مجتبی رفیعیان

[ 1 ] - ارزیابی رضایت‌مندی از کیفیّت فضای شهری با توجه به متغیر جنسیّت

هدف از این پژوهش سنجش میزان کیفیّت محیط با توجه به ادراک زنان از کیفیّت‌، تعیین متغیرهای دارای تفاوت معنادار میان مردان و زنان و نحوه رتبه‌بندی متغیرهای سنجش شده در محیط توسط بانوان بود. پرسش اصلی پژوهش این بود که آیا بین کیفیّت فضای شهری و ملاحظات جنسیّتی ارتباط معناداری وجود دارد؟ کیفیّت محیط باغ خانواده با ایجاد مدل تجربی سنجش کیفیّت (درخت ارزش) با روش کل به جزء و بررسی 8 معیار ارائه شده در 4 سطح ...

[ 2 ] - میل به خلوت جویی و ادراک ازدحام در محیط های شهری: تحلیلی مقایسه ای میان زنان در خرده فرهنگ های ایران

خلوت، فرآیندی برای تعیین مرز میان افراد است و فرد به واسطه آن بر تعامل خود با دیگران نظارت می­کند. نیاز به خلوت در انسان­ها عمومیت دارد ولی شیوه پاسخ به آن متأثر از متغیرهایی چون فرهنگ، سن، جنس، محیط فیزیکی و... است. تفاوت این نیاز از فرهنگی به فرهنگ دیگر سبب می­شود برخی از فرهنگ­ها میل بیشتری به خلوت نسبت به سایرین داشته باشند. تفاوت­ها در میل به خلوت­جویی صرفاً محدود به فرهنگ­ها نمی­شود، بلکه ...

[ 3 ] - ارائه الگوی یکپارچه تخصیص کاربری زمین بر مبنای توان اکولوژیکی در شهرستان نوشهر

برنامه‌ریزی کاربری زمین به عنوان محصول نهایی فرایند برنامه‌ریزی فضایی، به دنبال ارائه‌ الگوی مطلوب کاربری زمین و تعیین اولویت‌های توسعه‌ای با توجه به ظرفیت‌هاست. این فرایند در غالب مطالعات صورت گرفته بر‌اساس تحلیل روند گذشته و تعمیم آن به آینده است که به دلیل عدم قطعیت شرایط و ویژگی‌های منطقه‌ای، با تعارض‌های ذاتی همراه است. از سوی دیگر رویکردهای موجود به دلیل عدم وجود نگاهی یکپارچه و در نظر نگ...

[ 4 ] - رابطه تحول کارکرد مرز با ارتقای وضعیت پیرامونی شهرهای مرزی (مطالعه موردی: شهرهای مرزی بانه و سقز)

شواهد زیادی وجود دارد که با گذشت زمان، مرزهای سیاسی بخش عظیمی از کارکردشان را به عنوان مانع از دست داده و تعاملات و همکاری‌های میان مرزی به طور روزافزون از اهمیت بیشتری برخوردار می‌شوند. در این حالت مرز به عنوان منطقه‌ تماس، به فضایی کارکردی برای تبادلات و تعاملات اقتصادی_ اجتماعی فرامرزی تبدیل می‌شود و اثرات مثبت خود را در مناطق و شهرهای مجاور بر جای می‌گذارد. بنابراین این تحقیق با هدف تحلیل ر...

[ 5 ] - تحقق پذیری برنامه ریزی محله محور در بافت‌های فرسوده شهری مطالعه موردی محله سنگلج تهران

محله‌ها از عناصر مهم و موثر تشکیل دهنده حیات اجتماعی شهری هستند. در گذشته، نقش‌ و کارکردِ محلات‌، موجب می‌شد‌ که افراد ساکن، پیوندهای اجتماعی بیشتری نسبت به امروز داشته باشند. در نظریه‌ها و رویکردهای مختلف مرتبط با توسعه محله ای نوین، اهمیت مشارکت اهالی محله، در قالب الگو‌های برنامه ریزی فرآیندگرا و تعامل محور، مورد تاکید قرار گرفته است. برنامه ریزی اجتماعات محلی با تاکید بر دیدگاه پایین به بالا...

[ 6 ] - برنامه‌ریزی کاربری اراضی در مناطق حساس شهری مطالعه موردی رود دره فرحزاد-تهران

  رود- دره‌های شهری یکی از عوامل مهم در شکل گیری تحولات ساختاری و عملکردی شهرها به شمار می‌روند. در این کریدورهای طبیعی، علاوه بر جریان دایمی یا فصلی آب، ارزش‌های بصری و طبیعی و نیز در کنار آن الگوی فعالیتی /عملکردی متفاوتی (در قالب عملکردهای تفریحی-توریستی، اقتصادی و حتی در مواردی زندگی انسانی) وجود دارد. در نظریات معطوف به توسعه پایدار شهری، بهره‌گیری مناسب از این نواحی در چارچوب تدوین طرح‌ها...

[ 7 ] - امکان سنجی ارتقاء کیفیت محیط از طریق پیاده راه سازی محورهای شهری مورد: محور خیابان ارم بخش مرکزی شهر قم

  پیاده راه ­ ها یا مسیرهای پیاده برای تبدیل فضاهای سکونتگاهی به مکان­های امن و لذت بخش برای پیاده­روی اختصاص داده شده­اند. امروزه، در سیاست­های برنامه­ریزی شهری به دنبال تقویت محیط­های پیاده و از بین بردن موانعی هستیم که توانایی ما را برای پیاده­روی آسان و ایمن، محدود می­کند . مطالعه حاضر به منظور بررسی و سنجش تمایل به حضور گروه­های مصرف کننده و ایجاد شرایطی به منظور ارتقاء کمی و کیفی محیط شهر...

