شهرام خلیقی سیگارودی
دانشیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
[ 1 ] - پیش‌بینی متغیرهای اقلیمی توسط مدل چندگانه خطی SDSM در دوره آینده برپایه سناریو A2
در چند دهة گذشته افزایش دمای زمین موجب بر هم خوردن تعادل اقلیمی کره زمین شده و تغییرات اقلیمی گسترده‌ای در بیشتر سطح کرة زمین ایجاد شده است که از آن به عنوان تغییر اقلیم یاد می‌شود. هدف از این پژوهش، پیش‌بینی تغییرات اقلیمی توسط مدل ریزمقیاس نمایی آماری SDSM در دوره آینده برپایة سناریو A2 میباشد. دادههای روزانه بارش، دمای کمینه و دمای بیشینه ایستگاه سینوپتیک کرمانشاه، برای دو دورة 2015-2040 ...
[ 2 ] - پیش بینی روند تغییرات مکانی کاربری اراضی در حوزه آبخیز کسیلیان با استفاده از مدل سلول خودکار- مارکوف
تهیۀ نقشۀ کاربری اراضی و شبیهسازی تغییرات آن یکی از ضروری‌ترین اطلاعات مورد نیاز برای مدیریت منابعطبیعی میباشد بهطوری که پایش زمانی و دقیق تغییرات آیندۀ عوارض سطح زمین برای درک روابط و کنش متقابل بین انسان و پدیده های طبیعی به منظور تصمیمگیری بهینه، از اهمیت بهسزایی برخوردار است. پژوهش حاضر نیز در راستای شبیهسازی تغییرات آیندۀ کاربری اراضی حوزۀ آبخیز کسیلیان پرداخته است. بدین منظر در اب...
[ 3 ] - بررسی تأثیر سیگنالهای بزرگ مقیاس اقلیمی بر بارش فصلی حوزه آبخیز مهارلو-بختگان
پیش‌بینی فرایندهای آب و هوایی به‌ویژه پیش‌بینی بارندگیابزار مناسبی در اختیار مدیران حوزههای گوناگون قرار میدهد تا با در نظر گرفتن این پیشبینیها، سیاستهای آینده را طراحی کنند. در این تحقیق بعد از انتخاب مؤثرترین شاخصهای اقلیمی با روش تجزیه مؤلفه‌های اصلی (PCA)، تأثیر سیگنالهای اقلیمی بزرگ مقیاس بر بارش فصلی حوزه آبخیز مهارلو-بختگان به صورت همزمان و با تأخیر توسط روشهای آماری (ضریب همبست...
[ 4 ] - پایش خشکسالی با استفاده از شاخص پوشش گیاهی NDVI (مطالعه موردی: مراتع استان ایلام)
به‌منظور شناسایی شاخص مناسب برای ارزیابی و پایش خشکسالی، اطلاعات بارندگی ایستگاههای هواشناسی استان ایلام از سال 2000 تا 2011 و تصاویر ماهواره MODIS با فاصله زمانی 16 روزه، تهیه و پردازش شد. محاسبه SPI بر اساس میزان بارش انجام گردید، بنابراین اطلاعات بارش برای محاسبه این شاخص و تصاویر ماهواره‌ای برای محاسبه NDVI بکار گرفته شد. همچنین اطلاعات درصد تاج پوشش در تیپ‌های مرتعی انتخاب شده از بین سایت...
[ 5 ] - ارزیابی بیابان‌زایی بر اساس دو معیار آب و اقلیم (مطالعۀ موردی: دشت کاشان)
بیابان‌زایی مشکل بسیاری از کشورهاست؛ تا کنون به منظور جلوگیری و مقابله با این پدیده اقدامات و کوشش‌‌هایی انجام گرفته است. یکی از مهمترین اقدامات صورت‌گرفته در این زمینه کنوانسیون مقابله با بیابان‌زایی سازمان ملل است. در این پژوهش، با استفاده از مدل IMDPA و با نرم‌افزار GIS، به ارزیابی بیابان‌زایی در دشت کاشان پرداخته شد. دو معیار آب و اقلیم انتخاب شد و برای هر یک، با توجه به شرایط منطقه، شاخص...
