حسین نظم فر
دانشیار، جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی
[ 1 ] - مقایسه تطبیقی شاخص های کیفیت زندگی در نواحی شهری منطقه دو شهر اردبیل با استفاده از مدل ELECTRE
تمایل جمعیت در سرتاسر جهان برای تمرکز در شهرها، یکی از دلایل اصلی توجه به مفهوم کیفیت زندگی در مطالعات است. کیفیت زندگی یک فرد میزان برخورداری او را نشان می‌دهد، البته نه فقط به چیزهایی که به آنها دست یافته است، بلکه تمام گزینه‌هایی که شخص فرصت انتخاب آنها دارد.جوهره اصلی کیفیت زندگی شهری، تأمین و ارضای توأمان نیازهای مادی و معنوی انسان است. در واقع برنامه ریزی برای مسکن، کار و اشتغال، بدون ...
[ 2 ] - پایش دریاچۀ نمکی مهارلو با تکنیک‌های پردازش تصاویر ماهواره‌ای چندطیفی
مطالعۀ دریاچه‌های نمکی پلایاها به‌منزلۀ مهمترین پدیده‌های ژئومورفولوژیکی بسیار حائز اهمیت است. در این شرایط پایش و ارزیابی چنین پدیده‌هایی می‌تواند در توسعه و مدیریت منابع طبیعی امری مهم تلقی شود. مطالعۀ دریاچه‌های نمکی این محیط‌ها با صرف زمان و هزینۀ کمتر و در چشم‌انداز وسیع، استفاده از دانش سنجش از دور را می‌طلبد. پایش دریاچه‌های نمکی مناطق خشک در توسعۀ پایدار و حفاظت از محیط‌زیست پارامتری م...
[ 3 ] - ارزیابی آسیب‌پذیری اجتماعی – فیزیکی شهرها در برابر زلزله (مطالعه موردی: شهرستان‌های استان آذربایجان غربی)
شهرهای امروزی در نقاط مختلف دنیا به دلایل متعدد ازجمله نوع مکان گزینی، توسعه فیزیکی نامناسب، عدم رعایت استانداردهای لازم همواره در معرض خطرات ناشی از بلایای طبیعی قرار دارند. یکی از این خطرات که بسیاری از شهرهای جهان ازجمله کشور ما را تهدید می‌کند، زمین‌لرزه است. ایران یکی از زلزله‌خیزترین کشورهای دنیا محسوب می‌شود و شهرهای آن در رابطه با این پدیده طبیعی خسارت‌های مالی و جانی زیادی را متحمل شده...
[ 4 ] - تحلیل فضایی رقابت‌پذیری استان‌های ایران با استفاده از تکنیک ادغام
دهه‌های پایانی قرن 20 و آغاز قرن21 با نوعی فرایند همگرایی مشخص می‌شود که از آن با عنوان جهانی‌شدن یاد می‌شود. روند جهانی‌شدن و تأثیر آن بر شهرها ازجمله موارد مهمی است که در دنیای امروزی از اهمیت خاصی برخوردار است. یکی از موضوعات مهم این روند، پدید آمدن رقابت بین شهرهای مختلف است. عمده مطالعاتی که تاکنون در مورد رقابت‌پذیری شهری، انجام‌گرفته است بر بعد اقتصادی تأکید کرده‌اند. اما باید توجه داشت ...
[ 5 ] - نابرابری فضایی درجه توسعه شهرستان های استان خوزستان با تاکید بر توسعه پایدار
یکی از چالش های فراروی برنامه‌ریزی مدیریت مطلوب شهری و منطقه ای در راستای شهر و منطقه پایدار عدم تعادل و توازن در میزان توسعه پایدار شهرستان های استقرار یافته در منطقه است. بنابراین هدف پژوهش حاضر، مقایسه تطبیقی توسعه شهرستان‌های استان خوزستان در دو دوره 1385 و 1390 با تأکید بر توسعه پایدار می باشد. در این پژوهش، شاخص‌های مورد بررسی متشکل از 59 متغیر برای سال 1385 و 71 متغیر برای سال 1390 در قا...
