ارزیابی خدمات تالاب و همچنین مدیریت تهدیدهای انسانی و طبیعی تأثیرگذار بر آن، افزون بر حفظ انسجام اکولوژیکی تالاب میتواند بر اقتصاد جوامع محلّی وابسته به آن نیز مؤثّر ب...

[ 18 ] - اثرات گرمایش زمین بر بارش‌های حدی متناطر با سیلاب‌های با دوره بازگشت‌های مختلف (مورد مطالعه: حوضه آبریز جاجرود)-

در این تحقیق ابتدا داده های هواشناسی در بین سال های 1993 تا 2018 مورد بررسی قرار گرفته اند و سپس با استفاده از مدل سازی تغییر اقلیم توسط نرم افزار LARS-WG، با داده های خروجی حاصل از مدل سازی در بازه زمانی سال های 2046 تا 2065 مورد مقایسه قرار گرفته اند. با توجه به بررسی های صورت گرفته، میانگین دمای کمینه و بیشینه روزانه در بازه زمانی سال های 2046 تا 2065 می توانند روند افزایشی داشته باشند و میا...

نویسندگان همکار