[ 6 ] - واسنجی و ارزیابی مدل SWMM به منظور شبیه سازی رواناب شهری (مطالعة موری: شهرک امام علی(ع) شهر مشهد)
از مشخصه‌های مناطق شهری سطوح نفوذناپذیر وسیع و وجود آبراهههای ساختة دست بشر است. افزایش شهرنشینی در دهه‌های اخیر و رشد سریع شهرها به سمت حوضههای آبخیز بالادست، فرایندهای بارش- رواناب را در حوضههای شهری به‌شدت تحت تأثیر قرار داده است. به همین دلیل، برای نشان‌دادن این فرایندها، در طراحیهای مناسب یا ارزیابی سیستمهای شبکة زه‌کشی شهری موجود به مدل‌های رایانه‌ای توجه خاصی شده است. هدف از این م...
[ 7 ] - مقایسة روشهای نروفازی و SCS در اولویت‌بندی زیرحوضه‌های آبخیز به منظور اجرای اقدامات آبخیزداری (مطالعة موردی: حوضة آبخیز طالقان)
به دلیل ناکافی‌بودن امکانات، بودجه، نیروی انسانی، زمان، و ... عملیات آبخیزداری در کل سطح حوضة آبخیز قابل اجرا نیست. به همین دلیل، عملیات آبخیزداری باید در زیرحوضه‌هایی اجرا شود که اثرگذارتر است و از نظر تخریب، فرسایش، خسارات جانی و مالی، سیلاب، و ... بیشتر در معرض خطر باشد. همچنین، نقص ایستگاههای هیدرومتری یا فقدان ایستگاه‌ها در برخی مناطق متخصصان را بر آن داشته تا برای اولویت‌بندی زیرحوضه‌ها ...
[ 8 ] - بررسی تغییرات مکانی برخی شاخصهای فرسایندگی باران با استفاده از زمین‌آمار در استان خوزستان
فرسایندگی باران توانایی باران برای جداسازی ذرات خاک است. هدف از این تحقیق تهیة نقشة فرسایندگی باران در استان خوزستان با استفاده از بهترین شاخص فرسایندگی باران است. بدین منظور، اطلاعات نقطه‌ای شاخصهای EI30، AIm، هادسون، و اونچو در 74 ایستگاه باران‌نگاری و باران‌سنجی با استفاده از روشهای میان‌یابی قطعی عکس فاصلة وزن‌دار و توابع شعاعی پایه و روشهای زمین‌آماری کریجینگ و کوکریجینگ به اطلاعات ناح...
[ 9 ] - انتخاب بهترین فرمول تجربی برای برآورد زمان تمرکز در حوزههای آبخیز شهری (مطالعة موردی: شهر ماهدشت)
اتخاذ روشهای صحیح در مدیریت آبخیزهای شهری برای کاهش خطرها امری انکارناپذیر و ضروری است. لازمة این امرْ برآورد میزان رواناب با درجة اطمینان بالاست. یکی از عواملی که بدون شک، تأثیر زیادی در دبی اوج و حجم رواناب دارد زمان تمرکز است. هدف از این تحقیق انتخاب بهترین روش از میان فرمولهای تجربی برآورد زمان تمرکز است. برای تعیین زمان تمرکز واقعی از روش صحرایی مبتنی بر اندازه‌گیری زمان پیمایش آب با استف...
[ 10 ] - بررسی تأثیر تغییرات کاربری اراضی بر خصوصیات سیلاب با استفاده از مدل HEC- HMS (مطالعة موردی: حوزة آبخیز طالقان)
یکی از عوامل اصلی در تغییر رژیم سیلابی حوزههای آبخیزْ تغییر کاربری اراضی در سطح حوضه است. حوزة آبخیز طالقان، طی سالهای متمادی، دستخوش تغییر کاربری اراضی شده که احتمال تأثیر آن بر خصوصیات سیلاب رودخانه مطرح است. در تحقیق حاضر، با تلفیق سیستمهای اطلاعات جغرافیایی (GIS) و مدل HEC- HMS، آثار تغییر کاربری اراضی بر سه پارامترـ دبی اوج، حجم، و زمان پایة سیل‌ـ در بخشی از حوزة آبخیز طالقان بررسی شد. ب...
[ 11 ] - مدل منطقه‌ای منحنی تداوم جریان حوزههای آبخیز بدون آمار مناطق خشک (مطالعه موردی: ایران مرکزی)
منحنی تداوم جریان (FDC) نشاندهندة رابطۀ بین فراوانی و مقدار دبی است. دادههای دبی جریان آب، به شکل منحنی تداوم جریان، به عنوان پیش‌نیاز، برای طرح‌های مدیریت منابع آب، از قبیل طراحی سدها، نیروگاه‌های برق‌آبی، اجرای عملیات آبخیزداری، ارزیابی خطر خشکسالی، و بررسی سلامت زیست‌بوم رودخانه، مورد نیاز است. این مطالعه در یازده حوزة آبخیز منتخب با ویژگیهایِ مشترکی، همچون طول دورة آماری مشترک دبی روزانة...