[ 6 ] - سنجش و ارزیابی پایداری سکونتگاه‌های شهری(مطالعه موردی: استان اردبیل)
توسعهی پایدار سکونتگاه‌های شهری دارای ابعاد گسترده بوده که وابسته به شرایط مکانی و زمانی می‌باشد و جهت شناخت آن نیاز به بررسی و ارزیابی شاخص‌های پایداری از ابعاد گوناگون اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی است. این پژوهش نیز با هدف سنجش و ارزیابی شاخص‌های توسعهی پایدار به روش توصیفی - تحلیلی و کمی در سکونتگاه‌های شهری استان اردبیل صورت گرفته است. بدین منظور داده‌های مورد نیاز از طریق سالنامه‌ی آم...
[ 7 ] - سنجش میزان برخورداری شهرستان های استان خوزستان از شاخص های توسعه با استفاده از تکنیک ادغام
در برنامه ریزی های توسعه در سطح منطقه ای، شناخت و درک تفاوت های موجود میان مناطق از حیث برخورداری آن ها از امکانات و زیر ساخت های اجتماعی و اقتصادی، ضرورتی اجتناب ناپذیر است .یکی از روش های ارزیابی ، تکنیک های تصمیم گیری چندشاخصه است که برای سنجش ،ارزیابی و اولویت گذاری چند گزینه به کار گرفته می شود. روش این پژوهش، بر اساس هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی –موردی و تحلیلی است.جامعه آماری 23 شه...
[ 8 ] - تبیین نقش شوراهای اسلامی و میزان مشارکت مردم در توسعة روستایی (مطالعة موردی: دهستان‌های بخش کلباد شهرستان گلوگاه)
بررسی عملکرد شوراهای اسلامی و نقش مشارکت مردم در توسعة روستایی، یکی از موضوعات مهم در حوزة مدیریت روستایی است. هدف این پژوهش، بررسی عملکرد شوراهای اسلامی و میزان مشارکت مردم در توسعة روستایی در دهستان‌های بخش کلباد شهرستان گلوگاه است. روش پژوهش در این مقـاله توصیفی - تحلیلی و جـامعة آمـاری شامل دو گـروه مردم (سرپرسـت‌های خـانوار) و کل اعـضای شـورای اسـلامی (32 نفر) است. در ادامه با بهره‌گیری از...
[ 9 ] - تحلیل استراتژی‌های توسعهی منطقه‌ای در آذربایجان شرقی
یکی از ویژگی‌های کشورهای جهان سوم، تمرکز شدید جمعیت و فعالیت‌ها و عدم تعادل فضایی در برخورداری از امکانات اجتماعی است. این ویژگی را در ایران قبل از انقلاب و آثار و بقایای آن را در ایران بعد از انقلاب می‌توان یافت. بر طبق این ویژگی بخش عمده‌ای از امکانات و جمعیت در یک یا چند نقطه تمرکز می‌یابد و سایر مناطق به صورت حاشیه‌ای عمل کرده و باعث بروز نابرابری‌های منطقه‌ای می‌شود. در این زمینه توجه به ن...
[ 10 ] - پیش‌بینی جهات توسعۀ شهری با استفاده از روش ترکیبی سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدل احتمالاتی بیزین (مطالعۀ موردی: شهر اردبیل)
توسعة غیراصولی شهرها بهویژه در کشورهای درحال‌توسعه، مدیریت رشد شهرها را به یکی از مهمترین چالش‌های قرن 21 تبدیل کرده است. با وجود این، می‌توان با پیش‌بینی توسعة آتی شهر، برنامه‌ریزی بهینه‌ای برای شهر انجام داد. هدف از این پژوهش، پیش‌بینی جهات توسعة آتی شهر اردبیل با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای چندزمانة مربوط به سال‌های 1987 و 2013 است. در این پژوهش، با استفاده از تئوری بیزین و 14 معیار طبیعی...