[ 8 ] - بررسی و تحلیل رابطه امنیت تصرف قانونی و عرفی با میزان مشارکت خانوارها در طرح‌های بهسازی در محله اسلام‌آباد تهران

  چکیده   هدف مقاله حاضر، بررسی و تحلیل میزان تاثیرامنیت تصرف زمین، برانگیزه مشارکت خانوارهای ساکن در سکونتگاههای غیررسمی است. به همین منظور، محله غیررسمی اسلام آباد تهران به عنوان نمونه موردی انتخاب شده است. روش تحقیق دراین مقاله از نوع توصیفی و تحلیلی بوده و در آن از روش پیمایش وابزار پرسشنامه برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده است. از تکنیک­های آماری آلفای کرونباخ، همبستگی پیرسون و جزئی، و تک...

[ 9 ] - ارزیابی الگوی تعاملات شهروندان با پروژه های اراضی عباس آباد تهران با تاکید بر رویکرد شهروندی فضایی

در دو دهه اخیر بخش عظیمی از ارتباطات انسانی از فضاهای حضوری به مجازی منتقل شده است. رویکرد شهروندی فضایی با هدف سنجش این موضوع در زمینه برنامه ریزی شهری ایران در این پژوهش بکار گرفته شده است. به همین منظور پروژه های بزرگ مقیاس شهری به عنوان یکی از عرصه های سیاست گذاری انتخاب شده است. از آن جایی که احداث پروژه های بزرگ مقیاس اراضی عباس آباد در تهران بدون مشارکت شهروندان صورت گرفته، این سوال مطرح...

[ 10 ] - اجتماعات محصور دروازه دار: مسائل و راهکارها، نمونه موردی: اجتماع محصور دریاکنار

اجتماعات محصور را می توان فضاهای سکونتی دانست که حصارها و درواز ههایی، دسترسی غیرساکنان به آن ها را محدود میکند. این اجتماعات اگر چه با هدف دستیابی به امنیت، ایمنی، حریم خصوصی، تشخص و سبک خاص زندگی به وجود می آیند، اما در دیدی جامع نگرتر معلول جهانی شدن شیوه زندگی، مشکلات اجتماعی، جرم و بی نظمی عمومی هستند. از دهه 1970 تاکنون، دنیا شاهد شکل گیری هر چه گسترده تر اجتماعات محصور در کشورهای کمتر و ...

[ 11 ] - The Evaluation of Megaproject’s Success in Spatial Reproduction of Urban Interests, Case Study: Project of Shohada Square/Mashhad

[ 12 ] - تبیین مؤلفه‌های" دلبستگی به مکان" در مقیاس محله و شهر و تحلیل تعمیم پذیری آن؛ نمونه موردی: محله تاریخی سرخاب تبریز

مقاله حاضر در برخورد با مسأله تضعیف پیوند انسان- مکان، در تلاش است تا ضمن بررسی نظریات و چارچوب سه گانه مدل «دلبستگی به مکان» (فرد، فرآیند، مکان)، به دو سؤال اصلی زیر پاسخگو باشد: 1- نحوه سنجش مدل دلبستگی به مکان چگونه هست؟ 2- برای ارتقاء دلبستگی ساکنین به محله‌های مرکزی، کدام بعد دلبستگی بیشتر تأثیرگذار است؟ هدف تحقیق، ارائه مدل دلبستگی به مکان، نحوه سنجش ابعاد آن و تأکید بر ارتقاء میزان دلبست...

[ 13 ] - تبیین مدلی به منظور ارتقاء مدیریت خطر بحران با رویکرد اجتماع محور، نمونه موردی: یکی از اجتماعات محلی تهران

بحران ها رویدادهایی هستند که موجب بروز اختلال در کارکرد طبیعی جامعه و دورشدن افراد و گروه ها از نظام برنامه ریزی شان می شوند. این وقایع با توجه به ماهیتشان، می توانند به دوطیف طبیعی و انسان ساخت تفکیک شوند. اغلب حوادث غیرمترقبه (بحران ها) اثرات منفی و ناگواری بر جوامع انسانی، محیط طبیعی و اقتصاد می گذارند. همواره اجتماعات محلی اولین کمک کنندگان به آسیب دیدگان بلافاصله پس از وقوع زلزله بوده اند....

[ 14 ] - کندوکاوی در انگاره های فرهنگی قوم کرد جهت طراحی فضاهای شهری مطلوب

فرهنگ به عنوان زیربنای ساخت جامعه و طراحی شهری به عنوان علم و هنر تولید فضا برای انسان ها همواره در کانونتوجه علوم مختلف بوده اند.کالبد فضای شهری به علاوه معنا و عملکرد (جنبه های غیرکالبدی مرتبط با انسان) و تجربهفضا توسط انسان، آن را تبدیل به مکانی پویا جهت استفاده انسان خواهد کرد. توجه به انسان در گرو شناخت ویژگی هایاو و شناخت ویژگی های انسان در گرو شناخت فرهنگی جامعه ای است ...

[ 15 ] - بررسی نحوه ایجاد کمربند سبز و تأثیر آن در هدایت و کنترل رشد شهری حریم تهران

عدم توان پاسخگویی محیط شهری به مسائل ناشی از تحولات شتابان شهرنشینی، موجب شده تا حریم کلان شهر تهران دائماً در معرض هجوم کاربری های شهری قرار گیرد. جمعیت سکونتگاه های حریم شهر در فاصله سال های 1365 تا1385 ، حدود 200 درصد افزایش یافته در حالی که جمعیت تهران در این فاصله زمانی حدود 30 درصد افزایش یافته است. به تبع تحولات جمعیتی، تحولات کالبدی در محدوده حریم، نسبت به شهر تهران از شدت بیشتری برخوردا...