[ 12 ] - Cytotoxicity and Antioxidant Activity of 23 Plant Species of Leguminosae Family
Numerous studies have been focused on natural anticarcinogenic agents. Many antioxidants have been identified as anticarcinogens. Antimutagens have also been proposed as cancer chemopreventive agents. The use of natural products as anticancer has a long history that began with traditional medicine. The aim of this study was to evaluate cytotoxicity and antioxidant activity of twenty-three plant...
[ 13 ] - Cytotoxicity and Antioxidant Activity of 23 Plant Species of Leguminosae Family
Numerous studies have been focused on natural anticarcinogenic agents. Many antioxidants have been identified as anticarcinogens. Antimutagens have also been proposed as cancer chemopreventive agents. The use of natural products as anticancer has a long history that began with traditional medicine. The aim of this study was to evaluate cytotoxicity and antioxidant activity of twenty-three plant...
[ 14 ] - تحلیل تغییرات ناگهانی و ناهمگنی متغیرهای هیدرو- اقلیمی (مطالعه موردی : حوزه آبخیز آجی چای)
تحلیل روند و تغییرات ناگهانی و ناهمگنی متغیرهای هیدرو‌ـ اقلیمی اهمیت زیادی در مدیریت و برنامهریزی منابع آب دارد. بدین‌منظور برای تحلیل روند و ناهمگنی بیشترین و کمترین دما از 2 ایستگاه باران‌سنجی، برای بارش از 7 ایستگاه باران‌سنجی و برای دبی از 7 ایستگاه آب‌سنجی با طول دورۀ آماری 40 سال (1351 تا 1390) استفاده شد. در تحلیل روند بیشترین و کمترین دمای سالانۀ نتایج نشان داد هر دو ایستگاه روند افز...
[ 15 ] - بررسی کارایی مدل‌های ریزمقیاس‌نمایی آماری LARS-WG و SDSM در شبیهسازی دما و بارش
در این تحقیق، نتایج دو روش ریزمقیاس نمایی SDSM و LARS-WG با در نظر گرفتن معیارهای خطا، ازلحاظ بارش روزانه، دماهای حداقل و حداکثر روزانه در دو ایستگاه سینوپتیک روانسر و کرمانشاه مقایسه می‌شود. در هر دو مدل دوره زمانی 1988-1961 و 1989-2001 به ترتیب برای انجام واسنجی و صحت سنجی در نظر گرفته شدند. نتایج کلی نشان داد که مدل SDSM در دو ایستگاه موردبررسی، در هر دو مرحله واسنجی و صحت سنجی، برای دماهای ...
[ 16 ] - بررسی اثر پوشش جنگلی در حفظ آب و کاهش رواناب با استفاده از شبیهسازی بارش- رواناب (مطالعه موردی: حوضه آبخیز بازفت، استان چهارمحال و بختیاری)
حفظ و نگهداشت آب و جلوگیری از هدررفت آن، از مهمترین کارکردهای اکوسیستم‌های جنگلی است که به‌سبب کاهش حوادثی مانند سیل و خشکسالی، جایگاه مهمی در تأمین رفاه و نیازهای بشر دارد. به‌منظور بررسی تأثیر پوشش جنگلی بر کاهش رواناب، ابتدا نقشه واحدهای همگن براساس کاربری، پوشش گیاهی و گروه‌های هیدرولوژیک تهیه و در هر واحد شماره‌منحنی تعیین گردید. سپس مشخصه‌های زمان تأخیر و زمان تمرکز حوضه محاسبه و بعد اطلا...
[ 17 ] - بررسی نمایههای ارزیابی پدیده‌های ترسالی و خشکسالی: SPI, PNPI, Nitzche)) (مطالعه موردی، استان مازندران)
در این تحقیق دادههای بارش سالانه یک دوره آماری 26 ساله (1384- 1359) برای ایستگاههایی از استان مازندران به منظور تحلیل آماری بارش و تعیین سالهای مرطوب و خشک مورد استفاده قرار گرفت. به منظور تعیین و تفکیک سالهای مرطوب، نرمال و خشک از نمایههای مختلف رطوبتی استفاده شد. از نظر تفکیک سالهای مرطوب و خشک، در ایستگاههای مورد مطالعه اغلب بارش نرمال بوده و سالهای خشک و مرطوب نیز بصورت دورهای قابل مشا...