[ 11 ] - بررسی عوامل موثر بر بهره‌وری منابع انسانی با تاکید بر نقش سرمایه فکری و عوامل محیطی- مکانی
در این تحقیق، تلاش شده است تا عوامل مؤثر بر بهره‌وری منابع انسانی کاربری‌های آموزشی شناسایی شود. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی‌تحلیلی و جامعه‌ی آماری آن، کارکنان و اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های پیام نور استان گیلان و تعداد نمونه‌ها نیز براساس روش نمونه‌گیری گروهی، 112 نفر بوده است. برای رسیدن به هدف این تحقیق، از روش تحلیل عاملی (از نوع اکتشافی) استفاده شده است. نتایج، حاکی از آن است که درنهایت ...
[ 12 ] - سنجش میزان برخورداری سکونتگاه‌های شهری استان اردبیل از شاخص‌های شهر خلاق
شهرها همیشه مراکزی برای ابداع، نوآوری و خلاقیت هستند و جهان امروز شاهد جهشی بلند به‌سوی زندگی هر‌چه بهتر و با کیفیت‌تر است. تلاش برای ارتقای کیفیت زندگی یکی از اصلی‌ترین اهداف توسعه است که در این مسیر توجه به شهرها به‌عنوان مراکزی که گردانندۀ اصلی این جریان هستند، از اهمیت بسیاری برخوردار است. هریک از سکونتگاه‌های شهری استان اردبیل به لحاظ دارا‌بودن پیشینۀ تاریخی، داشتن فرهنگ غنی، تنوع قومی، م...
[ 13 ] - بررسی تاثیرات سطح آب دریاچه ارومیه بر بیواکولوژی منطقه شمال غرب ایران با استفاده از داده‌های دور سنجی
ارزیابی تاثیرات حاصله از پتانسیل‌ها و تغییرات زیست محیطی مانند، تغییرات شدید آب و هوایی، کاهش میزان بارندگی از جمله مباحث مهم و پایه در برنامه‌ریزی‌های اکولوژیکی، شهری و اقتصادی می‌باشد. از مهمترین این تغییرات در دهه‌های اخیر که سبب نواسانات و تغییرات خطوط ساحلی و از همه مهمتر باعث افزایش پهنه‌های نمکی در منطقه شمال غرب ایران شده کاهش سطح آب دریاچه ارومیه می‌باشد. هدف اصلی این پژوهش، بررسی تاثی...
[ 14 ] - سنجش و ارزیابی پایداری محیطی (مطالعه موردی: استان اردبیل)
توسعه بحثهای پیرامون صنعت و اثراتی که صنعت روی محیط‌زیست برجای گذاشت و افزایش جمعیّت، سبب ایجاد پارادایم پایداری در جهان شد. پایداری، ریشه در تفکّرات زیست محیطی داشته و امروزه پدیدهای چند بعدی است که مسائل اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی را دربر میگیرد؛ از اینرو، پژوهش حاضر با هدف سنجش و ارزیابی پایداری توسعه به لحاظ ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی در شهرستان‌های استان اردبیل صورت گرفته ا...
[ 15 ] - تحلیل فضایی و سطح بندی شهرستان های استان گلستان بر اساس شاخص های اشتغال
اشتغال و بیکاری از مهمترین مسائلی هستند که برای ایجاد یک جامعه مرفه باید مورد توجه گیرند، زیرا مهمترین شرط برای رشد و توسعه هر جامعه‌ای ایجاد اشتغال است. به همین منظور در برنامه‌های توسعه، کاهش بیکاری و ایجاد اشتغال پایدار به عنوان یکی از محورهای اساسی مورد توجه قرار گرفته است. پژوهش حاضر که از نوع توصیفی- تحلیلی است، با هدف تحلیل فضایی و تعیین جایگاه شهرستان‌های استان گلستان به لحاظ برخورداری...