[ 16 ] - سنجش مطلوبیت سکونتی در توسعه میان افزای شهری با استفاده از مدل تصمیم گیری منطق فازی-نمونه موردی: منطقه 19 شهرداری تهران

رشد روزافزون جمعیت شهری و افزایش مهاجرت به کلان شهرها از یک سو و فقدان برنامه ریزی های کارآمد از سوی دیگر، علاوه بر افزایش دامنه ساخت و سازها در نقاط پیرامونی شهرها، استفاده بی رویه و ناصحیح از منابع و تخریب اراضی کشاورزی را در پی داشته است. در این میان، اراضی درون شهری به دلیل وجود زیرساخت ها و امکانات شهری در آ نها واجد ارز ش اند و با وجود این اراضی نیازی به سرمایه گذاری های کلان برای استفاده...

[ 17 ] - Assessing Tehran’s Urban Structure Effects on Non-Compliance with FAR Regulations

[ 18 ] - ارزیابی میزان کیفیت محیطی پیرامون حرم حضرت معصومه (س) با استفاده از رویکرد مخاطب محور

رشد سریع شهرها و توسعه کالبدی آن، ازدیاد وسایل نقلیه و توجه بیش از اندازه به آن موجبات بروز بحران های مختلف در زندگی شهری نظیر مشکل های محیطی و نزول کیفیت محیط و از بین رفتن فضاهای شهری را فراهم کرده است. در پی این امر لزوم توجه به مفهوم کیفیت و ارتقاء آن در فضاهای شهری در کنار توجه به مسایل کمی، بیشتر احساس و در طی سال های اخیر تحقیقات گسترده ای در این زمینه صورت گرفته است. در ایران نیز به دنب...

[ 19 ] - نقش و کاربرد رویکرد برنامه ریزی ارتباطی در نظریه های نوین شهرسازی

ارتقاء کیفیت محیط و بهبود سطح زندگی ساکنان آن موضوع اصلی علم شهرسازی است. این موضوع به دلیل ماهیت چند بعدی خود از پیچیدگی و گستردگی ویژه ای برخوردار است. شهر، پدیده ای فراتر از کالبد ظاهری است. ابعاد اجتماعی و فرهنگی هر شهر به عنوان بعد پنهان در طرح های شهری به شمار می روند که به دلیل ماهیت غیرکالبدی و دشواری شناخت و درک، همواره در عرصه های نظریه پردازی و عملی مورد کم توجهی واقع شده اند. در ای...

[ 20 ] - تحلیل کاربری هوشمند در نواحی با قابلیت توسعه با بهره گیری از مدل *LUCIS (نمونه موردی: منطقه 22 کلانشهر تهران)

برنامه‌ریزی هوشمند کاربری زمین در عصر جدید به دنبال هدایت آگاهانه و جلوگیری از رشد بی رویه است. روند تغییرات گذشته نشان می‌دهد که برنامه‌ریزی زمین فاقد ارزش‌های کاربردی لازم بوده و لذا باید اندیشه‌های مؤثرتری برای تدوین سیاست‌های مدیریت زمین به کار گرفت. یکی از راهکارها جهت تحلیل هوشمند کاربری زمین در دهه اخیر، استفاده از مدل راهبرد شناسایی تعارضات کاربری زمین LUCIS)1) می‌باشد. در این چارچوب به...

[ 21 ] - سنجش رضایتمندی سکونتی ازمطلوبیت مکانی در نواحی شهری برنامه ریزی شده (مطالعه موردی: مهرشهر کرج)

رضایتمندی سکونتی از سطح رضایت از زیرساخ تها، فرصت های شغلی و شبک ههای حمایتی اجتماعی متأثر م یشود کهمطلوبیت مکانی نیز خوانده م یشود. رضایتمندی سکونتی نشان م یدهد تا چه حد نیازهای زمینه ای حوزه سکونت تامین شدهاست. سکونت در این مقوله، مؤلف های چند کارکردی است که نیازهای گوناگونی را مرتفع می سازد. بررسی تحولات رخ داده درمنطقه مهرشهرکرج موضوع این بررسی است که می تواند سیر تحول نظام اسکان آن را مشخص...

[ 22 ] - سنجش رضایتمندی زنان از پارک‌های بانوان (مطالعه موردی: پارک‌های بانوان تبریز )

این تحقیق به بررسی و ارزیابی سطح رضایتمندی زنان استفاده کننده از پارک­های بانوان شهر تبریز می­پردازد و دنبال پاسخ به این پرسش است که آیا این گونه پارک­ها یک راه­حل مناسب برای آزادی و راحتی زنان می­باشند یا نوعی محبوس نمودن زنان در میان دیوارهای بلند و جدایی­گزینی جنسیتی محسوب می­شود. چهار پارک بانوان در شهر تبریز به عنوان نمونه انتخاب شد و با طرح پرسشنامه، رضایتمندی بانوان در این چهار پارک مورد...

[ 23 ] - Qualitative Sustainability Assessment of the Large- Scale Redevelopment Plan in Samen District of Mashhad

Redevelopment of distressed and blighted areas are targeted by most of development policies.However, a number of policies have been changed as the result of the ineffectiveness of the previous experiences, theincompatibility of the development tools and plans, the lack of financial resources or social movements. Large-scaleredevelopment projects have usually been considered as the powerful tool...

[ 24 ] - Integrating Climate Change Adaptation and Mitigation with Urban planning for a Livable city in Tehran

Climate change impacts are seen within growing numbers of cities in low- and middle-income countries, so there is growing interest in the adaptation and mitigation plans and programs put forward by city authorities. This paper aims to provide a better understanding of the constraints which cities face them in this subject by analyzing the case of Tehran. City has a commitment to decentralizatio...