[ 18 ] - تحلیل روند تغییرات درازمدت پارامترهای اقلیمی و تبخیرتعرق در ناحیۀ خزری
این تحقیق با هدف مشاهدۀ روند تغییرات پارامترهای اقلیمی و تبخیرتعرق مرجع(ET0) در ناحیۀ خزری شمال کشور صورت گرفت. با استفاده از دادههای هواشناسی ایستگاههای هواشناسی همدیدی گرگان، قائم‌شهر، بابلسر، رامسر و انزلی در یک دورۀ درازمدت (2008-1961) و به کمک نمایۀ خشکی دومارتن، پنج منطقۀ اقلیمی در این ناحیه شناسایی و با استفاده از فرمول فائو پنمن - مانتیث، مقدار ET0 برای هر یک از ...
[ 19 ] - بررسی مقایسه‌ای روشهای تحلیل فراوانی و هیدرو اقلیمی برای برآورد دبی حداکثر سیل (مطالعۀ موردی: حوزۀ آبخیز بختیاری)
روشهای زیادی برای تخمین دبی حداکثر سیل اعم از روشهای تحلیل فراوانی وجود دارد و مطالعۀ خطر سازه‌های آبی مبتنی بر تحلیل فراوانی سیل، غالباً نسبت به مشاهدات و توزیع آماری منتخب حساسیت دارد که باعث بروز خطا در طراحی می‌شود. از آنجایی‌که بارش‌های سنگین عامل اصلی سیل‌ها هستند و دادههای بارش نسبت به دادههای جریان دارای طول دوره آماری بیشتری هستند، از این رو در این تحقیق از آمار درازمدت بارش در ایست...
[ 20 ] - مطالعه مکان‌یابی پتانسیل استحصال آب باران در مناطق خشک با استفاده از روش TOPSIS ؛ مطالعه موردی دشت انارک
استحصال آب باران یکی از مهمترین روشهای مدیریت بهره‌برداری از آب برای مقابله با کم‌آبی میباشد که با توجه به نیاز روزافزون کشور به آب، امری اجتنابناپذیر است. اولین مرحله در راستای مدیریت منابع آب باران، شناخت پتانسیل آب باران است. تحلیل تصمیمگیری چندمعیاره (MCDA) نیز بهعنوان یک ابزار مهم در تصمیمگیریهای مدیریت منابع طبیعی و به‌طور ویژه مدیریت منابع آب شناخته‌شده است. در این پژوهش به...
[ 21 ] - اثر پوشش گیاهی بر ایجاد خرد اقلیم در اکوسیستم‌های مناطق خشک (مطالعۀ موردی: دشت سیستان)
تغییر در سطح زمین اثراتی بر اقلیم نزدیک به سطح یا میکروکلیما خواهد داشت. تالاب بین المللی هامون در دهه‌های اخیر خشک و پوشش گیاهی در آن کاهش چشمگیری داشته است. آمارهای ایستگاه سینوپتیک زابل نشان دهندۀ افزایش درجه حرارت این محل میباشد. برای نشان دادن نقش وضعیت سطح زمین بر میکروکلیمای نزدیک به سطح در سه میکروسایت با درصد پوشش مختلف، درجه حرارت عمق 5 سانتیمتری، سطح زمین و ارتفاع 150 سانتیمتری از ...
[ 22 ] - Accounting for Pliem-Xiu and NOAH Module to Simulate Dust: A Case of Western Areas of Ahwaz
Extended abstract 1- INTRODUCTION In the arid and semi-arid areas of Asia, dust storms occur frequently. Much progress has been made in the monitoring modeling and prediction of Asian dust storms. Dust emission is caused by wind erosion in the sensitive areas. Wind erosion is described as the transportation of soil particles by means of the wind. Soil Surface moisture is one of the most i...
[ 23 ] - تعیین نقش روند تغییرات اقلیمی و کاربری اراضی بر وضعیت بیابان‌زایی آتی، مطالعه موردی: سبزوار
رشد فعالیتهای صنعتی طی 200 سال گذشته در دنیا منجر به افزایش بی‌سابقه غلظت گازهای گلخانه‌ای در اتمسفر و افزایش دما در لایه‌های پایین اتمسفر شده است. بی‌نظمی در وضعیت بارندگی‌ها، خشکسالی‌ها و بیابان‌زایی در نقاط مختلف دنیا در ارتباط با چنین تغییرات اقلیمی مرتبط دانسته شده است. از آنجایی‌که پدیده بیابان‌زایی بهعنوان یکی از بارزترین وجوه تخریب منابع طبیعی در جهان مطرح شده است، در این پژوهش با بر...