[ 16 ] - پیش‌بینی سایت‌های اسکان موقت در سناریوهای مختلف زلزله (نمونه موردی: منطقه 3 شهرداری تهران)
در دهه‌های اخیر عدم برنامه‌ریزی و آمادگی برای مقابله با عواقب زلزله در محیط‌های شهری که با تراکم بالای جمعیتی و ضعف زیرساخت‌های کالبدی و اجتماعی روبروست منجر به حجم بالای تلفات انسانی و خسارت‌های مالی شده است. نیاز اولیه آسیب دیدگان ناشی از زلزله داشتن یک سرپناه می باشد ایجاد مکان های مناسب جهت اسکان موقت سانحه دیدگان بعد از وقوع زلزله امکان پذیری نیست باید قبل از وقوع زلزله، مکان های مناسب را ...
[ 17 ] - سنجش نابرابری فضایی توسعه‌یافتگی صنعتی استان خوزستان
شناخت نابرابری‌ها و بی تعادلی‌ها در چارچوب محدوده‌های جغرافیایی مختلف (کشور، استان، شهرستان و بخش) و در نتیجه پی بردن به اختلافات و تفاوت‌های موجود و سیاست گذاری در جهت رفع و کاهش نابرابری‌ها از وظایف اساسی متولیان توسعه مناطق به شمار می‌آید. بررسی شاخص‌های صنعتی، اقتصادی و تعیین وضعیت برخورداری مناطق در راستای تعیین راهبردهای توسعه امری ضروری است. هدف از مقاله حاضر، سنجش نابرابری فضایی توسعهی...
[ 18 ] - سنجش میزان برخورداری شهرستان‌های استان خوزستان از شاخص‌های بهداشتی- درمانی با استفاده از تکنیک ادغام
لازمه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، شناسایی جایگاه توسعه‌یافتگی مناطق نسبت به یکدیگر است. یکی از شاخص‌های اصلی توسعه، شاخص سلامت و به‌نوعی میزان بهره‌مندی جامعه از خدمات و امکانات بهداشتی و درمانی است. پژوهش حاضر به بررسی میزان برخورداری شهرستان‌های استان خوزستان از لحاظ شاخص بهداشتی-درمانی می‌پردازد. روش تحقیق بر اساس هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی –موردی و تحلیلی است که در آن 41 متغیر بهداشتی-...
[ 19 ] - امکان سنجی ضریب عمران پذیری روستاهای شهرستان گرمی
شناسایی منابع و پتانسیل های موجود، مرحله اول ارزیابی هر برنامه ریزی محسوب می شود. بدون مشخص کردن منابع، شناخت پارامترهای مربوط به منطقه برنامه‌ریزی امکان پذیر نخواهد بود. این منطقه می تواند یک شهر یا روستا یا مجموعه ای از شهر و روستا باشد. عوامل طبیعی و انسانی مانع اصلی توسعه مناطق هست، با توجه به اینکه عوامل طبیعی تا حدودی خارج از کنترل می باشند، عامل انسانی و تصمیمات انسانی مهم ترین عامل توسع...
[ 20 ] - میزان برخورداری شهرستان های استان خوزستان از شاخص های شهر سالم
امروزه بیش تر شهر ها با سطح فزاینده ای از تبعات منفی ناشی از رشد سریع مواجه هستند که این خود سلامت عمومی شهروندان را تهدید می کند. به همین علت، فکر شهر سالم در پژوهش های شهری معاصر اهمیت زیادی یافته و از ظرفیت مطالعاتی زیادی برخوردار شده است. هدف پژوهش حاضر بررسی شاخص های شهر سالم در شهرستان های استان خوزستان می باشد. روش مطالعه در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است و داده های مورد نیاز از سالنامه آم...