[ 25 ] - سنجش میزان اثربخشی تغییرات حاصل از اقدامات مدیریت شهری در ارتقا کیفیت فضاهای پیرامون ایستگاههای مترو شهری (ایستگاه مترو صادقیه)

مقدمه و هدف پژوهش: فضای شهری، فضایی برای فعالیتهای انسانی می‌باشد. از جمله فضاهای شهری فضای پیرامون ایستگاه‌های حمل‌ونقل عمومی هستند. ایستگاههای مترو برخلاف پتانسیلهای فراوانی که از لحاظ وجود اقشار مختلف مردم دارند، عرصه تعاملات اجتماعی ضعیفی دارند. در این راستا بالا بردن کیفیت فضای پیرامون ایستگاههای مترو پتانسیل مناسبی برای افزایش ظرفیت اجتماع پذیری فضاهای مذکوراست. دغدغه‌ اصلی پژوهش ارزیابی ...

[ 26 ] - سنجش میزان تأثیر پارامترهای کمی و کیفی بر قیمت مسکن با مدل هدانیک (نمونه موردی: محله‌ی نارمک)

مقدمه و هدف پژوهش: امروزه مسائل و مشکلات مربوط به مسکن از جمله دغدغه‌های روز دولت و مردم ساکنین کلان‌شهرهای ایران محسوب می‌شود. یکی از عوامل اقتصادی موثر بر توسعه هر منطقه، قیمت املاک مسکونی و تجاری است. بدون شک قیمت واحدهای مسکونی یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر عرضه و تقاضای آنها می‌باشد. بنابراین بررسی نحوه تأثیرگذاری عوامل و پارامترهای مختلف کمی و کیفی بر قیمت واحدهای مسکونی از اهمیت خاص...

[ 27 ] - بررسی عوامل مؤثر بر کاهش کیفیت محیط شهری

این مقاله با هدف سنجش میزان عدم رضایت ساکنین محدوده نواب از 4 عامل­ اجتماعی- محیطی (شامل مولفه‌های فقدان بهداشت محیط، عدم احساس امنیت، آلودگی صوتی و آلودگی هوا) انجام گردیده است. حجم نمونه مطالعاتی شامل 270 عدد پرسشنامه و داده­ها با استفاده از نرم­افزار Spss تحلیل شد. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که تمامی عوامل مورد نظر در مدل تجربی در محدوده مطالعاتی با میزان نارضایتی ساکنین از محیط‌ سکونتی...

[ 28 ] - نقش حاکمیت محلی در فرایند برنامه‌ریزی مشارکتی چارچوب برنامه‌ریزی توسعه پایداراجتماعات محلی

بیش از چند دهه از تجربه ناموفق الگوی برنامه‌ریزی تحت سیطره حاکمیت الگوهای برنامه‌ریزی متمرکز می‌گذرد. هرچند تجارب جهانی حکایت از ضعف و ناتوانی این الگو دارد لیکن هنوز در بسیاری از مدیریت‌های شهری و منطقه‌ای، به‌دلیل فقدان نهادهای متولی محلی و ابزارهای هدایت وکنترل متناسب با آن از یک سو و نبود عزم لازم در تفویض ابزارهای قدرت شاهد تحولات بنیادی در این زمینه از سوی دیگر نیستیم. عمده حرکت‌های انجام...

[ 29 ] - بررسی اثرگذاری سیاست استفاده مجدد از ابنیه تاریخی بر بازآفرینی بافت تاریخی شهر کاشان

Altering existing buildings for new functions is not a new phenomenon. For example during the Renaissance period, monuments from ancient times were transformed for new uses. During the French Revolution (18th century), religious buildings were transformed for industrial functions or military uses after they had been confiscated and sold. In addition, During the last few decades in Western Europ...

[ 30 ] - بررسی و سنجش راهکارها و سیاست‌های مؤثر در مدیریت اراضی رها شده شهری (نمونه موردی شهر ایلام)

طی چند دهه‌ی اخیر، شهرنشینی و شکل‌گیری فضاهای شهری، روند شتابانی به خود گرفته است، به طوری که بخش وسیعی از عرصه‌های پیرامونی شهرها تخریب شده و به دنبال این توسعه‌ی بی‌برنامه، بسیاری از اراضی و بافت‌های درون شهری از جریان توسعه و عمران باز مانده و به صورت رها شده، باقی مانده‌اند. با توجه به اهمیت و نقش حساس زمین در توسعه شهری، مدیریت اراضی رها شده ضرورت دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی راهکارها و سیاس...

[ 31 ] - تحلیل تعارضات کاربری زمین با بهره گیری از مدل راهبرد شناسایی تعارضات کاربری ها (LUCIS) در شهرستان تنکابن

در دهه‌های اخیر تغییرات سریع کاربری زمین، به‌ویژه در مناطق ساحلی با پیامدهای مهمی چون تخریب منابع طبیعی، آلودگی‌های زیست‌محیطی و ... همراه بوده است. در شهرستان تنکابن، توسعه و گسترش کالبدی سکونتگاه‌ها در نتیجه رشد شتابان جمعیت، بدون هرگونه برنامه‌ریزی و ملاحظات زیست‌محیطی باعث گسترش شهرها به سمت پهنه‌های آسیب‌پذیر شده، که در صورت عدم کنترل و هدایت صحیح منجر به تخریب بسیاری از اراضی با اولویت کش...

[ 32 ] - تحلیل شبکه سازمانی مدیریت مشارکتی نوزایی شهری در بافت تاریخی گرگان

ساختارهای سلسله مراتبی سازمانی و دوری از ویژگی‌های روابط شبکه‌ای حاکم بر مدیریت بافت‌های شهری منجر به عدم همکاری و هماهنگی‌های سازمانی در حوزه مدیریت چنین بافت‌هایی شده و متعاقب آن مشکلات زیادی در شکل اقدامات نوسازی و بازآفرینی بافت‌های شهری رخ داده است. از این سو دولت لزوم مدیریت مشارکتی را با ایجاد ستادهای بازآفرینی شهری در سال‌های اخیر خاطر نشان کرده است. بافت تاریخی گرگان یکی از بافت‌های ار...

