فردوس آقا‌گل‌زاده
دانشیار گروه زبان‌شناسی دانشگاه تربیت مدرس
[ 1 ] - بررسی مفهوم «بصیرت» در زبان قرآن در چارچوب معنی‌شناسی شناختی
این مقاله به بررسی معنی‌شناختی مفهوم انتزاعی و دینی «بصیرت» در زبان قرآن، در چارچوب نظریه شناختی استعاره پرداخته است و در پی یافتن پاسخ برای این پرسش‌هاست که اولاً « بصیرت» در زبان قرآن به مدد چه ساز و کارهای شناختی، مفهوم‌سازی می‌شود؟ دیگر آنکه، ساز و کارهای شناختی شناسایی‌شده چگونه با یکدیگر ارتباط دارند؟ و در نهایت آنکه مبانی تجربی و دینی چگونه با هم تلفیق می‌شوند؟ بررسی عبارات زبانی ...
[ 2 ] - واقعنشدن فعل در عنوانهای خبری روزنامه های فارسی زبان
چکیده متون خبری روزنامه ها عموماً سبکی روایی دارند و درقالب چند جمله یا پاراگراف، رویدادی را به صورت منسجم [1] شرح می دهند. عنوان های خبری هم به عنوان پاره گفتارهایی با ویژگی های خاص ساختاری، در انتشار اخبار و بیان رویدادها نقشی بسیار مهم ایفا می کنند؛ حال آنکه معمولاً از الگوی جمله پیروی نمیکنند و دارای ویژگی انسجام هم نیستند. از آنجا که همۀ روابط دستوری سطح جمله بهل...
[ 3 ] - توالی متقابل‌های واژگانی در زبان فارسی: مطالعه‌ای پیکره‌بنیاد
تقابل نوعی رابطه واژگانی- معنایی است که در قالب آن دو واژه که از بسیاری جهات مشابه هستند به معانی کاملاً متضاد اشاره می‌کنند. در بررسی توزیع دو واژه متقابل موضوع توالی آن‌ها («الف» «ب» یا «ب» «الف») مطرح می‌شود. مطالعات انگشت‌شمار پیشین و مشاهدات نگارندگان در پیکره شفاهی و نوشتاری حاکی از آن است که توالی متقابل‌ها در اغلب موارد تابع نظمی پنهان است. جونز (2002) کوشیده است نظم مذکور را در قالب هفت...
[ 4 ] - چارچوب‌های نحویِ و کارکردهای کلامی تقابل واژگانی در زبان فارسی
در انگارۀ نظری جونز (Jones, 2002)، کارکردهای کلامی گوناگونی برای تقابل واژگانی در نظر گرفته شده و پژوهش در زبان‌های مختلف و از جمله زبان فارسی نمایانگر آن است که با وجود برخی تفاوت‌ها، بیشترِ زبان‌ها در پیاده‌سازی الگوهای کلامی تقابل از الگوهای کم و بیش مشابهی بهره می‌گیرند. پیکره پژوهش، مشتمل بر 4000 جملۀ فارسی است که جفت‌واژه‌های متقابل دارند. این جمله ها از متنهای نوشتاری، گفتاری و همچنین...
[ 5 ] - گرایش‌های بین‌رشته‌ای در تحلیل گفتمان انتقادی از نظریه تا عمل
مقالة حاضر به‌‌منظور پژوهشی فراتحلیلی که به‌شیوة توصیفی ـ تحلیلی انجام شده درپی پاسخ به این پرسش است که گرایش‌های نوین در تحلیل گفتمان انتقادی کدام است و به چه صورت می‌توان این گرایش‌ها را در فضای پژوهشی ایران به‌کار بست؟ دستاورد اصلی این مقاله معرفی گرایش‌ها و رویکردهای جدید و بین‌رشته‌ای در حوزة تحلیل گفتمان انتقادی است که تاکنون کم‌تر پژوهش‌گران ایرانی به آن توجه داشته‌اند. یافته‌های این مقا...
[ 6 ] - تأثیر بازی‌های زبانی مبتنی بر گفتمان کلاسی بر دایره‌ی واژگان کودکان
پژوهش حاضر، به منظور تعیینِ میزان تأثیر‌گذاری بازی‌های آموزشیِ مبتنی بر گفتمان کلاسی، بر دایرة واژگان کودکان کلاس دوم ابتدایی انجام شد. نخست، مفهوم گفتمان کلاسی به درون‌دادِ ارائه‌شده و یا تنظیم‌شده به وسیلة معلم و تعامل و پیوند میان دانش‌آموزان از طریق بازی محدود شد. سپس، 44 دانش‌آموز پایة دوم ابتدایی با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شده و به شیوة تصادفی به دو گروه کنترل و آزمایش گروه‌بندی شدند....
نویسندگان همکار