[ 21 ] - امکان‌سنجی تحقق شهر دوستدار سالمند (مطالعه موردی: شهر بوکان)
افزایش طول عمر انسانها و اضافه شدن جمعیت سالمندان یکی از دسـتاوردهای قرن 21 بوده و سالخوردگی جمعیت پدیدهای است که بـسیاری از جوامع بشری با آن روبهرو هستند و برخی دیگر در آیندهای نزدیک با آن روبهرو خواهند شد. در ایران افزایش طول عمر همراه با کاهش نرخ موالید سبب پیری جمعیت شده است. با توجه به آمار جمعیتی، شهر بوکان نیز در سال‌های آینده با این پدیده مواجه خواهد شد. به همین دلیل پژوهش حاضر باه...
[ 22 ] - تحلیل فضایی و سطح بندی شهرستان های استان گلستان بر اساس شاخص های اشتغال
اشتغال و بیکاری از مهمترین مسائلی هستند که برای ایجاد یک جامعه مرفه باید مورد توجه گیرند، زیرا مهمترین شرط برای رشد و توسعه هر جامعه‌ای ایجاد اشتغال است. به همین منظور در برنامه‌های توسعه، کاهش بیکاری و ایجاد اشتغال پایدار به عنوان یکی از محورهای اساسی مورد توجه قرار گرفته است. پژوهش حاضر که از نوع توصیفی- تحلیلی است، با هدف تحلیل فضایی و تعیین جایگاه شهرستان‌های استان گلستان به لحاظ برخورداری...
[ 23 ] - پیش‌بینی سایت‌های اسکان موقت در سناریوهای مختلف زلزله (نمونه موردی: منطقه 3 شهرداری تهران)
در دهه‌های اخیر عدم برنامه‌ریزی و آمادگی برای مقابله با عواقب زلزله در محیط‌های شهری که با تراکم بالای جمعیتی و ضعف زیرساخت‌های کالبدی و اجتماعی روبروست منجر به حجم بالای تلفات انسانی و خسارت‌های مالی شده است. نیاز اولیه آسیب دیدگان ناشی از زلزله داشتن یک سرپناه می باشد ایجاد مکان های مناسب جهت اسکان موقت سانحه دیدگان بعد از وقوع زلزله امکان پذیری نیست باید قبل از وقوع زلزله، مکان های مناسب را ...
[ 24 ] - سنجش نابرابری فضایی توسعه‌یافتگی صنعتی استان خوزستان
شناخت نابرابری‌ها و بی تعادلی‌ها در چارچوب محدوده‌های جغرافیایی مختلف (کشور، استان، شهرستان و بخش) و در نتیجه پی بردن به اختلافات و تفاوت‌های موجود و سیاست گذاری در جهت رفع و کاهش نابرابری‌ها از وظایف اساسی متولیان توسعه مناطق به شمار می‌آید. بررسی شاخص‌های صنعتی، اقتصادی و تعیین وضعیت برخورداری مناطق در راستای تعیین راهبردهای توسعه امری ضروری است. هدف از مقاله حاضر، سنجش نابرابری فضایی توسعهی...
[ 25 ] - سنجش میزان برخورداری شهرستان‌های استان خوزستان از شاخص‌های بهداشتی- درمانی با استفاده از تکنیک ادغام
لازمه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، شناسایی جایگاه توسعه‌یافتگی مناطق نسبت به یکدیگر است. یکی از شاخص‌های اصلی توسعه، شاخص سلامت و به‌نوعی میزان بهره‌مندی جامعه از خدمات و امکانات بهداشتی و درمانی است. پژوهش حاضر به بررسی میزان برخورداری شهرستان‌های استان خوزستان از لحاظ شاخص بهداشتی-درمانی می‌پردازد. روش تحقیق بر اساس هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی –موردی و تحلیلی است که در آن 41 متغیر بهداشتی-...
نویسندگان همکار