[ 33 ] - حاکمیت برنامه بازآفرینی بافت ناکارآمد شهر تهران با رویکرد شبکه

مبحث بافت‌های ناکارآمد و توجه به بهبود فضای زیستی در نواحی فرسوده شهری یکی از مباحث پیچیده و چند‌وجهی در حوزه شهرسازی و مدیریت شهری به شمار می‌رود. نظر به اهمیت بازآفرینی بافت ناکارآمد شهری تاکنون قوانین و مصوبه‌های زیادی سعی در ایجاد شرایط و تسهیل امور مربوط به آن داشته‌اند، اما با این وجود به نظر می‌رسد پیشرفت چندانی در این حوزه صورت نگرفته است. یکی از دلایل قابل ذکر، ماهیت چند تخصصی و متنوع ...

[ 34 ] - بررسی شاخصه‌های کیفیت محیطی در شناسایی اولویت‌های مداخله در محدوده بافت فرسوده شهر بندر لنگه

کیفیت یک فضا در شهر از برآیند مؤلفه‌هایی حاصل می‌شود که با شناسایی کارکردها و تأثیرات مناسب هریک از آنها بر فضا می‌توان راهکارهایی برای بهبود کیفیت فضاهای شهری ارائه داد. در رابطه با بافت‌های فرسوده این امر از اهمیت بیشتری برخوردار است. در این نوع بافت، بسیاری از فضاها دچار فرسایش شده و مؤلفه‌های کیفی آن دچار نقصان است که در طول زمان این مسئله خود موجب از بین رفتن حیات یک بافت و محیط پیرامون آن...

[ 35 ] - ارزیابی اثرات سازمان اجتماعی‌ـ کالبدی محلۀ نارمک شمالی بر رضایتمندی سکونتی

توجه به سازمان اجتماعی‌ـ کالبدی محلات با توجه به تأثیراتی که بر کیفیت زندگی و به‌تبع آن رضایتمندی سکونتی شهروندان دارد، از جنبه‏های مختلف حائز اهمیت است. در این پژوهش در پی دست‏یابی به این هدف هستیم که با توجه به سازمان اجتماعی‌ـ کالبدی محلۀ نارمک شمالی رضایتمندی سکونتی ساکنان را با تأکید بر رابطۀ پویای انسان‌ـ محیط با یکدیگر مقایسه کنیم؛ برای پی‌بردن به این نکته که بعد از گذشت چند دهه از شکل‌...

[ 36 ] - کاربست رهیافت برنامه ریزی وکالتی در طرحهای شهری ایران، نمونه مطالعاتی: طرحهای انطباق کاربری اراضی شهری

شکل‌گیری رهیافت‌های با نگرش برنامه‌ریزی وکالتی را می‌توان به وجود و تداوم نابرابری فضایی و اجتماعی – اقتصادی و شکست ساز و کارهای مرسوم برنامه‌ریزی مرتبط دانست. در ایران، برنامه‌ریزانی که به عنوان مهندسین شهرساز در غالب شرکتهای مهندسین مشاور و یا بصورت شخصی در حال فعالیت هستند، می‌توانند از تخصص خود جهت احقاق حقوق شهروندان  و مشارکت بیشتر آنها  استفاده کنند. هدف این مقاله، ضمن مرور کوتاهی بر ادب...

[ 37 ] - برآورد همبستگی فضایی بین سبزینگی و انرژی حرارتی سطوح کلانشهر تهران از طریق سنجش از دور (1395-1382)

انرژی حرارتی سطوح شهری (LST) متغیر کلیدی برای کنترل ارتباط بین شار حرارت تابشی، نهفته و محسوس است. بدین ترتیب تحلیل و درک پویایی LST و شناسایی ارتباط آن با تغییرات منشاء انسانی برای مدل­سازی، پیش‌بینی تغییرات محیطی و، سرانجام، سیاست­گذاری شهری لازم است. از سوی دیگر، هم افزایش مقدار پوشش گیاهی یکی از کاراترین استراتژی­های کاهش اثرات خرده اقلیم شهری است. بنابراین، تحلیل روند تغییرات حرارتی سطوح و...

[ 38 ] - سنجش عوامل مؤثر در رهاشدگی اراضی شهر ایلام در راستای دستیابی به پایداری شهری

امروزه، یکی از معضلاتی که شهر و شهروندان با آن مواجه‌اند، وجود زمین‌های رهاشده و بی‌استفاده در مناطق و محلات مختلف شهری است. این اراضی و فضاهای مسئله‌دار، رشد افقی شهرها را به‌دنبال داشته، باعث نا‌پایداری در ابعاد محیط‌زیستی، اجتماعی و اقتصادی شده و محیط‌های شهری را با چالش‌های جدی مواجه ساخته است. با توجه به اهمیت و نقش حساس زمین در توسعة شهری و پیشبرد اهداف و برنامه‌های شهر، هدایت و کنترل این...

[ 39 ] - زیست‌پذیری شهری: مفهوم، اصول، ابعاد و شاخص‌ها

امروزه، شهرها مکان اصلی کار و زندگی بخش عمدۀ بشر شده‌اند، به‌طوری که بیش از 50% از جمعیت 7 میلیارد نفری جهان در شهرها زندگی می‌کنند. از این رو، توجه به کیفیت زندگی، شرایط، امکانات و نیازهای ساکنان شهرها، مسئله‌ای حیاتی است. نظر به مشکلات متعدد شهرها، رویکردهای مختلفی برای ارتقا و بهبود شرایط زندگی در آنها پیشنهاد و مطرح شده است که زیست‌پذیری شهری یکی از آنها است. امروزه زیست‌پذیری در بیشتر کشور...