[ 24 ] - مدل‌سازی بارش-رواناب مبتنی بر رویکرد پویایی سیستم، مطالعه موردی: حوضه کارده مشهد
مدل‌سازی بارش-رواناب یکی از روشهای تخمین رواناب و ابزاری مناسب برای مطالعه فرایندهای هیدرولوژیکی، ارزیابی منابع آبی و مدیریت حوزه آبخیز میباشد. اما پیچیدگی و ماهیت غیر خطی فرایند بارش-رواناب و ناشناخته بودن تاثیر عوامل روی یکدیگر و نهایتا روی دبی خروجی حوضه مدل‌سازی را مشکل‌تر می‌کند. لذا، استفاده از روش‌هایی که علاوه بر پویایی، قابلیت توسعه، ساختار مفهومی و کاربرپسند داشته باشد، ضروری میبا...
[ 25 ] - سنجش و اولویت‌بندی مؤلفه‌های ظرفیت سازگاری جوامع محلی در مواجهه با تغییر اقلیم (منطقۀ مورد مطالعه: شهرستان گناباد)
جوامع روستایی در حوزههای آبخیز ساکن هستند و بر اساس شرایط اقلیمی و زمینشناسی خاصی که هر حوزۀ آبخیز دارد، از آنها برای زندگی خود استفادۀ مفید میکنند. امروزه خطری غیر از خطرات معمول اقلیمی گریبانگیر آبخیز نشینان و معیشت آنها است و آن هم تغییرات اقلیمی ناشی از فعالیتهای انسانی، به عبارت دیگر گرمایش جهانی حاصل از سوختن سوختهای فسیلی است. بر این اساس در این پژوهش با استفاده از شاخصهای تعریف...
[ 26 ] - Investigation on the Climatic Parameters Fluctuation Using Data from the The European Centre for Medium-Range Weather Forecasts (Case study: Shirkouh Region - Yazd Province)
Any changes in the climate system affect on the access and management of natural resources such as water and soil. Temperature and precipitation are the key elements of climate for studying their trend can be important for atmospheric scientists, environmental managers and planners in the field of hydrology, agriculture, environment and so on. In this study, the trend of climate fluctuations wa...
[ 27 ] - تاثیر کاربرد پوشش خاک اره بر مقدار رواناب مسیرهای چوبکشی (مطالعه موردی: جنگل خیرود)
عبور ماشین‌آلات در جنگل، باعث تراکم و فشردگی و کاهش تخلخل و ظرفیت نفوذ خاک جنگل و به تبع آن افزایش متوسط حجم رواناب سطحی می‌شود. با توجه به نتایج مطالعات قبل درباره تاثیر مالچ‌ها روی کاهش رواناب در شرایط آزمایشگاهی، هدف از این تحقیق تعیین و مقایسه میزان رواناب تولیده شده در پلات‌های مسیر چوبکشی بدون تیمار، تیمار جنگل دست‌نخورده (شاهد جنگل) و مسیر چوبکشی با تیمار مالچ خاک‌اره، تحت شرایط طبیعی در...
[ 28 ] - ارزیابی آسیب‌پذیری تخریب سرزمین با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه و سامانه اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: حوضه آبخیز مهارلو-بختگان)
شناسایی مناطق آسیب‌پذیر به تخریب سرزمین لازمه مدیریت پایدار منابع طبیعی است که یکی از گام‌های موجود در چارچوب حفاظتی محسوب می‌شود. در پدیده تخریب سرزمین موضوعی که بسیار اهمیت دارد، شناسایی مناطق حساس به تخریب و همچنین ارزیابی میزان آسیب‌پذیری به این پدیده است. هدف از این مطالعه ارزیابی آسیب‌پذیری تخریب سرزمین در حوضه آبخیز مهارلو-بختگان با استفاده از روش تصمیمگیری چند معیاره است. بدین منظور از...
[ 29 ] - Suitable Site Selection for Rainwater Harvesting for Drinking and Agricultural Purposes using Hub Coating Problem (PR Algorithm)
Surface water resulted from rainfall-runoff responses in a basin is a potential water source that if it is managed properly can be useful to demand secure. In this study, hub coating algorithm (PR) and geographic information system (GIS) were used to identify areas with potential in Birjand plain for rainwater harvesting. The weight of 18 decision-making indices was calculated and prioritized u...
نویسندگان همکار