[ 40 ] - بررسی تأثیر ظرفیت مکانی بر دلبستگی به مکان از منظر گروه نوجوان در شهر تهران

این مقاله به بررسی تأثیر ظرفیت مکانی بر دلبستگی به مکان در منتخبی از محلات شهر تهران اختصاص دارد. روش این مطالعه از نوع توصیفی- تحلیلی بوده است و داده‌های مورد نیاز با استفاده از توزیع 475 پرسش‌نامه و مطالعات میدانی و نیز مصاحبه‌های حضوری با نوجوانان در ردۀ سنی 12 تا 16 سال از محلات الهیه، نارمک، هاشمی و یافت‌آباد که به روش طبقه‌ای سیستماتیک انتخاب شده بودند، به‌دست آمد. هدف کلی پژوهش حاضر، تعی...

[ 41 ] - مفهوم‌سازی و گونه‌شناسی فضای عمومی شهری معاصر

«فضای عمومی» موضوع در حال رشد دامنة متنوعی از رشته‌های علوم اجتماعی و علوم انسانی است. هر رشته‌ای فضای عمومی را از طریق لنزهای متفاوت و با علایق خاص و نگرانی‌های پیش رو می‌بیند. دانشمندان سیاسی برای نمونه بر دموکراسی و حقوق در فضای عمومی تمرکز دارند. جغرافی‌دانان بر حس مکانی و نامکانی، حقوق‌دانان بر مالکیت و دسترسی در مکان‌های عمومی، جامعه‌شناسان بر تعاملات انسانی و محرومیت اجتماعی تأکید دارند ...

[ 42 ] - تحلیل آسیب‌پذیری سیستم منابع آب نسبت به کم آبی با استفاده از چارچوب حسابداری آب (مطالعه موردی: محدوده مطالعاتی رفسنجان)

  درک مفهوم آسیب‌پذیری برای تدوین سیاست‌های مدیریت یکپارچه منابع آب مهم می‌باشد. به همین منظور شناخت وضعیت اقتصادی-اجتماعی سیستم تحت مطالعه در کنار وضعیت هیدرولوژیکی آن اهمیت خواهد داشت. در این مقاله به منظور فراهم نمودن بنایی برای مدیریت جامع و یکپارچه برای منابع آب که علاوه بر بعد هیدرولوژی، تأثیر سایر عوامل مؤثر از جمله اجتماعی و اقتصادی را نیز در نظر بگیرد، از چارچوب حسابداری آب استفاده شد...

[ 43 ] - هویت مکان و ادراک آن با رویکرد ژئوسیستمی

پرسش اینکه ما کی هستیم متوقف بر پرسش ما کجا هستیم است. موقعیت و جایگاه سکونت انسانی در مکان امکانپذیر است. هر مکانی هویت وجودی قابل درکی دارد و این درک به عنوان مرجع و لنگرگاههای ثابت برای هویت‌های مختلف انسانی اعم از تاریخی و اجتماعی ضروری است. درک ژئوسیستمی مکان به لحاظ هستی شناختی، معنی بخش اجزاء ذاتی پدیده‌های قرار گرفته در درون آن به صورت یک کل منسجم است. به لحاظ شناخت شناسی، هویت مکانی عب...

[ 44 ] - سنجش عوامل مؤثر بر ارتقای امنیت زنان در محیط های شهری (مورد: محدوده اطراف پارک شهر- تهران)

وجود امنیت در محیط های شهری یکی از الزامات اساسی کیفیت زندگی محسوب می شود. تحقیقات نشان می دهد که حساسیت وجود و یا میزان امنیت نسبت به برخی از گروه‌های سنی و جنسی متفاوت می باشد. در این پژوهش تلاش شده تا با بهره گیری از مطالعات میدانی، موضوع امنیت محیط های شهری با رویکرد جنسیتی مورد مطالعه قرار گیرد. روند کار شامل استخراج مبانی و تجارب مرتبط صورت گرفته، سپس مفهوم سازی و استخراج ابعاد و شاخصها و...

[ 45 ] - مقایسه تطبیقی و سنجش کیفیت محیط سکونتی نواب و اکباتان با استفاده از روش‌هایHMR و EFA

کیفیت محیط به عنوان بخشی از مفهوم کیفیت زندگی شناخته شده که در مقایسه با دیگر عوامل تاثیرگذار بر رضایت‌مندی افراد از زندگی کمتر مورد بررسی قرار گرفته شده است. امروزه افول کیفیت محیط و یا فقدان آن در محیط‌های سکونتی به یکی از چالش‌های عمده برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران شهری تبدیل شده است. هدف اصلی این تحقیق مقایسه تطبیقی وضعیت کیفیت محیط از دید ساکنین محله نواب و شهرک اکباتان می‌باشد که با استفاده...

[ 46 ] - An Integrated Approach of Spatial Justice and Structure to Detect Spatial Conflicts in Yazd City

According to several types of research, one of the most important issues and principles of sustainable development that urban professionals pay attention to it recently is Just City. One aspect of Justice in cities, spatial justice, has particular significance by Unequal and discordant Expanding in cities regarding creating unequal areas. On the other hand, the urban spatial structure affects t...

[ 47 ] - Evaluation of Social Sustainability in Urban Neighbourhoods of Karaj City

According to several researches sustainable development is based on three different dimensions of sustainability social and economical dimensions and ecological or environmental sustainability. These dimensions are recognized as basic elements of sustainable development. This research tries to evaluate social sustainability at some neighborhoods in Karaj. Considering the fact that urban neighbo...

[ 48 ] - نظارت بر پویایی شهرنشینی در ایران معاصر با استفاده از تصاویر چند زمانه DMSP/OLS

نظارت بر چگونگی گسترش مناطق شهری در مقیاس کلان امری بسیار مهم به منظور برنامه‌ریزی توسعه شهری و پیشگیری از مشکلات فاجعه بار در مناطق کلان شهری می‌باشد. با این حال، در اغلب موارد کمبود اطلاعات اولیه در این زمینه به ویژه در کشورهای در حال توسعه یکی از موانع اصلی برای رسیدن به این امر است. بنابراین به منظور بررسی تعادل در ...

[ 49 ] - طراحی مدلی برای مطالعه رویکرد مدیریت ریسک بحران اجتماع محور مطالعه موردی طرح دوام(داوطلبین واکنش اضطراری محلات)

با توجه به اثرات تخریبی بلایای طبیعی و با توجه به این مطلب که کشور ما از کشورهای در معرض بلایا و مخاطرات طبیعی است، پرداختن به برنامه‌ها و اصول کاهنده بلایای طبیعی و اثراتشان، توجهی ویژه را طلب می‌نماید. اغلب سیاست‌های اجرایی با محدودیت مداخله‌ی کالبدی مواجه‌اند، درحالی‌که مؤلفه‌های اجتماع‌محور امروزه جایگاه بسیار والایی را در این زمینه به خود اختصاص داده‌اند. در واقع رویکرد سنتی که فقط بر جنبه...

[ 50 ] - Residents Desire to Stay in a Place: Evidences from Iran’s New Towns

The policy of creating new towns in developing countries like Iran has been implemented to provide housing, reduce high migration rates to major metropolises and be incorporated within regional developmental policies. These new towns in Iran, however, face some problems. One of the most important challenges these towns deal with is that unwillingness of the residents to stay there after the...

[ 51 ] - ارائه چارچوب مفهومی تعامل بازآفرینی شهری و شهر کارآفرین در دستیابی به بازاریابی مکان

Along with development of planning relationship and urban development market affected by globalization processes and urban competition, urban regeneration policies have taken a new form. However, in practice, urban regeneration processes are influenced by physical policies and up-to-down managerial approach in our country and less attention has been paid to transnational scale and entrepreneur ...

[ 52 ] - سنجش ارزش‌های محیطی تاثیرگذار در انتخاب واحدهای مسکونی ساکنین نواب با استفاده از روش انتخاب تجربی

One technique that has been recently used to assess the value of environmental attributes is choice experiment method (CEM). CEM permits value estimates for different goods (services) sharing a common set of attributes to be pieced together using the results of a single multinomial (conditional) logic model. The CEM approach to environmental value assessment is illustrated in the context of hou...

[ 53 ] - ارزیابی اثرات تغییرات اقلیمی بر تغییرات آسایش حرارتی بیرونی با استفاده از شاخص دمای معادل فیزیولوژیکی (PET) در شهر مشهد

مقدمه: در دهه‌های اخیر گرمایش زمین سبب مرگ هزاران نفر در جهان شده است. این امر سبب گردیده تا برنامه‌ریزی شهری با چالش عمده تغییرات اقلیمی و لزوم کاهش تأثیرات آن دست‌به‌گریبان شود. این امر سبب شده تا دغدغه‌های کاهش و انطباق با این مخاطرات در ابعاد مختلف زندگی شهری به سمت ارتقا سلامت انسان‌ها سوق پیدا نماید. اهداف: تحقیق حاضر باهدف بررسی تأثیرات تغییرات اقلیمی ناشی از موج گرما برآسایش حرارتی بیرو...

[ 54 ] - شناسایی عوامل تأثیرگذار بر حضور و مشارکت زنان در فضای شهری از منظر حق به شهر

یکی از ابعاد دموکراسی، فضاهای عاری از قدرت، پاسخگو و پذیرای همه آحاد جامعه است. مقوله قدرت در فضا وجوه مختلفی را شامل می‌شود. ازاین‌روی روابط زنان و مردان در شهر را می‌توان با نظریه‌های قدرت و نابرابری اجتماعی تحلیل نمود. سازوکار روابط میان زن و مرد، فرایندهای قدرت و سلطه در تصمیم‌گیری و بهره‌مندی از فضا، طراحی و شیوه‌های اعمال محدودیت در فضا بر حضور، رفتار و ماهیت فضاهای عمومی شهری اثرگذار است...

[ 55 ] - Investigation of Urban Renewal and Regeneration Management Policy Changes in City of Tehran (Between 1990-2014)

Urban regeneration and renewal is one of the urban development subjects that have undergone substantial changes in last decades in its approaches and also management process. Despite these global changes, policy making in this field of urban development have been delayed in Iran. In the last three decades, the spread of distressed urban areas in Tehran and their vulnerability against earthquake...

[ 56 ] - سطح بندی محله های شهری جهت توسعه درون زا با تاکید بر مسکن نمونه موردی: شهر پیرانشهر

رشد شتابان جمعیت شهری و گسترش بی رویه شهر با توجه به موقعیت استراتژیکی خاص پیرانشهر موجب بروز مشکلات زیادی شده است، این امر موجب شده حریم شهر در معرض رشد ناموزون و هجوم کاربری های شهری و بالاخص کاربری مسکونی قرار گیرد. ﻣﺳﺋﻠﻪ اصلی پژوهش حاضر پدیده رهاشدگی اراضی ،وجود انواع بافت های فرسوده داخل شهر و تاکید مؤکد متولیان بر رسیدگی به بافت های فرسوده شهر است. بنابراین پژوهش حاضر، باهدف دستیابی به ال...

[ 57 ] - خوانش قصه‌های جامعه از متن فضای شهری: تقویت و تداوم حس مکان

در سال‌های اخیر علی‌رغم فراگیر شدن بحث‌های جهانی شدن و گسترش روابط در دنیای مجازی همچنان مکان و حس مکان، کانون توجه بسیاری از پژوهش‌های نظری و تجربی است. اهمیت یکپارچگی رویکردهای عینی و ذهنی به این مفاهیم، بر تعادل و موازنه پرداختن توأمان به ویژگی‌های فیزیکی مکان‌ها و ارزش‌های اجتماعی و فرهنگی جامعه تأکید می‌کند. در این زمینه روایت قصه‌های جامعه شامل خاطرات، باورها، ارزش‌ها و اسطوره‌های جامعه د...

[ 58 ] - تجزیه و تحلیل کیفیت سکونت در مجتمع های مسکونی شهری از طریق مؤلفه های زمینه گرایی (نمونه موردی: شهر اردبیل)

چکیده اصول و معیارهای مربوط به کیفیت محیط و ارتباط این کیفیت با زمینه‌های فرهنگی، تاریخی و اجتماعی آن در طراحی مجتمع‌های مسکونی نادیده گرفته‌ می‌شود و همین مسأله، سبب کاهش میزان رضایتمندی ساکنان از مجتمع‌ها می‌شود. لذا پژوهش حاضر با هدف ارتقاء کیفیت مجتمع‌های مسکونی اردبیل از طریق مؤلفه های زمینه گرایی به روش توصیفی- تحلیلی با استفاده از ابزار پرسشنامه به روش نمونه گیری تصادفی- خوشه ای انجام گر...

[ 59 ] - آینده‌نگاری حکمروایی، بسط مفهوم و آیندة حکمروایی کلان‌شهر تهران

آیندة شهر تهران به‌عنوان پایتخت و یک کلان‌شهر در گرو تغییرات شدید در کلان‌روندهای محیطی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فناورانه است. در میان این دگرگونی‌ها و تحولات شدید، ساختار حکمروایی کلان‌شهر تهران نیز مستثنا نخواهد ماند و آینده‌های مختلفی در پیش دارد. براین‌اساس نیاز است این آینده­ها شناسایی شده و مدنظر قرار بگیرد تا مسیر بهینه برای عبور از چنین تحولاتی آشکار شود. در این پژوهش دربارة اصول و مف...

[ 60 ] - فهم فضاهای خاکستری: جایگاه قدرت در فرایند مناسبات سکونتگاه‌های غیررسمی(مورد مطالعه: شهرک رضویه)

  امروزه، فضای خاکستری شهری به یکی از پدیده‌های رایج کلانشهرها و به ویژه تهران تبدیل و منجر به ظهور مجموعه‌ای از نهادها، هویت‌ها، روابط قدرت، شیوه‌ها و گفتمان‌ها در این فضاها شده است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی و شناسایی ساختارهای موجود، جایگاه قدرت و سیاست در سطوح برنامه­ریزی شهری این فضاها است. در راستای این هدف، پژوهش حاضر، در پی پاسخ به دو سوال اصلی است، ابعاد شکل­دهنده­ی تج...

[ 61 ] - تحلیلی بر تعارض منافع در پروژه های مشارکتی بزرگ شهری با تاکید بر مدل شراکت عمومی خصوصی مردمی (4P) (نمونه موردی: پروژه ارگ جهان نمای اصفهان)

توسعه‌های شهری با هدف ایجاد منفعت عمومی صورت می‌پذیرد ولی گاهی به ایجاد تضادها بین اهداف و نتایج مورد قبول گروه مختلف و تعارضات منجر می‌گردد. از آنجا که تأثیر تعارضات مقوله‌ای زمینه‌دار است، اهمیت مدیریت آن را به مثابه‌ یک رویکرد روش‌شناختی و عملی برجسته می‌سازد. مدل‌های جدید مدیریت تعارضات، مدل مشارکت عمومی خصوصی در توسعه شهری(3P) و مدل مشارکت عمومی و خصوصی و مردمی(مدل شراکت) (4P) است. 4P یک م...

[ 62 ] - کاهش تأثیرات جزایر حرارتی شهری بر سلامت انسان‌ها از طریق تغییرات فرم شهری در اقلیم گرم و خشک شهر مشهد (نمونه موردی الگوی بافت شطرنجی محله شاهد و بافت ارگانیک محله پاچنار)

زمینه و هدف: افزایش موج گرما در شهرها سبب گردیده تا مشکلات عدیده‌ای برای سلامت انسان‌ها به وجود آید. کاهش مشکلات زیست‌محیطی از طریق تقلیل دمای محیط و درنتیجه ارتقا سلامت انسان‌ها از مهم‌ترین دغدغه‌ها در عصر حاضر است که می‌توان به‌وسیله تغییرات فرم‌های شهری و عناصر محیطی به آن دست‌یافت. روش بررسی: در این پژوهش از روش شبیه‌سازی مجموعه نرم‌افزار Envi-Met و Leonardo استفاده‌شده است. یافته‌ها: یاف...

[ 63 ] - Evaluation of Virtual Water and Water Footprint of Crop Production (Case study: Qaleganj County)

To address the optimal use of available water resources, a revisit of water resource allocation and management is needed. Water use and water footprint of every product varies in different geographical areas due to various climate, agricultural operations and water efficiencies. Thus, more productive management schemes are to be developed. The goal of this study is to assess the virtual water a...

[ 64 ] - Identification and analysis of housing submarkets in Tehran City

Housing Submarkets are a set of dwellings that have similar characteristics. They are reasonably close substitutes for one another, yet relatively poor substitutes for dwelling in other submarkets. Identifying housing sub-markets makes it possible to predict housing prices more accurately. Moreover, it helps planners and policy-makers to make better decisions. Despite the importance of this iss...